بزرگنمايي:

پیام سپاهان - ایسنا / رئیس پیشین شورای عالی فضای مجازی گفت: ارزیابی من از آن چیزی که در خصوص رفع فیلترینگ اتفاق افتاد مثبت است، امیاتفادوار هستم مصوبه و بسته اقدامات در نظر گرفته شده با دقت زیاد و مناسب پیاده سازی شود.
ابوالحسن فیروزآبادی -رئیس پیشین شورای عالی فضای مجازی-درباره تصمیم شورای عالی فضای مجازی در رفع مسدودی برخی پیام رسان های خارجی اظهار کرد: ارزیابی من مثبت است از آن چیزی که اتفاق افتاد و امیدوار هستم که همانطور که در مصوبه و هم آن چیزی که در رسانه‌ها پخش شده ملاحظه می‌کنید، یک بسته است و این بسته ان شاالله با دقت زیاد و مناسب پیاده سازی شود. در رابطه با تلگرام بحث مذاکره با صاحب تلگرام را مطرح کرده بود که این کار پیش برود و اگر نپذیرفت صاحب تلگرام که قوانین جمهوری اسلامی را تمکین کند. واتساپ یک سکوی ارتباطی است، مقدار زیادی تفاوت با تلگرام دارد. تلگرام سابقه بدی هم در کشور ما دارد، به هر حال این مصوبه شورای عالی فضای مجازی است من در مقام بیان هستم نه در مقام دفاع و یوتیوب را هم ذکر کرده بود، بهرحال آنچه که بود که حمایت از پیام رسان‌های داخلی هم در آن ذکر شد در مجموع به نظر می‌آمد که بسته مناسبی باشد.
رفع فیلتر واتس اپ خوب است یا بد؟

در ادامه امیر محمدزاده لاجوردی-عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت- توضیح داد: اگر تصمیم روز گذشته در راستای حکمرانی قانونمند فضای مجازی باشد که هم حکمرانی قانونمند مبتنی بر سیاست‌های کلی نظام است و هم قوانین بالادستی می‌تواند اقدام خوبی باشد، فقط لازمه آن این است که به عنوان مثال همین سکوی واتساپ در چه مرحله‌ای و چه گامی قرار است که در دسترس عموم قرار بگیرد، البته من بر روی این مصداق اختلاف نظر دارم، چون واتس اپ هم الان دیگر سکوی ارتباطی نیست چون از ابتدای 1402 قابلیت ایجاد کانال در این سکو ایجاد شده و عملا به یک رسانه تبدیل شده است، اما اگر در چارچوب حکمرانی قانونمند این فرآیند پیش برود می‌تواند اقدام خوب و برجسته‌ای باشد.
وی تشریح کرد: در این طرح گویا چندین گام پیش بینی شده که حدودا 30 گام است که در هر مرحله‌ای هر یک از سکوها احتمال بازگشایی خواهد شد و باید جزئیات این گام‌ها را از اعضای شورا و مرکز ملی جویا شویم اما این که در چه گامی، کدام سکو قرار است بازگشایی بشود و پیش نیازهای آن چه هست متفاوت است. از یک سو مانند واتساپ پیش نیازهایی دارد که با سکوی دیگر مثل تلگرام متفاوت است، یا مثلا گوگل پلی یا یوتیوب یا سایر سکوها، این که این گام‌ها چگونه چیده شده و در چه مرحله‌ای؟. بعنوان مثال ما در سال 1396 مصوبه‌ای شورای عالی مجازی داشته که انبارش داده‌های سکوها باید در داخل کشور انجام بود و پردازش شان، آیا این بازگشایی معطوف به این مصوبه است یا خیر؟ اگر بازگشایی انجام می‌شود آیا انبارش در داخل انجام می‌شود یا خیر؟ آیا با مذاکره با صاحب سکو این کار انجام می‌شود یا خیر؟
لاجوردی گفت: باید ما به ازای هر سکو بررسی کنیم به طور مثال برای واتس اپ ارزیابی‌ها و نظرسنجی‌های معتبر مثل نظرسنجی ایسپا نشان می دهد که در سال 1401 قبل از مسدودسازی واتساپ 71 درصد مردم از این سکو استفاده می‌کردند و ارزیابی مردادماه این نظرسنجی نشان می‌دهد که الان 33 درصد مردم استفاده می‌کنند یعنی یک سقوط زیادی مصرف واتساپ داشته است، واتساپ هم در مقابلش سکوهای پیام رسان داخلی توسعه پیدا کردند ما ایتا را داشتیم که از یک و نیم میلیون کاربر فعال روزانه در طی دو سال و نیم به بیش از 21 میلیون کاربر فعال روزانه رسیده یا ماهیانه 33 میلیون کاربر فعال دارد، باید ببینیم که اگر رفع مسدودسازی می‌شود به سکوی داخلی آسیب می‌رسد یا خیر؟
این عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت این با بیان اینکه نکته مهمی است و آیا این سقوطی که در میزان مصرف واتساپ داشته رفع مسدودیتش و این هزینه‌ای که داده شده باعث می‌شود که دوباره مصرف به سمت واتساپ سوق پیدا بکند یا نه؟ تصریح کرد: این از یک جنبه اش است، از جنبه دیگر در ارتباط بین الملل، یک بخشی از ارتباطات بین الملل در بستر سکوی واتساپ است، چون یکی از کارکردهای عمده این سکو در این حوزه است، آیا راه جایگزینی برای آن دیده شده یا نه؟ داخلی‌ها پاسخگوی این ارتباط بین الملل بودند یا خیر؟ یا این که سکویی مثل واتساپ در سال 1401 و 1402 صراحتا نامه‌ای که مرکز ملی زد فکر کنم آقای فیروزآبادی این نامه را مرقون فرمودند به سکوی متا که قوانین و مقررات جمهوری اسلامی را بپذیرید؛ شرکت متا صراحتا گفته ما وقت مان را صرف مقامات ایران نمی‌کنیم و ما افتخار می‌کنیم که مردم و معترضین محتواها و ویدئوهایشان را در بستر این سکوها قرار می دهند، بنابراین باید ببینیم که در سکوهای متعددی که وجود داشته و گزینه‌هایی که پیش رو بوده آیا این سکو گزینه مناسب تری است و یا نه، سکوهای دیگری را ما می‌توانستیم انتخاب کنیم بعنوان گام نخست.
وی در پاسخ به این سوال که چه سکوهایی گفت: هر سکویی قابل بررسی هست، سکویی که اگر ما بتوانیم با مذاکره کار را با او پیش ببریم، چون معمولا سکوهایی که ذیل متا قرار می‌گیرند مذاکره با آنها بسیار دشوار است و شاید اصلا ممکن نباشد، ما می‌توانیم گزینه هایمان را روی سکوهایی قرار بدهیم که قابلیت مذاکره داشته باشد. تا آنجایی که اطلاع دارم درباره واتس اپ مذاکرده ای انجام نشده، چون امریکایی است و قائل به مذاکره با ما نیستند.
در ادامه فیروزآبادی- رئیس پیشین مرکز ملی فضای مجازی- به این سوال که فیلتر نشدن واتساپ به ضرر شبکه‌های داخلی ما خواهد بود و با فیلتر شدن این‌ها رشد می‌کنند؟ اظهار کرد: من این تصور را ندارم ما اگر هم صحبت می‌کردیم که فرض کنید شرایطی و محدودیت‌هایی ایجاد بود موقتی بوده قرار ما این بود که از سکوهای داخلی حمایت شود و به یک سطحی از تامین نیاز بازار ایران برسند و به صراحت ما در مصوبه شورای عالی فضای مجازی داریم که ترافیک پیام رسان‌های داخلی 70 درصد ترافیک کل پیام رسان‌های کشور شود. یعنی 30 درصد را ما قرار دادیم برای پیام رسان‌های خارجی به دلایل زیاد، پیام رسان‌های خارجی اولا پوشش‌های جهانی دارند کاربران شان خارجی‌اند به دلیل این که تعداد کاربران شان صدها میلیونی است قدرت نرمی که بر روی آن پلتفرم‌ها تولید می‌شود قدرت نرم قابل توجه تری از آن چیزی که ما بر روی پلتفرم داخلی تولید می‌کنیم. من یک مثال خدمت شما عرض بکنم، این که اینستاگرام می‌آید و عکس‌های شهید سلیمانی را حذف می‌کند، این در حقیقت یک استیصال است از طرف کسی که به او اعمال قدرت نرم شده، او در مقابل قدرت نرمی که ملت ایران در روی پلتفرم اینستاگرام از خودشان نشان دادند موضعی را اتخاذ می‌کند که با مبانی اعلام شده خودش که آزادی اول است و آزادی مقدم بر همه چیز است را دارد زیر پا می‌گذارد، بنابراین ما در استفاده از پیام رسان‌های خارجی هیچ تردیدی نداشتیم و نباید داشته باشیم، چون هم باعث عرضه قدرت نرم ما در سطح جهان می‌شود، ارتباط ما را با جهان برقرار می‌کند، با وسعت بیشتر با دامنه بیشتر با اثرگذاری بیشتر و می‌تواند منشا رقابت بشود که سطح پیام رسان‌های داخلی ما بتواند درهمان سطح باشد.
در حوزه فضای مجازی با کمبود شدید قانون مواجه هستیم
وی در ادامه صحبت هایش با اشاره به اینکه حکمرانی قانونی در حوزه فضای مجازی متاسفانه ما با کمبود شدید قانون در فضای مجازی مواجه هستیم، تأکید کرد: مقام معظم رهبری هم که تاکید کردند معطوف به این نکته بوده است. مطلب دیگر قانون بایستی قابلیت اجرایی داشته باشد و در چارچوب سرزمینی اعمال شود که در رابطه با احقاق حقوق شهروندان است. ما در شرایط تحریم قرار داریم و در این شرایط تمام معاملات اقتصادی ما چه فروش نفت، چه فروش دارایی‌های تجدیدناپذیر ملی که از زیر پای ملت می‌کشیم بیرون و زیر قیمت می‌فروشیم قانون را زیر پا داریم می‌گذاریم. الان هم در حقیقت وقتی که نظام در شورای عالی فضای مجازی که سران سه قوه، نیروهای مسلح، نیروهای لشکری و کشوری در این شورا قرار دارند تصمیم می‌گیرند که پلتفرمی را باز کنند این یک مقدار به نظر من کج سلیقگی است که ما بگوییم این کار مثلا خارج از قانون دارد صورت می‌گیرد یا حکمرانی قانونی، حکمرانی قانونی همین است که شما تصمیم بگیرید کی ببندید، کی باز کنید، شرایط باز کردن تان چیست، یک روز می‌گویید انبارش بود یک روز می‌گویید مذاکره شود، یک روز می‌گویید که بدون مذاکره و بدون انبارش به دلیل تولید قدرت نرم ملی که می‌کند ما باز کنیم این خودش حکمرانی قانونی است که داریم پیاده می‌کنیم.
رئیس پیشین مرکز ملی فضای مجازی در یک گفت و گوی تلویزیونی تأکید کرد: در صحبت ها اشاره شد که 30 درصد مردم هنوز دارند از واتساپ استفاده می‌کنند علیرغم هزینه‌ای که برایشان دارد، هزینه‌ای که مردم برای فیلترشکن می‌دهند از یارانه انرژی که دولت دارد در رابطه با بنزین به آنها می‌دهد بیشتر است، چون یارانه بنزین به خانواده‌هایی تعلق می‌گیرد که یک ماشین در آن وجود دارد ولی الان اکثر خانواده‌ها چندنفره از چند تا فیلترشکن دارند روی تلفن‌های خودشان استفاده می‌کنند، عدد و رقمی هم که در رابطه با فیلترشکن پرداخته می‌شود عدد و رقم قابل توجهی است این که ما آراء 30 درصد مردم را به آن بی توجه باشیم تحت این عنوان که می‌خواهیم قانون پیاده سازی کنیم معلوم می‌شود قانون اشکال دارد. حکومت به نظر من وظیفه دارد که این مسئله را حل کند و حل کرده امیدوار هستم که ان شاالله این عملیات و این مصوبه اجرایی شود.
در ادامه لاجوردی- عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت- گفت: ما حدود 50 درصد ترافیک بین الملل مان یا حدود 27-28 درصد کل ترافیک کشورمان ترافیک وی پی ان است دارد عبور می‌کند، چند درصد آن مربوط به ترافیک واتساپ است؟ چون یکی از مسائلی که مطرح می‌شود و یکی از دلایلی که دراین حوزه مطرح می‌شود، کاهش مصرف وی پی ان‌ها است. نکته‌ای که من اشاره می‌کنم این نیست که ما مخالف باز کردن سکویی هستیم نه، همانطور که آقای فیروزآبادی هم مثال زدند سکوهایی هستند که قابلیت مذاکره دارند که ما می‌توانیم برویم الان با آنها مذاکره کنیم که اغلب سکوهای غیرامریکایی هستند هر چند که برخی از امریکایی‌ها هم قابلیت مذاکره دارند؛ بنابراین چارچوب حکمرانی قانونمند می‌گوید که برخی از سکوها را با مذاکره ما می‌توانیم جلو برویم راه مذاکره هم بسته نیست تلگرام، توئیتر این‌ها سکوهایی هستند که در تمام ادوار دولت‌ها مذاکره با آنها انجام شده و هنوز هم قابلیت مذاکره با آنها وجود دارد. همچنین ما موضوع استارلینک را داشتیم استارلینک در ابتدا نامه ما را پاسخ نداد، ولی از یک مسیر قانونی رفتیم و الان نامه‌های ما را پاسخ می‌دهد، البته هنوز راه تمام نشده و ان شاالله آن هم به نتیجه خواهد رسید، یکی از اقدامات ما در این حوزه این است که ما دیپلماسی بین المللی داشته باشیم و برویم در این حوزه مذاکره کنیم، یکی دیگر از اقداماتی که ما باید انجام دهیم بحث قانون است.
حضور 35 تا 40 میلیون کاربر در سکوهای داخلی
وی ادامه داد: ما یک سری نقاط قوت داریم یک سری نقاط ضعف. حدود35 تا 40 نفر در سکوهای داخلی حضور دارند و ترافیک داخل کشور بیش از سه برابر شده ما بنا بر اظهارات پلیس فتا جرائم مربوط به سکوهای خارجی سی واحد درصد کاهش پیدا کرده است. کسب و کار در سکوهای داخلی 88 درصد رشد پیدا کردند اینها اتفاقات خوبی است که رخ داده است البته اتفاقات بد هم داشتیم مثل فراگیر شدن وی پی ان‌ها. حدود 76 درصد وی پی ان‌هایی که مردم دارند استفاده می‌کنند رایگان هست هم این اتفاق بد است و ما افکار عمومی را اقناع نکردیم کاری که امریکا در قضیه تیک‌تاک به خوبی عمل کرد کنگره آمریکا به خوبی عمل کرد افکار عمومی را قانع کرد و موضوعات دیگر در بحث ارتباطات بین‌الملل راه کار خوبی ارائه ندادیم. الان کسب و کاری می‌خواهد ارتباط بین‌الملل داشته باشد در این حوزه راهکار نداشتیم و اینها نقاط ضعف است باید این نقاط ضعف را شناسایی کنیم و راهکار برایش ارائه دهیم حکمرانی قانونمند همین است می‌گوید که ما بیاییم نقاط قوت مان را نادیده نگیریم نگذاریم کنار، نقاط قوتی داشتیم نقاط ضعف مان هم پوشش دهیم صفر و یکی و سیاه و سفید نگاه کردن به مسئله به ما آسیب می‌زند.
چرا گوگل پلی فیلتر شد؟
لاجوردی درباره دلیل فیلتر شدن گوگل پلی اظهار کرد: گوگل پلی مصوب امسالش مصوب کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه دارد و دولت سیزدهم هم چند بار تلاش کرد که رفع فیلتر شود، چون در آن مرجع مسدود سازی اش انجام شد فقط نکته‌ای که وجود دارد گوگل پلی در اکوسیستم گوگل هست و امکان حذف اپلیکیشن روی گوشی کاربر را دارد. یکی از دغدغه‌ها این بود که حذف اپلیکشین از گوشی کاربر انجام می‌گیرد که در کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه مطرح شده بود دسترسی به یک سری اپلیکیشن‌های مخرب و حالا در آن زمان هم گوگل بحث توزیع و در اختیار قرار دادن وی پی ان‌ها را داشت که در کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه انجا مسدود شد و دولت سیزدهم دو سه بار تلاش کردند که این موضوع رفع شود. در زمینه مذاکرده من موضع را صفر و یکی نمی‌بینم، چون موضوع استارلینگ را خودم در وزارت ارتباطات مسئولیتش را بر عهده داشتم و آن موقع هم موضوع استارلینگ را ما کاملاً مردود می‌دانستیم بحث مذاکره اش را و مسیر، مسیر خوبی رفت. ما در اتحادیه جهانی مخابرات از استارلینک یا شرکت اسپیس ایکس که سرویس استار لینگ را ارائه می دهد شکایت کردیم.
این عضو هیئت مدیره دانشگاه علم و صنعت در ادامه توضیح داد: ما در سال 1402 یک فرآیند بلند مدت را شروع کردیم و اعلام کردیم که باید حقوق سرزمینی ما را بپذیرد. ما اصلاً استارلینگ را هم یک کم فرصت می‌بینیم، چون در خیلی از مناطق صعب‌العبور و دورافتاده باید از استارلینک استفاده کنیم، بنابراین در ابتدا ما مستند را ارسال کردیم و هیئت تایید کرد که سرویس در ایران فعال هست بعد شرکت استارلینک گفت که من نمی‌توانم متناسب محدوده جغرافیایی یک کشور قوانین را تغییردهم حقوق سرزمینی را که ما استدلال مورد نظر را به هیئت دادیم هیئت هم هر پنج ماه یکبار برگزار می‌شد؛ یعنی ما از جلسه 93 شروع کردیم الان جلسه 98 می‌شود. در واقع جلسه اسفند ما از ابتدای 1400 شروع کردیم انتهای 1402 هیئت دیگر رای داد مستندات کامل شد که اسپیس ایکس باید قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران را بپذیرد حالا در این پذیرش باز دوباره یک‌سری مدارک و مستندات لازم شد.