بزرگنمايي:

پیام سپاهان - روزنامه سازندگی /متن پیش رو در سازندگی منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
“دونالد ترامپ”، رئیس‌جمهور آمریکا مدعی شد نامه‌ای به رهبر انقلاب نوشته و خواستار گفت‌وگو و توافق با ایران شده است. نمایندگی ایران در نیویورک اعلام کرد: نامه‌ای از سوی “ترامپ” دریافت نکرده است
بازار
خبرگزاری رویترز روز گذشته (جمعه برابر با 7 مارس) با انتشار خبری به نقل از دونالد ترامپ اعلام کرد که رئیس‌جمهور ایالات‌متحده مدعی شده «نامه‌ای برای رهبر انقلاب فرستادم و به او گفتم که امیدوارم مذاکره کنید». رویترز همچنین در خبر خود نوشته است که ترامپ در مصاحبه با شبکه فاکس بیزینس که جمعه پخش شده، اعلام کرده «من در نامه گفتم امیدوارم که شما مذاکره کنید زیرا برای ایران بسیار بهتر خواهد بود». رویترز به نقل از ترامپ و مصاحبه وی با فاکس بیزینس نوشته است «من فکر می‌کنم آنها می‌خواهند آن نامه را دریافت کنند. جایگزین دیگر این است که ما باید کاری انجام دهیم چراکه نمی‌توانیم اجازه دهیم، سلاح هسته‌ای دیگری به وجود بیاید». به گزارش ایرنا، وزارت امور خارجه روسیه نیز روز جمعه اعلام کرد، سرگئی ریابکوف معاون وزیر امور خارجه روسیه با کاظم جلالی سفیر ایران در مسکو درخصوص تلاش‌های بین‌المللی برای حل‌وفصل اوضاع پیرامون برنامه هسته‌ای ایران گفت‌وگو کرد. براساس این گزارش، این ارتباط بخشی از تلاش‌های ترامپ برای رسیدگی به نگرانی‌ها در مورد توانایی‌های هسته‌ای ایران است. در این راستا باراک راوید، خبرنگار آکسیوس در گزارش خود نوشت: «این نامه اولین تعامل مهم بین ایالات‌متحده و ایران از زمان روی کار آمدن دولت جدید به رهبری دونالد ترامپ است». او همچنین نوشت: «این اقدام ترامپ به دنبال اقدام مشابهی از سوی باراک اوباما، رئیس‌جمهور سابق آمریکا صورت می‌گیرد که در سال 2009 میلادی، نامه‌ای به رهبری ایران ارسال و در آن پیشنهاد مذاکره بر سر توافق هسته‌ای را مطرح کرد».
به نوشته راوید «ترامپ پس از جمع‌آوری توافق هسته‌ای در دوره دوم ریاست جمهوری اوباما به‌ شدت از وی به خاطر توافق هسته‌ای با ایران انتقاد کرد و نهایتاً در اولین دوره ریاست جمهوری خود از این توافق خارج شد».
آنچه در این میان باید مورد نظر قرار بگیرد این است که رهبر انقلاب در تاریخ 19 بهمن 1403 و در جمع فرماندهان نیروی هوایی و پدافند هوایی ارتش صراحتاً اعلام کردند که «مذاکره‌ با آمریکا هیچ تأثیری در رفع مشکلات کشور ندارد؛ این را باید ما درست بفهمیم. این‌جور به ما وانمود نکنند که اگر نشستیم پشت میز مذاکره با آن دولت، فلان مشکل یا فلان مشکل حل می‌شود؛ نخیر، از مذاکره‌ با آمریکا هیچ مشکلی حل نمی‌شود. دلیل: تجربه».
در بخشی دیگر از سخنان رهبر انقلاب در دیدار مذکور آمده است که «ما در دهه‌ 90 نشستیم حدود دو سال با آمریکا مذاکره کردیم- البتّه آمریکا تنها نبود؛ چند کشور دیگر هم بودند، لکن محور آمریکا بود، عمدتاً آمریکا بود- دولت آن روز ما نشست مذاکره کرد، رفتند، آمدند، نشستند، برخاستند، مذاکره کردند، گفت‌وگو کردند، خندیدند، دست دادند، رفاقت کردند، همه کار کردند، یک معاهده‌ای هم تشکیل شد؛ در این معاهده، طرف ایرانی خیلی هم سخاوت به خرج داد، خیلی امتیاز داد به طرف مقابل،امّا همان معاهده را آمریکایی‌ها عمل نکردند؛ همین شخصی که حالا الان سر کار است، این معاهده را پاره کرد؛ گفت پاره می‌کنم و کرد؛ عمل نکردند. قبل از این هم که او (ترامپ) بیاید، همان‌هایی که این معاهده با آنها انجام گرفته بود به معاهده عمل نکردند؛ معاهده برای این بود که تحریم‌های آمریکا برداشته بشود امّا تحریم‌های آمریکا برداشته نشد».
رهبر انقلاب در بخشی دیگر از این دیدار گفتند: «در مورد سازمان ملل هم یک استخوانی لای زخم گذاشتند که مثل تهدیدی همیشه بالای سر ایران وجود داشته باشد. این معاهده محصول مذاکره‌ای است که به نظرم دو سال- یا بیشتر یا کمتر- طول کشید. خب این تجربه است دیگر؛ از این تجربه استفاده کنیم. مذاکره کردیم، امتیاز دادیم، کوتاه آمدیم، امّا نتیجه‌ای که مقصودمان بود را به دست نیاوردیم؛ همین معاهده را هم با همه‌ این نقص‌هایی که داشت، طرف مقابل باز خراب کرد، نقض کرد، پاره کرد. با یک چنین دولتی مذاکره نباید کرد؛ مذاکره کردن عاقلانه نیست، هوشمندانه نیست، شرافتمندانه نیست».
روس‌ها در وسط میدان
موضوع دیگری که به‌ موازات نامه ادعایی ترامپ به رهبر انقلاب باید مورد نظر قرار بگیرد این است که سه‌شنبه هفته گذشته خبرگزاری بلومبرگ به نقل از یک منبع آگاه از موافقت روسیه برای کمک به آمریکا برای ارتباط با ایران در موضوعاتی مانند «برنامه هسته‌ای و حمایت‌های تهران از نیروهای نیابتی منطقه‌ای ضد آمریکا» خبر داد. به نوشته بلومبرگ، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در تماس تلفنی ماه فوریه با ولادیمیر پوتین، همتای روس خود در این باره ابراز تمایل کرده است و مقامات ارشد دولتش نیز چند روز بعد در جریان مذاکراتشان در عربستان سعودی، این موضوع را با همتایان روس خود در میان گذاشتند. بلومبرگ همچنین در گزارش خود نوشته که دیمیتری پسکوف روز سه‌شنبه 14 اسفند 1403 در پاسخ به پرسش این رسانه غربی گفته «روسیه معتقد است که ایالات‌متحده و ایران باید همه مسائل را از طریق مذاکرات حل کنند».
در این راستا دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین در گفت‌وگویی که با ایرنا داشت و در تاریخ 30 بهمن 1403 منتشر شد، صراحتاً اعلام کرد «ما معتقدیم که اگر اراده سیاسی از سوی همه طرف‌های درگیر وجود داشته باشد، مسأله برنامه هسته‌ای ایران می‌تواند و باید به صورت دیپلماتیک حل شود». او در جای دیگری از این مصاحبه اعلام می‌کند که «برنامه هسته‌ای ایران در واقع در طول مکالمه تلفنی بین رئیس‌جمهور روسیه و رئیس‌جمهور ایالات‌متحده مورد توجه قرار گرفت. با این حال ، این موضوع در میان نکات اصلی بحث نبود. موضوع اصلی این تماس تلفنی، ترمیم همه‌جانبه روابط روسیه و آمریکا بود».
دفاع به سبک اولیانوف
فارغ از این موضع پسکوف و گزارش منتشر شده از سوی بلومبرگ، اگر نیم‌نگاهی به سخنان میخائیل اولیانوف، سفیر و نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین داشته باشیم به وضوح می‌بینیم که او هم اخیراً علیه نشست شورای حکام موضع‌گیری کرده است. او در این نشست اظهار کرد: «از آخرین گزارش مدیرکل کاملاً مشخص است که تصویب یک قطعنامه ضدایرانی دیگر که توسط کشورهای اروپایی در نشست شورای حکام در ماه نوامبر ارائه شد، تفاهماتی که بین مدیرکل و طرف ایرانی در جریان سفر وی به تهران در آستانه آن نشست حاصل شده بود را تضعیف کرد. همه این‌ها تنها یک چیز را نشان می‌دهد: نباید تلاش‌های مدیرکل برای پیشبرد همکاری‌ها را تضعیف کرد. ما نسبت به چنین روندی هشدار داده بودیم. با این حال، نویسندگان این قطعنامه عامدانه بر تشدید تنش‌ها اصرار ورزیدند، گویی که این هدف نهایی آن‌ها بوده است».
وی افزود: «تماس‌های صورت‌گرفته بین مدیرکل و سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران که در این گزارش ثبت شده است، شایسته ارزیابی مثبت است. این امر نشان‌دهنده علاقه هر دو طرف به حفظ تعامل منظم و دستیابی به نتیجه‌ای قابل قبول است ازجمله در چارچوب بیانیه مشترک رؤسای آژانس و سازمان انرژی اتمی ایران در تاریخ 4 مارس 2023».
وی یادآور شد: «همچنین در گزارش مدیرکل یک نتیجه‌گیری بی‌اساس درباره اصلاحیه کد 3.1 ارائه شده است. درحالی ‌که اختلاف‌نظر ایران و آژانس در این مورد واضح است اما نتیجه‌گیری مبنی بر اینکه این اختلاف مانعی برای راستی‌آزمایی ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران ایجاد می‌کند، دور از واقعیت است. علاوه بر این، دبیرخانه آژانس همچنان یک مساله 30 ‌ساله مرتبط با اختلاف جزیی در محاسبات مواد هسته‌ای را مورد بررسی قرار می‌دهد، درحالی‌ که چنین موضوعاتی نباید دستاویزی برای القای نگرانی‌های غیرضروری شود».
دیپلمات ارشد روسیه تأکید کرد: «هیچ‌یک از این مسائل، خطر اشاعه هسته‌ای ایجاد نمی‌کند و به‌طور کلی، هیچ تهدیدی در این زمینه وجود ندارد. این موارد باید از طریق گفت‌وگوی مستقیم میان دبیرخانه و ایران حل‌وفصل شود. ایران همانند هر کشور عضو دیگر آژانس، این حق را دارد که به تعامل سازنده در این چارچوب ادامه دهد. اما در واقعیت، پیام ارسال ‌شده به تهران این است که مهم نیست چه اقداماتی انجام دهد، آژانس آن را کافی نخواهد دانست و هر مساله‌ای که از دستور کار حذف شود، ممکن است در هر زمانی دوباره مطرح شده یا با موج جدیدی از ادعاها جایگزین شود».
او همچنین با انتقاد از بدعهدی اعضای اروپایی برجام، ادعاهای مربوط به فعال‌سازی مکانیسم ماشه (اسنپ‌ بک) را غیرمشروع خواند و تأکید کرد که غرب باید از این توهمات دست برداشته و بر یافتن راه‌حلی سیاسی و دیپلماتیک از طریق تعامل سازنده با ایران تمرکز کند». او همچنین در گفت‌وگو با روسیه 24 اعلام کرد: «در مورد نقش روسیه، ما همیشه گفته‌ایم که آماده‌ایم و می‌توانیم سهم خود را ایفا کنیم». وی یادآور شد:‌ «من مسئولیت هیأت روسی را در مذاکرات احیای برجام در سال‌های 2021 تا 2022 بر عهده داشتم؛ با اطمینان می‌توانم بگویم که روسیه بهتر از هر کس دیگری برای کمک به دستیابی به مصالحه مناسب است. ما این کار را واقعاً بهتر از هر کشور دیگری انجام می‌دهیم».
اولیانوف خاطرنشان کرد که «هرگونه توافق جدید مستلزم لغو تحریم‌های یکجانبه ایالات‌متحده علیه ایران است. این موضوع تنها در صورتی می‌تواند اتفاق بیفتد که آمریکایی‌ها پشت میز مذاکره حاضر شوند و در مذاکره برای یک توافق جدید سهیم باشند».
پیام لاوروف چه بود؟
اینکه آیا سفر اخیر سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه به تهران هم در همین راستا می‌تواند قلمداد شود یا خیر نیز در مطلبی از علی قلهکی، فعال رسانه‌ای اصولگرا با عنوان «پیغامِ روس‌ها برای ایران چه بود؟» نوشته است: «سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه 7 اسفند 1403 در سفر به تهران- به‌رغم سکوت درباره مُفادِ آن در داخل- نکات مهمی را انتقال داده که «بلومبرگ» تنها بخش‌هایی از آن را منتشر کرد. وزیر خارجه روسیه گزارشی از نشست آستانه می‌دهد و از قصد ترکیه برای جایگزینی دولت جدید سوریه به جای ایران خبر می‌دهد. جزئیات بیشتری از این اتفاق در تهران به وزیر خارجه ایران انتقال داده شده و عملاً ایران از نشست آستانه حذف و با کارسازیِ ترکیه، دولت جولانی جایگزین ما شده است».
به نوشته قلهکی: «مهم‌ترین بخش پیام لاوروف به ایران، پیشنهادِ آغاز مذاکره میان ایران و آمریکا با واسطه‌گری روسیه بوده است. وزیر خارجه روسیه می‌گوید، ما در حال مذاکره با آمریکایی‌ها هستیم و بیایید مشکلات‌تان را به واسطه روسیه حل کنید؛ اروپایی‌ها را هم کنار بگذارید، تعامل و مذاکره با اروپا آورده‌ای برای شما ندارد! لاوروف در ادامه می‌گوید، ایران باید آماده امتیاز دادن جدی به آمریکایی‌ها باشد- به مانند اوکراین- تا مشکلات حل شود، پرونده‌هایِ مطروحه هم باید بر سر مسائلِ هسته‌ای و منطقه باشد. برخی منابع دیگر نیز گفتند که مسائل نظامی ایران با روسیه همچنین توان نظامی کشور (خصوصاً موشکی) مباحثی هست که آمریکایی‌ها علاقه‌مند به صحبت در رابطه با آن هستند».
در پایان مطلب قلهکی که در حساب ایکس وی (توئیتر سابق) منتشر شده، آمده است: «وزیر خارجه ایران تاکید می‌کند که مباحث مطرح شده درباره ایران در مذاکره‌ روسیه با آمریکا باید با ایران چک شود؛ روس‌ها گفتند که روسیه آماده ایفای نقش جدی در این ماجراست و عراقچی در انتها می‌گوید که فعلاً شرایط برای مذاکره ایران با آمریکا آماده نیست و قصد مذاکره توسط ایران وجود ندارد!»
به گزارش انتخاب، در این راستا ساعاتی پس از انتشار خبر نامه ترامپ به تهران، نمایندگی ایران در نیویورک در پاسخ به سوال رسانه‌های آمریکایی مبنی بر نامه ادعایی رئیس‌جمهور آمریکا پاسخ داد: «تاکنون چنین نامه‌ای دریافت نکرده‌ایم».