پیام سپاهان - با دستور رئیس جمهور مازوت‌سوزی در سه نیروگاه متوقف شد، اما ناترازی انرژی باعث ایجاد مشکلاتی در وضعیت برق شده که در این گزارش مورد بررسی قرار گرفته است.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، امروزه وضعیت آلودگی هوا در بسیاری از کلان‌شهرها بسیار پیچیده است و به گره‌ای بدل شده که هر سال در این بازه زمانی با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم، به طوری که با رسیدن فصل سرما، بحث آلودگی هوا در شهرهای بزرگ به یکی از مباحث داغ هر محفلی تبدیل می‌شود که متهم اصلی بروز معضلات آلایندگی‌ها چیزی نیست جز سوختی به نام مازوت که سلامت آسمان و زمین را به مخاطره انداخته است، به طوری که در شرایط کنونی، وضعیت مصرف مازوت در نیروگاه‌های کشور به یکی از مسائل پیچیده و بحث‌برانگیز در مدیریت انرژی، حفظ کیفیت هوا و بخشی جدایی‌ناپذیر با زندگی انسان‌ها در نیمه دوم سال تبدیل شده است.
مازوت، به‌عنوان یکی از سوخت‌های فسیلی آلاینده، همواره در فصول سرد سال و هنگام کاهش تأمین گاز طبیعی جایگزینی برای نیروگاه‌ها مطرح می‌شود که به دلیل قیمت ارزان، نیروگاه‌ها ناچارند از سوخت کمکی استفاده کنند، اما این سوخت هنگام احتراق طی تولید اکسیدهای گوگرد و ازت با شکل‌گیری دوده و ذرات معلق، درجه آلایندگی هوا را افزایش می‌دهد و اثرات فوری آن در کودکان، سالمندان و بیماران قلبی بسیار واضح‌تر است، چرا که مازوت سوزی در روزهایی از سال اتفاق می‌افتد که هوای جو ساکن بوده و پدیده طبیعی وارونگی دما رخ داده است، در این شرایط توان پالایش و رقیق‌سازی و صعود آلاینده‌ها به جو فوقانی از بین می‌رود و آلاینده‌های منتشر شده در جو پایین محبوس می‌شود و گلوی آسمان را با هاله‌ای از ابرهای خاکستری و دود غلیظ می‌فشارد.
پس از پشت سر گذاشتن فراز و نشیب‌های بسیار درباره مصرف مازوت در سال‌های گذشته، با دستور رئیس جمهور استفاده از سوخت مازوت در سه نیروگاه اصفهان، کرج و اراک با هدف کاهش آلودگی هوا و حفظ سلامت مردم ممنوع شد.
نمی‌توانیم شاهد فوت مردم بر اثر آلودگی باشیم محمدجعفر قائم‌پناه، معاون اجرایی رئیس‌جمهور در حاشیه «کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا» اظهار کرد: رئیس محترم جمهور دستور دادند به دلیل آلودگی خاصی که در منطقه اصفهان، اراک و کرج ناشی از مازوت سوزی وجود داشت و عوارض خطرناک منتج از مصرف این سوخت، استفاده از مازوت در نیروگاه‌های این شهرها متوقف شود.
وی افزود: سال‌های گذشته استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه‌ها موجب ناراحتی مردم شده بود، بنابراین در دولت مقرر شد، وزارت نیرو مکلف شود که برای رفع ناترازی برق، برنامه مدیریتی هوشمند و شفافی را اعلام و به اطلاع مردم برساند.
قائم پناه برای خاموشی‌های احتمالی پیش‌رو از مردم عذرخواهی کرد و گفت: این اتفاق ممکن است منجر به کاهش برق در شبکه توزیع و خاموشی شود، اما چاره‌ای نداریم زیرا نمی‌توانیم شاهد مرگ مردم بر اثر آلودگی باشیم، از شهروندان می‌خواهیم در مصرف برق صرفه‌جویی و در جهت سلامت دیگران در مدیریت برق دولت را همراهی کنند، امید است در مدیریت برق بتوانیم زمستان امسال را با کمترین خاموشی سپری کنیم.
هوای پاک حق همه شهروندان است شینا انصاری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با اعلام این خبر در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «هوای پاک حق همه شهروندان است. امیدوارم تلاش دولت برای رفع ناترازی انرژی در آینده‌ای نزدیک به بار بنشیند.»

مهدی جمالی‌نژاد، استاندار اصفهان درباره دلیل اصلی توقف مازوت‌سوزی، اظهار کرده است: موضوعات حجم بار ناترازی انرژی بر روی دوش چند استان به ویژه استان‌های مرکزی، البرز و اصفهان قرار داشت، به طوری که در نیمه دوم سال با مازوت‌سوزی و آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کردیم، از این‌رو از ابتدای مهر سال جاری بسیاری از استان‌ها از جمله مرکزی و البرز مازوت‌سوزی را آغاز کردند.
وی افزوده است: با برطرف کردن مشکلات ناترازی انرژی در تابستان، این دغدغه‌ها به همراه کمبود گاز در فصل زمستان و نیمه دوم سال تسریع پیدا کرد، بنابراین جلسات ملی هم در تهران و شورای‌عالی انرژی تاکید کرد که سه استان البرز، اصفهان و مرکزی مازوت‌سوزی را شروع کنند.
استاندار اصفهان با بیان اینکه استان اصفهان به ویژه کلان‌شهر اصفهان طی سال‌ها با بیشترین میزان آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کند و چندین سال دارای رتبه نخست در مباحث آلودگی هوا است، گفته است: برای رفع معضلات کاهش آلودگی‌ها و نداشتن مازوت سوزی جلسات متعددی در تهران و استان تشکیل شد که با دعوت از متخصصان نتایج مطلوبی به دست آمد که می‌توانیم در بعضی از مصارف بهینه‌سازی و صرفه‌جویی صورت گیرد، در این مسیر، پیشنهادات متعددی در قالب بسته به معاون اول و شخص ریاست جمهوری ارائه شد و بیشتر این پیشنهادات مقبول بود، به طوری که نه تنها برای شهر اصفهان، بلکه برای استان البرز و مرکزی مازوت‌سوزی متوقف شد تا این بار بر دوش کل کشور باشد، امید است که با اجرای چنین دستوری طی سال جاری، دیگر مشکلاتی پیش‌رو نباشد.
جمالی‌نژاد درباره قطعی برق در کلان‌شهر گفته است: با توقف مازوت‌سوزی براساس تدوین جدول زمان‌بندی قطع برق، برای تمام استان‌ها در دستور کار قرار گرفته است، بی‌گمان در این زمینه باید جلساتی در استانداری اصفهان تشکیل شود که طی برنامه‌ریزی‌های لازم، مردم، صنایع و کشاورزان با وجود کشت پاییزه کمترین آسیب‌ها را متحمل شوند.
وی با بیان اینکه براساس دستورات، مازوت‌سوزی در اصفهان ممنوع است و بسیاری از واحدهای نیروگاه پلمپ شده که در صورت استفاده از مازوت باید فک پلمپ شود، خاطرنشان کرده است: لازم است تاکید کنیم که در هشت واحد نیروگاه شهید منتظری به هیچ وجه مازوت سوزی انجام نمی‌شود.
مشعل‌های مازوت سوزی نیروگاه اصفهان پلمب است منصور شیشه‌فروش، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان درباره مازوت سوزی در فصول سرد سال به خبرنگار ایمنا می‌گوید: با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در پاییز سال جاری تاکنون مازوت مصرف نشده است، البته نظارت محیط زیست نیز در این زمینه به صورت پایش آنلاین وجود دارد و با حکم دادستان استان اصفهان مشعل‌های مازوت سوزی پلمب است.
وی در پاسخ به این سوال که آیا نظارتی برای بازگشایی نشدن پلمب‌ها وجود دارد، می‌افزاید: کارگروه کاهش آلودگی هوا به دبیری اداره کل محیط زیست استان اصفهان با پیگیری استاندار و مجموعه مدیریت استانی از مجموعه بالادست و رئیس جمهور موضوع مازوت سوزی پیگیری شد و تاکنون پلمب مشعل‌های مازوت باز نشده است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان تصریح می‌کند: با توجه به آلودگی هوای اصفهان به ویژه در فصل سرد سال به دلیل پدیده وارونگی هوا در این فصل و جریان‌های هوای سرد که به طور معمول به علت انباشت آلودگی‌های ناشی از منابع ثابت و متحرک ایجاد می‌شود، شاهد ایجاد شرایط آلودگی هوا در پاییز و زمستان هستیم، بنابراین تاکید شد که مازوت سوزی نداشته باشیم و نظارت این موضوع نیز برعهده محیط زیست است که به طور مرتب باید پیگیری‌های لازم را انجام دهد.
وی در پاسخ به این سوال که ادامه فعالیت نیروگاه چگونه خواهد بود؟ عنوان می‌کند: در حال حاضر در نیروگاه گاز مصرف می‌شود و هماهنگی با شرکت ملی گاز و مسئولان کشوری انجام شده است تا نیروگاه مازوت سوزی نداشته باشد و به طور مستمر گاز نیروگاه تأمین شود، همچنین نظارت محیط زیست و کارگروه کاهش آلودگی هوا و دادستانی در این راستا به صورت مستمر است.
شیشه‌فروش خاطرنشان می‌کند: تدبیر شده است تا با مصرف بهینه و صرفه‌جویی برق و گاز و اعمال محدودیت در بعضی بخش‌ها بتوان به صورت پایدار، گاز نیروگاه را تأمین کرد تا در شرایط خاص مجبور به استفاده از مازوت نشویم.

در همین رابطه پایگاه اطلاع رسانی وزارت نیرو در گزارشی نوشت: بهره‌مندی از نعمتی که همیشه و همواره در دسترس است، غالباً به عادت تبدیل شده و قدر و بهای آن کمتر شناخته شده و مورد توجه قرار می‌گیرد، تا زمانی که چرخ روزگار دست انسان را از دامن آن کوتاه کرده و آن زمان است که حسرت جانشین نعمت از دست رفته می‌شود؛ ماجرای برق در کشور ما از مصادیق این ماجرا است آنقدر که عموماً کسی حتی به قدر خرید یک بسته شکلات به چگونگی بود و نبود و تأمین و تولید آن نمی‌اندیشد. شاید کمتر کسی است که وقتی کلید برق را می‌فشارد و یا دوشاخه یخچال و ماشین لباسشویی و سشوارو … را به برق وصل می‌کند، توجه داشته باشد که انتهای این سیم نه به پریز که در واقع به ذخایر تجدیدناپذیر نفت و گاز کشور می‌رسد.
طی روزهای اخیر دولت چهاردهم تصمیم به قطع مازوت سوزی در سه نیروگاه منتظر قائم کرج، منتظری اصفهان و شازند اراک گرفت و معاون اجرایی رئیس جمهور اعلام کرد: اگرچه این اتفاق ممکن است منجر به کاهش برق در شبکه توزیع و خاموشی شود، اما چاره‌ای نیست و نمی‌توان شاهد مرگ مردم بر اثر آلودگی هوا بود و در پی آن جدول خاموشی روزانه دو ساعت در فصل سرد و به منظور مدیریت مصرف انرژِی اعلام شد.
در عین حال نیاز است به ماجرای درهم تنیده برق و گاز در فصل سرد سال به گونه‌ای عمیق‌تر نگریسته شود، هم اکنون بیش از 90 درصد از برق کشور در نیروگاه‌های حرارتی شامل نیروگاه‌های گازی، سیکل ترکیبی و بخاری تولید می‌شود و 146 نیروگاه و 635 واحد نیروگاهی بالغ بر 76 هزار و 600 مگاوات از 94 هزار مگاوات ظرفیت برق تولیدی در سراسر کشور را تأمین و با توان عملی بیش از 60 هزار مگاوات فعالیت می‌کنند، بر همین اساس نیز به منظور پیشگیری از تبعات زیست محیطی سوخت‌های فسیلی، پاک‌ترین سوخت موجود یعنی گاز برای تولید برق به مصرف نیروگاه‌های کشور می‌رسد.
اما با ورود به فصل سرد سال و نیاز به گرمایش خانگی و غیرخانگی در سراسر کشور، از حدود 800 میلیون مترمکعب ظرفیت تولید گاز کشور 50 درصد به مصارف خانگی رسیده و به ناچار استفاده از سوخت مایع اعم از گازوئیل و مازوت به سوخت پشتیبان نیروگاهی تبدیل می‌شود. به عبارت دیگر مصرف گاز در نیروگاه‌ها به 45 تا 50 درصد معمول کاهش یافته و بر این اساس 85 درصد از سوخت پشتیبان نیروگاهی در دوره سرد سال به گازوئیل اختصاص یافته که از درصد آلایندگی کمتری برخوردار است، اما 14 نیروگاه بخاری کشور ناگزیر به مصرف سوخت مازوت یا همان نفت کوره هستند که هم اکنون 3 نیروگاه با هدف پیشگیری از تشدید آلودگی هوا و تهدید سلامت مردم از مدار خارج شده‌اند، در عین حال خروج این نیروگاه‌ها بخشی از کسری تولید برق کشور را در دوره سرد سال رقم زده و بخش دیگر ناشی از محدودیت و کسری تأمین سوخت نیروگاهی است.
در واقع ذخایر سوخت نیروگاه (گازوئیل) طی سال جاری کاهش چشمگیری را نسبت به سال‌های گذشته نشان می‌دهد، به گونه‌ای که بر اساس آمارهای 6 ماهه منتشره از سوی شبکه اطلاع رسانی نفت و انرژی (شانا)، در حالی که ذخایر سوخت نیروگاهی در فرودین سال 1402 به 1.7 میلیارد لیتر می‌رسیده این رقم در فرودین ماه سال جاری 0.6 میلیارد لیتر بوده است و با تداوم سیر نزولی در ماه‌های بعد، در شهریور از 2.8 میلیارد لیتر در سال 1402 به 1.6 میلیارد لیتر در شهریور سال جاری تنزل کرده است.
این در حالی است که کسری سوخت رسانی گاز به نیروگاه‌ها از بهار سال جاری رخ نموده و به ناچار صنعت نیروگاهی بخشی از نیاز خود به تأمین سوخت و تولید برق تابستان را از ذخایر موجود تأمین کرده است، بنابراین ورود به دوره سرد سال با مخازن سوخت نه چندان کافی، چالش تأمین برق زمستان را ترسیم کرده است.
اگرچه در تابستان عموماً تقاضای برق از ظرفیت‌های موجود نیروگاهی پیشی گرفته و وزارت نیرو را ناگزیر به اعمال برنامه‌های مدیریت مصرف برق می‌کند، اما ماجرای تأمین برق زمستان از جنس دیگری است، در واقع نیاز برق کشور در دوره سرد سال پایین‌تر از توان عملی نیروگاه‌های کشور است و بر اساس آمارهای هفته گذشته بیش از 48 هزار مگاوات بوده است، در عین حال چالش تأمین سوخت نیروگاهی، تأمین برق را به گونه‌ای دیگر با چالش مواجه می‌سازد.
تردیدی نیست که وضعیت موجود از سوی مردم و دولت قابل مدیریت است، چرا که بنا بر آمارهای جهانی شدت مصرف انرژی در ایران دو برابر میانگین جهانی بوده و در حالی که روند جهانی بهینه‌سازی مصرف انرژی هر روز بیش از گذشته است، شدت مصرف انرژی در ایران سیر صعودی داشته به چالشی جدی بدل شده است. حال آنکه می‌توان همگام با رویکرد جهانی در بهینه سازی مصرف انرژیِ و با حرکت همه جانبه به سمت استانداردهای تولید و مصرف در ساختمان‌ها، لوازم و تجهیزاتی برقی و سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی به تعادل در عرضه و تقاضای انرژی دست یافت.
علاوه بر اینکه به گفته متولیان بخش انرژی کشور به ویژه وزارت نفت به عنوان متولی تأمین سوخت در کشور، تنها 10 درصد صرفه‌جویی در مصرف گاز بخش خانگی می‌تواند صنعت نیروگاهی را از تنگناهای تأمین گاز رهانیده و نه تنها برق که هوای پاک و آسمان آبی را برای ایران اسلامی به ارمغان آورد.
کد خبر 809943