بزرگنمايي:

پیام سپاهان - به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، در دهه اخیر دعوای یزدی‌ها و اصفهانی‌ها بر سر آب بالا گرفته و 2 روز پیش هم جواد محجوبی مدیرعامل شرکت سهامی آب منطقه‌ای یزد از تعرض و به آتش کشیدن ایستگاه‌های پمپاژ شماره سه و چهار خط انتقال آب به این استان خبر داد.
‌در پی این اتفاق جریان آب انتقالی به این استان قطع شد و میزان خسارات وارده و زمان اتصال مجدد این خط به طور دقیق مشخص نیست.
یزدی‌ها چه می‌گویند؟ مدیرعامل شرکت سهامی آب منطقه‌ای یزد گفته: به دلیل تعرض به خط لوله انتقال آب یزد در استان اصفهان، ‌استان شدیداً با کمبود آب مواجه شده و وضعیت قرمز است؛ دو ایستگاه پمپاژ آب در مسیر خط انتقال، دچار آسیب‌دیدگی شده و این امر منجر به قطع 1400 لیتر آب در یزد شده است.
این اتفاق تازگی ندارد و اسفند نیز اتفاق مشابهی رخ داد. بعد از دو مورد تعرض به تأسیسات خط انتقال آب شرب یزد در شرق اصفهان، اسماعیل دهستانی معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار یزد گفت: طبق مصوبه شورای امنیت کشور، تأمین امنیت خط لوله آب شرب انتقالی به یزد بر عهده مسئولان استان اصفهان است و مسببان هرگونه تعرض باید در برابر قانون پاسخگو باشند.
یزدی‌ها می‌گویند که سهم سالانه 55 میلیون مترمکعبی آب شرب یزد از زاینده‌رود، کمتر از نصف برداشت آب توسط دو شرکت بزرگ صنعتی استان اصفهان از این رودخانه است و حتی تخصیص این میزان آب به کشاورزان شرق اصفهان نیز گرهی از مشکلات آنان باز نمی‌کند.
اصفهانی‌ها چه می‌گویند؟ حسین محمدی رئیس اتاق اصناف کشاورزی شهرستان هرند استان اصفهان هم گفته: تنها خواسته کشاورزان جاری شدن آب زاینده رود است. از زمان شیخ بهایی اجداد ما پول پرداخت کردند و حقابه را خریدند و 77 درصد آب رودخانه متعلق به کشاورزان حقابه دار شرق و غرب استان اصفهان است.این موضوع در قانون نیز ذکر شده و حقابه قانونا متعلق به این کشاورزان است.
وی افزود: از سال 74 انتقال آب و لوله کشی از زاینده رود به یزد انجام شد. هیچ توافقی صورت نگرفت و این آب 30 سال به لوله‌ها رفت و به یزد انتقال دادند.
محمدی ادامه داد: سالی 90 میلیون متر مکعب آب، طبق اعلام سازمان آب منتقل می‌شود که البته آمار واقعی بسیار بیشتر از این اعداد است. یزد این مقدار آب شرب نیاز ندارد و این آب برای صنعت و گلخانه‌های یزد مصرف می شود.
هر دو استان مدیریت درستی در حوزه آب نداشتند بهمن ایزدی کویرشناس معتقد است که در هر دو استان مدیریت درستی در حوزه آب وجود نداشته و انتقال آب هم تنها مشکلات را بیشتر کرده است. وی به ایسکانیوز گفت: آب زاینده رود پیش از این که به شهر برسد در زمین‌هایی که پیش از این مرتع بودند و سابقه کشت و کاری نداشتند در بالا دست می‌رود. مسئولان می‌گویند که سد زدیم تا برق تولید کنیم اما می‌بینیم موتورهای آبی در کنار زاینده رود در بالادست قرار گرفته و آب را به ارتفاعات بالا و باغ‌های سیب‌ در اراضی پر شیب می‌برند و محصول به دست آمده به دلیل این که بازار اشباع شده است درصد بالایی از آن به محصولات دامی تبدیل می‌شود یعنی حتی بازدهی اقتصادی چندانی هم ندارند.
وی افزود: آب زاینده رود وقتی به فولاد شهر می رسد به وسیله کانال های عریض به صنایع فولادی اختصاص پیدا می‌کند بعد از فولاد شهر با ایجاد سد بر عرض زاینده رود و حفر کانال عریض و طویلی آب را به سمت دهاقان می‌برند و هزاران هکتار از اراضی منابع ملی که قبلاً سابقه کشاورزی در چند دهه گذشته نداشتند به زمین‌های کشاورزی تبدیل کرده اند و در آنجا کشت برنج انجام می‌شود بدون توجه به اینکه کشت برنج جانمایی درستی برای حوزه داخلی کشور ما نیست.
ایزدی توضیح داد: متاسفانه در بسیاری از مناطق کشت دوم یا حتی کشت سوم داریم یعنی زمانی که گندم و جو را در اوایل پاییز می‌کارند و در خرداد برداشت می‌کنند بلافاصله روی زمین‌ها آب می‌اندازند و برنج می‌کارند یعنی اجازه نمی‌دهند که آبی به سمت پایاب برود و به دست پایین دست‌هایی برسد که حقابه بر هستند. تمام این‌ها پیامد عمل نکردن به قوانین طبیعت است.
وی ادامه داد: ما در کمربند خشک جهان قرار داریم و پیشینیان ما برنامه‌ریزی و مدیریت درستی در بهره‌برداری از منابع آب داشتند و زندگی خود را اعتدال می‌ببخشیدند. همین دخالت‌های نابخردانه در حوزه‌های آب‌ریز و ایجاد سدهای متعدد ضرباهنگ توازن در معیشت اقتصادی مردم را دستخوش نابسامانی می‌کند و این به نفع کشور ما نیست.
ایزدی درخصوص وضعیت یزد توضیح داد: در یزد بخشی از آبی که منتقل می‌شود به سمت کارخانجات می‌رود. کارخانجاتی که تا چند دهه گذشته وجود نداشتند و مردم هم آب شرب خود را از قنات‌ها تامین می‌کردند و به آن احترام می‌گذاشتند در گذشته نه چندان دور در ارتفاعات شیرکوه یزد که بالای 4000 متر ارتفاع دارد حتی تا تابستان هم برف و یخ داشتیم و مردم از آب چشمه‌ها و روان آب‌ها استفاده می‌کردند اما در این چند دهه اخیر به یکباره چهره‌ آن مناطق تغییر کرد. در آن منطقه روستای زیبای ده بالا قرار داشت که خود جاذبه بسیار دیدنی بود اما امروز پر از ویلاهای متعدد شده است و باغ ویلاهای منطقه از چاه‌های با عمق مختلف استفاده می‌کنند و باعث شده که دبی آب منطقه کم یا حتی خشک شود و سایرین با نقصان در آب شرب دچار شوند، در این صورت باید مداقه کنیم که آب آشامیدنی مردم کجا مصرف می‌شود.
قوانین جهانی چه می‌گویند؟ برای بررسی اینکه آیا این کار در کشورهای دیگر هم انجام می‌شود یا خیر و آیا قوانینی جهانی در خصوص آن وجود دارد یا خیر با محمد الموتی کارشناس محیط زیست گفت‌وگو کردیم. او در این باره به ایسکانیوز گفت: در تمام دنیا بر اساس تجربه زیسته کشورهای مختلف، به مجموعه قواعدی تحت عنوان معیارهای جهانی یونسکو رسیده‌اند که اگر آن شرایط در کشوری و در منطقه‌ای، موجود باشد، می‌تواند انتقال آب بین حوضه‌ای را هم به گزینه‌های مدیریت اضافه کند؛ برای مثال، بر اساس این شروط، باید تمام راه‌های تامین آب اعم از مدیریت تقاضا، بازچرخانی، صرفه‌جویی، توجه به آب مجازی و خاکستری و تصفیه و اصلاح شبکه توزیع و امثالهم طی شده باشد.
وی افزود: از همه مهم‌تر، در حوضه مبداء هم مواجه با کمبود آب نباشیم و با وجود همه این‌ها، باز هم نیاز اساسی به آب شرب در مقصد وجود داشته باشد و انجام نشدن این کار، کشور را در معرض مشکلات بزرگ اجتماعی و اقتصادی و حتی امنیتی قرار دهد و موارد محیط زیستی طرح و منافع مبدا هم لحاظ شود، آنگاه می‌توان مقداری آب را فقط برای تامین آب شرب انتقال داد؛ یعنی هم باید وضعیت در حد خطرناکی باشد که اگر انتقال پیدا نکند بحران ایجاد شود و هم منافع مبدا حفظ شده و به محیط زیست هم آسیبی وارد نشود. مجموعه شرایطی که یونسکو اعلام کرده است به قدری سختگیرانه است که در تمام دنیا به سمت تامین آب از طرق دیگری روی می آورند.
وی در ادامه با اشاره به اینکه طرح‌های انتقال آب در کشور ما منطبق با اصول یونسکو نیست، بیان کرد: جالب است که در کشور ما به جرأت می‌توان گفت در هیچ کدام از مناطقی که انتقال آب بین حوضه‌ای انجام شده است هیچ یک از شروط رعایت نشده است؛ و متصدیان امر در کشورمان، تاکنون به عنوان اولین راه به سراغ انتقال رفته‌اند.
جانمایی اشتباه صنایع آب‌بر محمد درویش کارشناس محیط زیست هم درباره جانمایی اشتباه صنایع آب‌بر به ایسکانیوز گفت: صنایع آب‌بر می‌توانند بالانس اکولوژیکی مناطق را به هم بریزند؛ اصفهان هم قربانی این ماجرا شده است. یزد، اردکان، میبد، بخش‌هایی از استان کرمان، سمنان و فارس هم این مشکل را دارند و تداوم این موضوع می‌تواند بحران‌های جدی‌تری را به وجود آورد. بهتر است که صنایع آب‌بر و انرژی‌بر به مناطقی منتقل شوند که با آب مازاد مواجه هستند.
وی عنوان کرد: این مسئله باعث افزایش تنش‌های قومیتی می‌شود، در مبدا کمبود آب ایجاد شده و معیشت مردم به خطر می‌افتد زیرا ما در کشوری هستیم که در کمربند خشک جهان قرار گرفته است و میانگین ریزش‌های آسمانی متغیری هم دارد و در سال خشک حتی مبدا هم با کمبود آب مواجه می‌شود.
به گزارش ایسکانیوز، مشکل انتقال آب از زاینده‌رود به یزد به‌ عنوان یکی از مسائل جدی میان دو استان، ناشی از سوءمدیریت منابع آب، جانمایی اشتباه صنایع آب‌بر و دخالت‌های نابخردانه در محیط‌ زیست است. کشاورزان اصفهان با استناد به حقابه تاریخی خود و کمبود آب در زاینده‌رود نسبت به انتقال آب اعتراض دارند، در حالی که یزد نیز به دلیل تعرض به خطوط انتقال دچار بحران کم‌آبی شده است. این تنش، پیامد بهره‌برداری غیراصولی از منابع آبی کشور و تطابق نداشتن طرح‌های انتقال آب با معیارهای سختگیرانه جهانی است که بحران‌های اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی را در دو منطقه تشدید کرده است. مسئولان باید پیش از اینکه تنش‌ها میان دو استان بیشتر شود، بازنگری جدی در مدیریت آب داشته باشند.
انتهای پیام/