پیام سپاهان - در رویارویی با چالش‌های روزافزون زیست‌محیطی، شهرها نیازمند ابزارهایی برای تطبیق‌پذیری هوشمند با شرایط جدید هستند؛ آبیاری هوشمند یکی از همین ابزارها است که با تحلیل دقیق نیاز آبی گیاهان، بهینه‌سازی منابع و کاهش هدررفت، فضای سبز را از یک بحران زیست‌محیطی نجات می‌دهد.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، در دنیای امروز، با افزایش رشد جمعیت شهری، تغییرات اقلیمی، کمبود منابع آبی و بحران‌های محیط زیستی، مدیریت پایدار منابع طبیعی به‌ویژه آب، به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مدیریت شهری تبدیل شده است.
فضای سبز شهری به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین عوامل بهبود کیفیت زندگی شهروندان، کاهش آلودگی هوا، ایجاد رفاه روانی و تعدیل دمای محیط، نیازمند نگهداری صحیح و تأمین منابع آبی کافی است و در این میان، استفاده از فناوری‌های نوین و هوشمند برای مدیریت و آبیاری فضای سبز، راهکاری کارآمد، پایدار و اقتصادی محسوب می‌شود.
آبیاری هوشمند یکی از مهم‌ترین راه‌حل‌های مدرن در راستای حفظ منابع آبی و بهینه‌سازی مصرف آن در فضای سبز شهری است؛ این نوع آبیاری مبتنی بر ترکیب فناوری اطلاعات، حسگرها، الگوریتم‌های تصمیم‌گیری و شبکه‌های ارتباطی، با هدف رساندن مقدار دقیق و لازم آب به گیاهان در زمان مناسب و با کمترین هدررفت انجام می‌گیرد.
فضای سبز شهری نقشی اساسی در تلطیف هوا، کاهش دمای محیط، جذب گردوغبار، کاهش آلودگی صوتی، تقویت روان‌شناختی جامعه و افزایش تعاملات اجتماعی ایفا می‌کند و این فضاها همچون زیستگاه‌هایی برای تنوع زیستی درون شهری محسوب می‌شوند و می‌توانند ارزش اقتصادی و زیباشناختی فراوانی برای شهرها داشته باشند.
با وجود این مزایا، نگهداری فضای سبز شهری همواره با چالش‌هایی همچون کمبود منابع آبی، بالا بودن هزینه‌های نگهداری، فرسودگی زیرساخت‌ها و بهره‌برداری نادرست از منابع روبه‌رو بوده است، از این‌رو استفاده از راهکارهای هوشمند، به‌ویژه در بخش آبیاری، از اهمیت بالایی برخوردار است.
آبیاری هوشمند به مجموعه‌ای از فناوری‌ها و سیستم‌هایی اطلاق می‌شود که با بهره‌گیری از داده‌های محیطی همچون دما، رطوبت خاک، تابش خورشید، سرعت باد و پیش‌بینی وضعیت هوا، میزان دقیق موردنیاز آبی گیاهان را محاسبه کرده و آن را به‌صورت بهینه تأمین می‌کنند.
این سیستم‌ها معمولاً شامل بخش‌هایی چون حسگرهای محیطی، کنترلر مرکزی، شیرهای برقی، نرم‌افزارهای تحلیلی، ماژول‌های اینترنت اشیا (IoT) و در بعضی موارد سیستم‌های هوش مصنوعی هستند، آبیاری هوشمند، نه‌تنها موجب صرفه‌جویی قابل‌توجه در مصرف آب می‌شود، بلکه رشد بهتر گیاهان و کاهش هزینه‌های نگهداری را نیز به دنبال دارد.

آبیاری سنتی جای خود را به سیستم‌های هوشمند می‌دهد احمد شریعتی، عضو هیئت رئیسه شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به تلاش‌های صورت‌گرفته در راستای بهینه‌سازی مصرف منابع آبی در مدیریت فضای سبز شهری به خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: تقریباً به خاطر دارم که در دوره چهارم مدیریت شهری اصفهان، اقدامات قابل توجهی در زمینه بهره‌گیری از روش‌های نوین آبیاری صورت گرفت.
وی ادامه می‌دهد: هدف اصلی ما این بود که بتوانیم با کمترین میزان مصرف آب، بیشترین بهره‌وری را در آبیاری فضای سبز و در راستای حفظ و حراست از محیط زیست شهری به‌دست آوریم.
عضو هیئت رئیسه شورای اسلامی شهر اصفهان تاکید می‌کند: در آن زمان از جمله روش‌هایی که مورد استفاده قرار گرفت، سیستم آبیاری به روش باببلر بود.
شریعتی می‌گوید: این روش بدین صورت عمل می‌کرد که مسیر آب از زیر زمین عبور داده می‌شد و آب به‌صورت قطره‌ای مستقیماً پای هر درخت هدایت می‌شد و این سیستم که نوعی از قطره‌چکان محسوب می‌شود، موجب می‌شد تا تبخیر آب به حداقل برسد و منابع آبی به شکل هدفمندتری مصرف شوند.
وی اضافه می‌کند: گرچه این روش‌ها در بسیاری از مناطق و برای تعداد زیادی از درختان اجرا شد و همچنان نیز در بعضی نقاط در حال استفاده است، اما به مرور زمان با مشکلاتی نیز روبه‌رو شد؛ از جمله می‌توان به مسدود شدن مسیرهای زیرزمینی و دشواری‌های مربوط به نگهداری و دسترسی اشاره کرد.
عضو هیئت رئیسه شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به تجربیات جدیدتر در حوزه آبیاری خاطرنشان می‌کند: در سال‌های اخیر نیز روش‌های آبیاری قطره‌ای مرسوم مورد استفاده قرار گرفته‌اند، اما به نظر می‌رسد که بهترین و مؤثرترین رویکرد در شرایط فعلی، استفاده از سیستم‌های هوشمند آبیاری است.
شریعتی می‌گوید: این روش که در چند سال گذشته در بسیاری از کشورهای جهان اجرا شده، در حال حاضر نیز در بعضی از باغات و بوستان‌های اصفهان به‌کار گرفته شده است.
وی ادامه می‌دهد: سیستم‌های هوشمند آبیاری به ما این امکان را می‌دهند که با صرف کمترین نیروی انسانی و در زمان‌بندی دقیق و کنترل‌شده، بیشترین کارایی را در آبیاری فضای سبز شهری به‌دست آوریم.
عضو هیئت رئیسه شورای اسلامی شهر اصفهان تاکید می‌کند: این فناوری‌ها به ما اجازه می‌دهند تا با تنظیم زمان دقیق آبیاری، مدت آبیاری و حتی بهره‌برداری از انرژی‌های موجود در فضاهای پرت، عملیات آبیاری را به‌طور هدفمند انجام دهیم.
شریعتی می‌گوید: هنوز این روش‌ها به‌صورت گسترده در سطح شهر اجرا نشده‌اند، اما به‌عنوان یکی از رویکردهای آینده‌نگرانه و مؤثر در دستور کار مدیریت شهری قرار گرفته‌اند و آغاز اجرای این طرح‌ها نیز در برخی مناطق شهر آغاز شده است.
وی اضافه می‌کند: برای مثال، یکی از مناطقی که به‌شدت پیشنهاد شده و اجرای این روش‌ها در آن در حال پیگیری است، باغ رضوان است که در مسیر تحقق این فناوری قرار گرفته است.
عضو هیئت رئیسه شورای اسلامی شهر اصفهان تصریح می‌کند: البته در حال حاضر اطلاع دقیقی از زمان دقیق بهره‌برداری نهایی از این پروژه ندارم، اما امیدوارم به زودی شاهد بهره‌مندی کامل این منطقه و سایر مناطق از سیستم‌های هوشمند آبیاری باشیم.
شریعتی با اشاره به لزوم ادامه‌دار بودن این مسیر و پایبندی به اقدامات انجام‌شده، ابراز امیدواری می‌کند: با گسترش این رویکرد نوین، شاهد ارتقای کیفیت مدیریت منابع آبی و بهبود وضعیت فضای سبز در سطح شهر اصفهان باشیم.

مدیریت فضای سبز اصفهان هوشمند می‌شود؛ آبیاری دقیق با فناوری روز مجتبی حق‌شناس، مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اصفهان به خبرنگار ایمنا می‌گوید: اجرای آبیاری هوشمند در فضای سبز شهری به‌عنوان یک ضرورت غیرقابل‌انکار، نقش مهمی در کاهش پرت آب، افزایش راندمان آبیاری و بهینه‌سازی مصرف منابع آبی دارد.
وی اضافه می‌کند: با توجه به مشکلات کمبود آب، کاهش نیروی انسانی متخصص در حوزه آبیاری و چالش‌های اجرایی روش‌های سنتی، مدیریت شهری اصفهان اقداماتی جدی را در راستای هوشمندسازی سیستم‌های آبیاری آغاز کرده است.
مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اصفهان تاکید می‌کند: با توجه به شرایط اقلیمی اصفهان و محدودیت‌های منابع آبی، آبیاری هوشمند با چند هدف اصلی از جمله کاهش هدر رفت آب از طریق کنترل دقیق میزان آبیاری و جلوگیری از آبیاری‌های بی‌رویه یا کم‌آبیاری، مدیریت بهینه نیروی انسانی به دلیل کاهش تعداد نیروی متخصص در حوزه آبیاری و مشکلات تأمین کارگران ماهر، افزایش راندمان مصرف آب از طریق جایگزینی روش‌های سنتی همچون آبیاری غرقابی، چوب‌پشته‌ای یا شیلنگی با سیستم‌های پیشرفته مبتنی بر داده‌های هواشناسی و سازگاری با تغییرات اقلیمی از طریق تنظیم آبیاری بر اساس دمای هوا، میزان رطوبت و نیاز آبی گونه‌های مختلف گیاهی دنبال می‌شود.
حق‌شناس می‌گوید: فرایند طراحی سامانه آبیاری هوشمند در باغ گل‌ها و منطقه 3 به پایان رسیده و برآوردهای لازم انجام و به منطقه 3 برای اجرا ابلاغ شده است که بر این اساس، اجرای این پروژه مهم در سال جاری آغاز خواهد شد.
وی ادامه می‌دهد: در حال حاضر، مراحل استعلام و خرید تجهیزات موردنیاز برای باغ گل‌ها در جریان است و فرایند خرید این تجهیزات تا پایان سال جاری تکمیل خواهد شد؛ برآورد هزینه خرید تجهیزات موردنیاز برای این پروژه حدود 15 میلیارد تومان است که به‌طور مشخص به باغ گل‌ها اختصاص یافته است.
مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اصفهان خاطرنشان می‌کند: برنامه‌ریزی انجام شده حاکی از آن است که سال آینده هوشمندسازی آبیاری باغ گل‌ها به‌عنوان یک پروژه آزمایشی به بهره‌برداری خواهد رسید و به شهروندان اصفهانی این نوید را می‌دهیم که شاهد اجرای سیستم آبیاری هوشمند در این مجموعه باشند.
حق‌شناس می‌گوید: اقدامات مرتبط با هوشمندسازی در سایر نقاط شهر نیز در حال انجام است؛ به‌عنوان نمونه در آرامستان باغ رضوان بخشی از فرایندهای هوشمندسازی با مدیریت مناسب و تلاش‌های صورت‌گرفته به مرحله اجرا درآمده است.
به گزارش ایمنا، با توجه به بحران جهانی آب و نیاز روزافزون شهرها به مدیریت هوشمند منابع، استفاده از آبیاری هوشمند در فضای سبز شهری نه‌تنها یک انتخاب فنی بلکه یک ضرورت زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی است.
این فناوری می‌تواند گامی بزرگ در مسیر شهرهای هوشمند و توسعه پایدار باشد، اگرچه چالش‌هایی در مسیر اجرای آن وجود دارد، اما با برنامه‌ریزی اصولی، سرمایه‌گذاری هوشمند و همکاری بین‌دستگاهی، می‌توان آینده‌ای سبز، زیبا و پایدار برای شهرها رقم زد.
کد خبر 857026