پیام سپاهان - ‌در مجاورت آرامگاه شهدا و تکیه‌های تاریخی شهر اصفهان، محله احمدیه به‌گونه‌ای غریب و متروک ایستاده است؛ جایی که بافت فرسوده آن داستانی متفاوت از همسایگان پرآوازه‌اش روایت می‌کند و نیاز به روح تازه در کالبد خود دارد.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، در دل کلان‌شهر اصفهان محله‌ای به‌نام «احمدیه» وجود دارد که از یک سو به خیابان مصلی (محل برگزاری نماز جمعه) و از سوی دیگر به تکیه‌های مهم مجموعه تاریخی مذهبی تخت فولاد متصل شده است.
این محدوده به‌عنوان قلب معنوی شهر شناخته می‌شود، جایی که آرامگاه بسیاری از فرماندهان و شهدای نامدار و دلیر دفاع مقدس قرار دارد و در قلب آن محله‌ای که از لحاظ جغرافیایی در نزدیکی نمادهای تاریخی و مذهبی ارزشمند شهر جای گرفته است، در خود تضادی بزرگ از جنس ویرانی و فراموشی را حمل می‌کند.

در یکی از روزهای تابستان که آفتاب سوزان بر سیمای شهر سیطره انداخته بود، به محله احمدیه رفتم و با دیدن کوچه پس کوچه‌های آن و زمین‌های بایری که در میان خانه‌های کوچک و بزرگ خودنمایی می‌کرد، به فکر فرو رفتم که چرا این محله با وجود موقعیت مذهبی و تاریخی، به نقطه‌ای عمیق از فرسودگی و بی‌دفاعی رسیده است.
به‌رغم اینکه محله احمدیه اصفهان از موقعیت مکانی استراتژیک و منحصر به‌فردی در بازآفرینی محله اسلامی-ایرانی در عصر حاضر برخوردار است، در آن خانه‌های قدیمی و ترک‌خورده‌ای وجود دارد که گویا بیش از 100 سال رنج و درد را بر دوش خود کشیده‌اند؛ دیوارهایی که نه‌تنها فرسوده است، بلکه آماده فرو ریختن بودند؛ هر لحظه ممکن بود تَرَکی در یکی از این خانه‌ها عمیق‌تر و آوار شود.
در ادامه، وارد کوچه‌های تنگ و باریکی شدم که برای عبور هر فرد یا حتی نفسی عمیق فضا کم می‌آورد؛ کوچه‌های خاکی که در بعضی از آن‌ها زباله انباشته شده بود که نشان از کم‌توجهی، بی‌نظمی و شاید کمبود امید داشت؛ اینجا گویی زمان متوقف و همه‌چیز در دلِ فراموشی گم شده بود.

در گوشه دیگری از این محله خانه‌ای نیمه‌ویران قرار داشت که دیوارهایش فرو ریخته بود، اما سایه‌ای از گذشته‌اش همچنان بر آن سنگینی می‌کرد؛ کوچه‌های خاکی، خانه‌های فرسوده، زباله‌های پراکنده و چهره‌های خسته، تصویر نازیبایی از محله‌ای در دل اصفهان را برایم ترسیم کرد؛ محله‌ای که زمانی شاید پررونق و پرشور بوده، اما هم‌اکنون در دل خاموشی و ناامیدی غرق شده است.
محله‌ای که روزی شاید همچون نگینی در دل اصفهان زیبا می‌درخشیده است، هم‌اینک نیز نباید در گرداب فراموشی و ویرانی گم شود؛ «احمدیه» همچنان در دل شهر پابرجاست و باید رسیدگی به کالبد آن مورد توجه مدیران شهری این کلان‌شهر قرار گیرد.
زهرا اکبری یکی از اهالی محله احمدیه که حدود 50 سال پیش در این محل مستقر شده است، می‌گوید: «بعضی زمین‌های رها شده در این محله تبدیل به زباله‌دانی و تجمع معتادان شده است؛ اگر شهرداری در ازای خانه ما در همین محدوده به ما خانه بدهد، خانه‌هایمان را تحویل می‌دهیم.»
مجید شریفی از ساکنان قدیمی محله احمدیه اظهار می‌کند: «از حدود 60 سال پیش در این محله ساکن هستیم، شغل پدرم بنایی بود و اکثر خانه‌هایی که در این محله مشاهده می‌کنید با کمک پدر و عمویم ساخته شد. در حال حاضر شهرداری مجوز احیا و نوسازی بافت این محله را به ما نمی‌دهد از طرفی به ما می‌گوید تخلیه کنید، اما مبلغی که مد نظر ما است را پرداخت نمی‌کند تا ما بتوانیم با این مبلغ در همین محدوده خانه بخریم؛ ما در این محله بزرگ شده‌ایم و حاضر نیستیم جای دیگری برویم.»
آنچه در بخش قبل از دیدگان خود گذراندید، صحبت‌های تعدادی از ساکنان محله احمدیه است که نگران آینده محله خود هستند؛ در ادامه این گزارش در گفت‌وگو با مسئولان برنامه‌های مدیریت شهری برای رسیدگی به کالبد محله احمدیه را بررسی کردیم.

ضرورت تسریع در تعیین تکلیف زمین‌های آزاد شده محله احمدیه محمد نورصالحی، رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان اظهار می‌کند: طی چند سال گذشته، اقداماتی برای آزادسازی زمین‌ها و بهبود وضعیت محله احمدیه انجام شده است؛ این آزادسازی‌ها بخشی از تلاش‌ها برای احیای این محله و ایجاد امید در دل ساکنان و مردم منطقه است.
وی با بیان اینکه بعضی از این زمین‌ها آزاد شده و مسئولان هم‌اکنون در حال برنامه‌ریزی برای واگذاری به نهادهای فرهنگی برای استقرار هستند، می‌افزاید: برای تحقق اهداف بهبود محله احمدیه، ضروری است که زمین‌های آزادشده به سرعت تعیین تکلیف شود و به نهادهای فرهنگی و سایر سازمان‌های مرتبط واگذار شود.
وی ادامه می‌دهد: این اقدام می‌تواند به بهبود وضعیت محله و جلوگیری از ادامه شرایط نامطلوب کمک کند، همچنین تسریع در این فرایند به‌ویژه در واگذاری زمین‌ها به کسانی که قصد استقرار واحدهای فرهنگی را دارند، بسیار مهم است، زیرا این نهادها می‌توانند نقش مؤثری در بهبود وضعیت فرهنگی و اجتماعی منطقه ایفا کنند.
مدیریت شهری می‌تواند به بهبود هرچه سریع‌تر وضعیت محله احمدیه و افزایش کیفیت زندگی در این منطقه کمک کند
نورصالحی با اشاره به اینکه منطقه 6 شهرداری اصفهان قصد دارد در محله احمدیه پاتوق شهری ایجاد کند، تصریح می‌کند: این طرح می‌تواند به‌عنوان یک مرکز تجمع و فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی مورد استفاده قرار گیرد و به بهبود وضعیت محله کمک کند.
رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان ادامه می‌دهد: برای اجرای این طرح، لازم است اقدامات لازم به سرعت انجام و گزارشی از وضعیت موجود تهیه شود؛ این گزارش می‌تواند به شهرداری کمک کند تا مشکلات را شناسایی کرده و به موقع اقدام کند.
نورصالحی اضافه می‌کند: پیگیری و نظارت مستمر بر روند پیشرفت طرح‌ها و پروژه‌ها در این منطقه وجود دارد و این نظارت می‌تواند شامل بررسی وضعیت موجود، ارزیابی پیشرفت کار و شناسایی چالش‌ها و موانع احتمالی باشد.
وی تاکید می‌کند: با انجام این اقدامات، مدیریت شهری می‌تواند به بهبود هرچه سریع‌تر وضعیت محله احمدیه و افزایش کیفیت زندگی در این منطقه کمک کند.

آزادسازی محله احمدیه در گرو مشارکت مالکان و ساماندهی فضاهای میراثی علی باقری، مدیر منطقه 6 شهرداری اصفهان با اشاره به محدوده آزادسازی و توسعه محله احمدیه اظهار می‌کند: این محله بخشی از طرح آزادسازی با کاربری مجموعه تاریخی، فرهنگی، و مذهبی تخت فولاد را شامل می‌شود که مساحتی حدود 7700 متر مربع دارد و طی چند سال گذشته، بالغ بر 5500 متر از این منطقه آزاد شده و باقی‌مانده آن نیز در حال آزادسازی است.
وی می‌افزاید: با توجه به اینکه این محله میراثی محسوب می‌شود، موضوع ساخت‌وساز در آن مطرح نیست؛ به جای آن، تمرکز بر محوطه‌سازی و ساماندهی فضاها است تا وسعت محدوده تخت فولاد افزایش پیدا کند و فضایی مناسب برای استفاده شهروندان فراهم شود.
مدیر منطقه 6 شهرداری اصفهان ادامه می‌دهد: این فضا می‌تواند به‌عنوان مرکز فرهنگی، مذهبی و تاریخی مورد بازدید قرار گیرد و بستری مناسب برای برگزاری رویدادهای فرهنگی و مذهبی باشد.
باقری با اشاره به مشکلات تملک در محله احمدیه تصریح می‌کند: تملک زمین‌ها در این محله مشکلات و موانع خاص خود را دارد؛ برای موفقیت شهرداری در این طرح، علاوه بر تأمین مالی، همکاری و مشارکت مالکان و شهروندان نقش تعیین‌کننده‌ای دارد، بنابراین از مالکان و معتمدان محلی درخواست می‌شود این همکاری را افزایش دهند تا بتوان بخش باقی‌مانده را سریع‌تر تملک کرد و طرح اجرایی آن با پیش‌بینی اعتبارات لازم به مرحله اجرا برسد.

ایجاد پاتوق گردشگری در محله احمدیه علی‌محمد ظهرابی، مسئول دبیرخانه دائمی شهر اسلامی شهرداری اصفهان اظهار می‌کند: محله احمدیه به‌لحاظ قلمرو سازمانی در منطقه 6 شهرداری اصفهان و در مجموعه فرهنگی تخت فولاد واقع شده است؛ این محدوده که در تقسیمات منطقه، جزئی از محله تخت فولاد قرار گرفته، به محله «احمدیه» معروف است و در حال حاضر ترکیبی از بافت مسکونی فرسوده، راه‌ها و معابر، فضای سبز شهری و تکیه سادات مهدوی را در خود جا داده است.
وی می‌افزاید: در مجاورت این محدوده از شمال اداره مخابرات و مقبره بابافولاد حلوایی، از شرق تکیه خاتون‌آبادی، تکیه آغاباشی و تکیه سیدالعراقین، از جنوب موزه علوم و فنون و یک زمین ورزشی روباز و از غرب بافت مسکونی قرار دارد.
مسئول دبیرخانه دائمی شهر اسلامی شهرداری اصفهان با بیان اینکه در طرح بازنگری طرح تفصیلی شهر اصفهان نیز بخش فضای سبز و تکیه سادات مهدوی دارای کاربری موجود و بخش مسکونی با کاربری مجموعه تاریخی فرهنگی مذهبی تخت فولاد تعیین شده است، تصریح می‌کند: طراحی و اجرای این پروژه با رویکرد پاتوق گردشگری در راستای طرح بازنگری به‌عنوان طرح بالادستی، منوط به آزادسازی بافت مسکونی فرسوده این بخش با مساحت تقریبی 7700 مترمربع است که بخش‌هایی از آن در دستورکار قرار گرفته است.
وجود فضاهای تعریف نشده و متروکه در محله احمدیه از معضلات بزرگ این پهنه محسوب می‌شود
ظهرابی با بیان اینکه از مجموع 7700 متر مربع زمین این پروژه تاکنون 5500 متر مربع آن معادل حدود 70 درصد توسط منطقه 6 شهرداری اصفهان تملک و آزادسازی شده و 30 درصد آن باقی مانده است، ادامه می‌دهد: پلاک‌های آزادسازی نشده مشکلات حقوقی و مالکیتی دارد و برای آزادسازی پلاک‌های باقی مانده نیاز به همکاری و هم‌افزایی مدیریت شهری به‌طور خاص دارد.‌
وی با اشاره به اینکه وجود فضاهای تعریف نشده و متروکه در محله احمدیه از معضلات بزرگ این پهنه محسوب می‌شود، عنوان می‌کند: فضای مورد نظر در این محله به گونه‌ای است که وجوه متعددی از فضای نامطلوب را به نمایش گذاشته است؛ جداره‌های تخریب شده، زمین کف‌سازی نشده، از کار افتادگی مبلمان شهری، وجود آثار مخروبه و کاشت درختان بدون الگوی مشخص که در فصل زمستان تنها به چوبه‌هایی خشک تبدیل می‌شوند، از جمله عواملی است که این محله را به شدت با افت کیفی مواجه کرده است و آن را هرچه بیشتر به سمت جرم‌خیزی سوق می‌دهد.
مسئول دبیرخانه دائمی شهر اسلامی شهرداری اصفهان خاطرنشان می‌کند: وضعیت نیمه ویران محله احمدیه و وجود زمین‌های بایر در آن، فضاهای پنهانی را ایجاد کرده است که علاوه بر افزایش ظرفیت جرم‌خیزی، موجب احساس ناامنی در اهالی محله نیز شده است.
ظهرابی با تاکید بر اینکه تعیین کاربری مشخص و انجام طراحی شهری برای این اراضی می‌تواند در شکل‌گیری جدید این فضا و نقش‌پذیری آن مؤثر باشد، عنوان می‌کند: تصاویری از وضع نامطلوب این محله و نقشه کاربری‌های ناسازگار تخت فولاد که محله احمدیه نیز بخشی از آن است، همچنین پلاک‌های نیازمند آزادسازی برای اجرای طرح پاتوق گردشگری ارائه شده است.

به گزارش ایمنا، محله احمدیه، با وجود اینکه در جوار مجموعه تاریخی و مذهبی تخت فولاد قرار دارد، به دلیل بافت فرسوده و مشکلات اجتماعی، به یکی از نقاط بی دفاع شهری و کم‌توجه اصفهان تبدیل شده است. در سال‌های اخیر، بخش‌هایی از این محله آزادسازی شده و برنامه‌هایی برای بهبود وضعیت آن، با تأکید بر محوطه‌سازی و ایجاد فضاهای فرهنگی، در دست اجرا است.
هدف اصلی این طرح‌ها افزایش وسعت تخت فولاد و فراهم کردن بستری مناسب برای برگزاری رویدادهای فرهنگی و مذهبی است. با این حال، فرایند تملک زمین‌ها با موانعی روبه‌رو شده است و پیشرفت طرح‌ها به همکاری بیشتر مالکان و ساکنان بستگی دارد.
کد خبر 788218