بزرگنمايي:

پیام سپاهان - شنبه (27 بهمن 1403) یکی از عجیب ترین روزهای تاریخ را به خود دید و 95 درصد از سهام بازار قفل صف فروش شدند یا در بازه منفی معامله شدند.

شرایط کنونی اقتصاد ایران به ویژه بازار سرمایه، روزهای حساسی را سپری می کند؛ بورس ویترینی از نمایش جریان تولید و اقتصاد کشور است و فارغ از مقاطع نوسانی که طبیعی هم هست اما استمرار تقاضاها (صف های خرید) یا عرضه ها (صف های فروش) نشان دهنده چشم انداز مردم و سهامداران به آینده اوضاع تولید و اقتصاد مملکت است.
هرچند اهرم و بازوهای مداخله گر دولتی و غیردولتی؛ بعضا نظم بازار را به سود خودشان به هم می زند اما جایی که قاطبه بازار میل به خرید یا فروش داشته باشند؛ می توان تاحدی پیش بینی آنها از آینده جریان سود و زیان پول را استنباط کرد.
امروز؛ (27 بهمن 1403) 95 درصد از سهام بازاربورس ایران به صف فروش رسیده یا در بازه بسیار منفی معامله شدند؛ علت چه می تواند باشد؟
بی اعتماد سرخ مردم به بورس بوی اتحاد نمی دهد!
بازار بورس کشور معمولا در سال های گذشته به خبر توافق های بین المللی روی خوش نشان داده و در مقابل به خبرهای ناشی از احتمال وقوع درگیری های نظامی هم واکنش منفی. بنابراین این یک ادعای سیاه نمایانه نیست و صرفا یک تجربه مستند است.
اما رویکرد فوق به یکباره برای بورس ما اتفاق نیافته که مسئولان مدعی غافلگیری شوند. از هفته گذشته، وضعیت بورس نسبتا متلاطم شد تا امروز که یک هشدار جدی بود؛ چرا که این اتحاد نامتحد سرخ و مایوس کننده در بازار سرمایه برای فروش سهام، اصلا مطلوب نیست! و نشان دهنده این است که بازارهای مالی ایران که اثر مستقیمی بر معیشت و سفره مردم دارند، امید زیادی به گشایش اقتصادی حاصل از مقاومت یا نبردهای نظامی بین المللی ندارند!
جهش قیمت سکه و طلا و از طرفی نرخ دلار از یک طرف و سقوط بورس که موتور محرک اقتصاد مملکت است، از طرفی دیگر؛ گواهی بر این نظر است.
در هفته گذشته قیمت دلار در بازار آزاد اگر چه بیش از 15 درصد رشد کرد اما از آنجا که دولت توان دخالت بیشتری در بازار ارز دارد، تا حدی قیمت ها کاهش یافت و نهایتا فعلا می توان رشد حدود 5 تا 7 درصدی تاکنون را برای دلار ثبت کرد.
در عین حال بازار سکه و طلا که دولت توان مداخله کمتری در آن دارد؛ در حال حاضر همچنان افزایش 15 تا 20 درصدی را طی 10 روز گذشته، حفظ کرده است!
تضعیف بورس با پیش فروش سکه!
اما دقیقا زمانی که اوضاع اقتصادی کمی نابسمان شد و جهت گیری حفظ بقای پول های خرد، به سمت طلا و سکه رفت؛ بانک مرکزی به جای اتخاذ راهکارهای تسکین کننده؛ در تصمیمی، اطلاعیه پیش فروش سکه با محدودیت برای هر کد ملی فرد بالای 18 سال را صادر کرد!
این تصمیم عجیب از چند جهت قابل نقد است؛ نخست آنکه اساسا فعل اقدام به پیش فروش آن هم با محدودیت؛ خودش نشان دهنده محدودیت دارایی و عرضه است که طبیعتا سیگنال رشد قیمت را می دهد، نه آنکه خیال مردم راحت باشد که خزانه طلای کشور آنقدر پر است که می توانیم به همه ایرانی های بالای 18 سال سکه بفروشیم!
عجیب تر اینکه بانک مرکزی و وزارت اقتصاد قرار است در یک کشتی باشند و اقتصاد مملکت را هدایت کنند اما این تصمیم خلق الساعه، اگر هم بخواهد به سود ایجاد آرامش در بازار سکه باشد که نیست! قطعا تضعیف کننده بورسی خواهد بود که حامی اصلی آن وزارت اقتصاد است!
جالب است که بدیهی ترین اصول اقتصادی که برای عوام هم قابل درک است، تا حدی ثابت می کند که پیش فروش سکه آن هم در شرایط فعلی راه به جایی نبرده و اتفاقا می تواند بسیار مضر هم باشد اما مسئولان اقتصادی متخصص ما، تصمیمی گرفته اند که شائبه مشکوک بودن را هم ایجاد کرده است!
سیگنال منفی بانک مرکزی به فعالین بورس با کاهش نرخ دلار نیمایی؟!
این شائبه وقتی تقویت می شود که با وجود گارد افزایشی نرخ دلار در بازار آزاد، امروز شاهد کاهش نرخ دلار نیمایی و طبیعتا افزایش اختلاف نرخ با نرخ دلار آزاد بودیم! از نگاه برخی فعالان بازار سرمایه این اقدام به تعبیری، تیر خلاصی بر دیدگاه خوشبین ترین فعالان بازار سرمایه است چرا که سیگنال کاهش توجه یا عدم تامین حاشیه سود شرکت ها را می دهد!
ارکان اقتصادی دولت با شعار حذف رانت، بارها بر کاهش اختلاف نرخ دلار تاکید کرده بودند اما تصمیم امروز بانک مرکزی، دقیقا خلاف این رویکرد را عملی می کند!
گویا پای ناترازی ها فقط مربوط به حوزه انرژی نیست و پای ناترازی به نظام تصمیم گیری در یک مجموعه واحد هم کشیده می شود!
بحث استیضاح وزیر اقتصاد چه اثری بر بورس داشت؟
یکی از دلایل دیگر در نابسمانی و فضای پرالتهاب بورس این روزها، می تواند بحث استیضاح عبداالناصر همتی – وزیر امور اقتصاد و دارایی هم باشد. حتی اگر تاثیرهای بین المللی یا بحث های مرتبط با طلا و دلار را هم کنار بگذاریم اما طبیعتا سینگال طرح استیضاح احتمالی سکان دار اصلیِ بازار سرمایه کشور و طولانی شدن پروسه بی نتیجه ی آن، خبر خوبی برای ثبات این بازار نیست.
واکنش های متناقض جمعی از نمایندگان مجلس نشان می دهد هنوز جمع بندی دقیقی و عالمانه ای از بحث استیضاح، در مجلس وجود ندارد و طرح آن بیشتر شبیه یک اعلام نارضایتی از وضع کنونی است تا اینکه هدف و راهبردی داشته باشد؛ چرا که به عنوان مثال در موضع گیری ها حتی تحلیل های جامعی از نقش و اثر وزارت اقتصاد و بانک مرکزی، توامان با هم دیده نمی شود. غافل از آنکه اثر مخرب طرح استیضاح و به خصوص کشدار شدن این بحث؛ می تواند سهم بسزایی در بهم ریختگی و احساس عدم ثبات در مدیریت بازار بورس داشته باشد!
تلخ ترین احتمال ممکن؛ نوسان گیری دولت از مردم؟!
این ماجرا اما در نظر جمعی از تحلیل گیران و حتی گروه هایی از مردم، جنبه دیگری دارد و معتقدند دولت در اواخر سال با این کار قصد نوسان گیری از مردم را دارد!
آنها می گویند دولت با پیش فروش سکه، نقدیندگی زیادی را جمع می کند و همزمان بورس نیز چند روزی را به شدت افت می کند و در ادامه با عمده منابع جمع شده، سهام را به قیمت کف از مردم خریداری کرده و مجددا بورس را رونق داده تا نوسان خودشان را بگیرند!
در مملکت اسلامی ما که قرار بود مردم ولی نعمتان باشند؛ حتی شائبه چنین رویکردی هم لرزه بر اندام این سیستم اقتصادی می اندازد که بنابر سنت های الهی، بی تردید عاقبت خوشی را نخواهد دید.
در جمع بندی این گزارش می توان ذکر نمود که حداقل کار دولت و مسئولان اقتصادی کشور، ارایه اطلاعات درست و گزارش های شفافی از علت تصمیم های مهم و کلان برای مردم است تا آنها کشورشان را بیش از پیش برای خود دانسته و تا ترقه ای به آسمان نرفته؛ صف های خرید و صف های فروش را تشکیل ندهند!