بزرگنمايي:
پیام سپاهان - دیجیاتو / ترافیک استارلینک در ایران طی یک سال 20 برابر شده است
انجمن تجارت الکترونیک تهران اعلام کرد ترافیک استارلینک در ایران از ابتدای سال 2024 حدود 20 برابر شده است. همچنین 30 هزار اشتراک استارلینک در کشور فعال هستند و 100 هزار کاربر از آن استفاده می‌کنند.
چهارمین گزارش کیفیت اینترنت انجمن تجارت الکترونیک نشان می‌دهد باوجود بهبود نسبی در برخی شاخص‌ها، اینترنت در ایران همچنان محدود و پراختلال است.
این توصیفات در گزارش‌های قبلی انجمن تجارت الکترونیک نیز تکرار شده بود اما گزارش چهارم سعی کرده تأثیر محدودیت‌ها بر رشد استارلینک در ایران را برجسته کند.
براساس ارزیابی این گزارش، اشتراک‌های استارلینک در ایران از تخمین مجله «فوربز»، 20 هزار اشتراک، هم فراتر رفته و به 30 هزار اشتراک رسیده است.
به گفته «پویا پیرحسینلو»، رئیس کمیسیون اینترنت و زیرساخت انجمن تجارت الکترونیک، تخمین زده می‌شود در ایران حدود 100 هزار کاربر از استارلینک استفاده کنند.
رشد علاقه کاربران به استارلینک باعث شده ترافیک این سرویس در ایران، از ابتدای سال 2024، حدود 20 برابر رشد کند.
ترافیک استارلینک از مبدأ ایران از ابتدای سال 2024
موبایل‌های ایرانیان زامبی شده‌اند
این گزارش مانند نسخه‌های قبلی، اینترنت کشور را از 3 زاویه اختلال، محدودیت و سرعت بررسی کرده است.
در این بخش، حملات گسترده DDoS یکی از عوامل اصلی اختلال‌های فنی در پاییز 1403 معرفی شده است. انجمن عامل اصلی این حملات را استفاده گسترده مردم از فیلترشکن به‌دلیل فیلترینگ گسترده دانسته است.
در این بخش از گزارش کیفیت اینترنت می‌خوانیم: «موبایل بسیاری از شهروندان از طریق نصب فیلترشکن‌هاى رایگان به‌عنوان botnet مورد سوءاستفاده هکرها قرار می‌گیرد و در زمان مشخص با دستور مرکز فرمان، هم‌زمان شروع به ارسال درخواست‌هایی به قربانی می‌کنند.»
رئیس کمیسیون اینترنت و زیرساخت انجمن در مراسم رونمایی از گزارش کیفیت اینترنت ایران، موبایل‌های آلوده را به «زامبی» تشبیه کرد که به کسب‌وکارهای داخلی حمله می‌کنند.
این گزارش قطعی اینترنت هنگام قطعی برق را نیز یکی از عوامل مؤثر بر اختلال‌های مقطعی دانسته است.
پیرحسینلو درمورد تأثیر مضاعف قطعی برق در مناطق محروم، توضیح داد: «ایران فقط تهران نیست. ما در تهران تصوری فانتزی از اینترنت داریم. در نقاط دورافتاده‌تر کشور به‌محض قطعی برق، اینترنت کامل قطع می‌شود. زاویه دید مرکزنشینی ما باعث می‌شود قطعی ناشی از قطعی برق را کمتر از نقاط دیگر احساس کنیم.»
اختلال گسترده روی HTTP3
انجمن تجارت الکترونیک اعلام کرده پس از گزارش اول کیفیت اینترنت، اختلال پروتکل HTTP3 روی کلادفلر برطرف شد. باوجوداین اکنون تست‌ها روی 5 سرویس CDN که از HTTP3 پشتیبانی می‌کنند نشان می‌دهد، اختلال روی سرویس‌دهنده‌های دیگر همچنان به‌قوت خود باقی است.
اختلال سرویس‌دهنده‌های ایرانی روی پروتکل HTTP3
به گزارش w3tech بیش از 33 درصد ترافیک کل اینترنت روی پروتکل HTTP3 است اما سال گذشته فقط 1.4 درصد ترافیک ایران روی این پروتکل بود.
ضرر 730 میلیارد تومانی اختلال HTTP3 به هر کسب‌وکار
به گزارش Akami، تأخیر 100 میلی‌ثانیه‌ای در زمان بارگذاری ممکن است منجر به 7 درصد کاهش نرخ تبدیل شود و تأخیر 100 میلی‌ثانیه‌ای نیز نرخ پرش / ترک (Bounce rate) را تا 103 درصد افزایش می‌دهد.
گزارش اینترنت انجمن با استناد به این داده‌ها ارزیابی‌هایی انجام داده که نشان می‌دهند اختلال روی پروتکل HTTP3 می‌تواند به ک کسب‌وکاری فرضی با روزانه 10 میلیارد تومان درآمد، سالانه 730 میلیارد تومان خسارت بزند.
پیشتازی در محدودیت
شاخص دوم محدودیت اینترنت است. در این بخش، قطع کامل، منطقه‌ای یا کنترل‌شده گزارش نشده است اما وضعیت فیلترینگ همچنان تغییر خاصی نکرده.
انجمن تجارت الکترونیک 100 دامنه Origin را با استفاده از داده‌های پایگاه داده OONI بررسی کرده و از میان آنها دامنه‌هایی با بیشترین پوشش را انتخاب کرده است. در نتیجه این ارزیابی، مشخص شده تعداد دامنه‌های فیلترشده یا با اختلال بالای 50 درصد در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته تغییر معناداری نکرده است.
از لحاظ فیلترینگ نیز ایران همچنان در کنار چین و ترکمنستان بدترین وضعیت را در جهان دارد. هرچند گزارش به بازگشایی واتس‌اپ و گوگل‌پلی اشاره کرده، داده‌های گزارش مربوط به تابستان و پاییز 1403، قبل از رفع فیلتر این دو پلتفرم، می‌شود.
محدودترین کشورها از لحاظ فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی
هشدار درمورد ایجاد پوسته برای یوتیوب
انجمن تجارت الکترونیک تهران هشدار داده درصورت ارائه یوتیوب از طریق پوسته، تولیدکنندگان محتوای این پلتفرم در ایران آسیب می‌بینند.
در گزارش این انجمن آمده است: «محتوای منتشرشده در یوتیوب ممکن است روی سرورهای داخلی کپی و نمایش داده شود، بدون اینکه بازدیدی روی یوتیوب ثبت شود. این کار سیگنال‌های لازم را به الگوریتم‌های یوتیوب نمی‌فرستد و شانس دیده شدن محتوا را کاهش می‌دهد.»
«حمیدرضا احمدی»، نایب رئیس کمیسیون اینترنت و زیرساخت انجمن، نیز در مراسم رونمایی از گزارش گفت: «ادامه فعالیت یوتیوب به شیوه فعلی بهتر از ایجاد پوسته برای آن است.»
انجمن «ایجاد رانت غیرمولد»، «ناپایداری فناوری» و «دوگانگی سیاست‌گذاری» را پیامد طراحی و توسعه پوسته‌های داخلی مطرح کرده است.
تحریم دست‌بردار نیست
طبق ارزیابی این گزارش، با بررسی 100 هزار وب‌سایت لیست Tranco مشخص شد 10 درصد این وب‌سایت‌ها به‌دلیل فیلترینگ، 17 درصد از آنها به دلیل تحریم و 6.3 درصد از آنها به‌دلیل مسدود شدن IPهای ایران به‌دلایلی مانند آلودگی شبکه از دسترس ایرانیان خارج شده‌اند.
در قیاس با گزارش قبلی، تغییر قابل‌توجهی در این بخش مشاهده نشده است. فقط یک وب‌سایت، code.org، پاییز امسال بدون محدودیت تحریم در دسترس ایرانیان قرار گرفت.
اسپیدتست، یک فریب آماری
گزارش کیفیت اینترنت شاخص سرعت را در بخش سوم بررسی کرده است. این گزارش استناد به اسپیدتست برای سنجش سرعت اینترنت در ایران را رد کرده و آن را «فریب آماری» دانسته است.
به استناد این گزارش، فصل سوم سال 2024 داده‌های 106 هزار دستگاه در ایران در شاخص اسپیدتست ثبت شده است که 74 هزار دستگاه، حدود 70 درصد آنها، در تهران بوده‌اند و داده‌ها پراکندگی مناسبی ندارند.
داده‌های اسپیدتست در تناقضی آشکار با گزارش کلادفلر قرار دارند. گزارش کلادفلر نشان می‌دهد طی 6 ماه گذشته سرعت میانگین کاربران ایران از 4.5 مگابیت‌برثانیه به 5.4 مگابیت‌برثانیه رسیده است. درحالی‌که آخرین گزارش اسپیدتست، میانه سرعت اینترنت ثابت کاربران ایرانی را 16 مگابیت‌برثانیه اعلام کرده است. این عدد برای اینترنت همراه 38.88 مگابیت‌برثانیه اعلام شده است.
گزارش کامل کیفیت اینترنت ایران را اینجا بخوانید.