پیام سپاهان - ناترازی تولید و مصرف گاز سبب بهره‌وری نیروگاه‌ها از سوخت ماوزت در فصل پاییز و زمستان شده بود که با توقف مازوت‌سوزی در سه نیروگاه کشور با هدف کاهش آلودگی هوا و حفظ سلامت مردم از سوی مسئولان مطرح شد تا این حکایت پر تکرار به پایان برسد.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، امروزه وضعیت آلودگی هوا در بسیاری از کلانشهرها بسیار پیچیده است و به گره‌ای بدل شده که هر سال در این بازه زمانی با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم، به طوری که با رسیدن فصل سرما، بحث آلودگی هوا در شهرهای بزرگ به یکی از مباحث داغ هر محفلی تبدیل می‌شود که متهم اصلی بروز معضلات آلایندگی‌ها چیزی نیست جز سوختی به نام مازوت که سلامت آسمان و زمین را به مخاطره انداخته است، به طوری که در شرایط کنونی، وضعیت مصرف مازوت در نیروگاه‌های کشور به یکی از مسائل پیچیده و بحث‌برانگیز در مدیریت انرژی، حفظ کیفیت هوا و بخشی جدایی‌ناپذیر با زندگی انسان‌ها در نیمه دوم سال تبدیل شده است.
مازوت، به‌عنوان یکی از سوخت‌های فسیلی آلاینده، همواره در فصول سرد سال و هنگام کاهش تأمین گاز طبیعی جایگزینی برای نیروگاه‌ها مطرح می‌شود که به دلیل قیمت ارزان، نیروگاه‌ها ناچارند از سوخت کمکی استفاده کنند، اما این سوخت هنگام احتراق طی تولید اکسیدهای گوگرد و ازت با شکل‌گیری دوده و ذرات معلق، درجه آلایندگی هوا را افزایش می‌دهد و اثرات فوری آن در کودکان، سالمندان و بیماران قلبی بسیار واضح‌تر است، چرا که مازوت سوزی در روزهایی از سال اتفاق می‌افتد که هوای جو ساکن بوده و پدیده طبیعی وارونگی دما رخ داده است، در این شرایط توان پالایش و رقیق‌سازی و صعود آلاینده‌ها به جو فوقانی از بین می‌رود و آلاینده‌های منتشر شده در جو پایین محبوس می‌شود و گلوی آسمان را با هاله‌ای از ابرهای خاکستری و دود غلیظ می‌فشارد.
موضوع مورد توجه این است که ماجرای مصرف مازوت در کلانشهرها با چنان شیبی ترمز برید که اواخر پاییز سال 1401 وضعیت هوای تهران به مرز هشدار رسید و اصفهان آلوده‌ترین روزهای خود را تجربه کرد و علی سلاجقه، معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست وقت در سی‌ام دی همان سال، طی سفری یک روزه به نصف‌جهان از مردم اصفهان و شاهین‌شهر به دلیل مازوت‌سوزی نیروگاه شهید منتظری عذرخواهی کرد و اذعان داشت که در مورد مازوت سوزی سال گذشته با وزیر نفت قرار شد تهاتری اجرایی شود که آنجا یک جلسه مشترک انجام دهند؛ می‌خواستم امسال جشن مصرف نکردن مازوت را در اصفهان داشته باشیم و قرار بود شازند هم همین باشد، اما نشد و این مهم را پیگیری می‌کنم.
پس از پشت سر گذاشتن فراز و نشیب‌های بسیار درباره مصرف مازوت در نهایت آنچه همه انتظار داشتند اتفاق افتاد؛ با مصوبه تازه هیأت دولت، «برای تأمین سلامت مردم» استفاده سوخت مازوت در سه نیروگاه شازند، منتظر قائم و شهید منتظری با هدف کاهش آلودگی هوا و حفظ سلامت مردم ممنوع شد.
طی سال جاری مازوت‌سوزی نداریم آن‌گونه که محمدجعفر قائم‌پناه، معاون اجرایی رئیس‌جمهور در حاشیه «کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا» اظهار کرد: استفاده از سوخت مازوت برای تمام نیروگاه‌ها ممنوع شد و این ممنوعیت در سه نیروگاه، اراک، اصفهان و کرج مصوبه هیئت دولت است.
به گفته وی، رئیس محترم جمهور دستور دادند به دلیل آلودگی خاصی که در منطقه اصفهان، اراک و کرج ناشی از مازوت سوزی وجود داشت و عوارض خطرناک منتج از مصرف این سوخت، استفاده از مازوت در نیروگاه‌های این شهرها متوقف شود.
معاون اجرایی رئیس جمهور اذعان کرد: سال‌هاست که با معضل وارونگی هوا مواجه هستیم که عامل ناترازی در تأمین برق است، بنابراین امروز با توجه به مشکلی که در کلانشهر اراک اتفاق افتاده است و سالانه 16 میلیون تن مازوت برای تولید برق در آن مصرف می‌شود و مشکلاتی برای زندگی و حیات مردم این استان و دیگر استان‌ها به ویژه استان‌های تهران و البرز ایجاد شده است، استفاده از سوخت مازوت ممنوع شد.
وی معتقد است که سال‌های گذشته استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه‌ها موجب ناراحتی مردم شده بود، بنابراین در دولت مقرر شد، وزارت نیرو مکلف شود که برای رفع ناترازی برق، برنامه مدیریتی هوشمند و شفافی را اعلام و به اطلاع مردم برساند.
قائم پناه برای خاموشی‌های احتمالی پیش‌رو از مردم عذرخواهی کرد و گفت: این اتفاق ممکن است منجر به کاهش برق در شبکه توزیع و خاموشی شود، اما چاره‌ای نداریم زیرا نمی‌توانیم شاهد مرگ مردم بر اثر آلودگی باشیم، از شهروندان می‌خواهیم در مصرف برق صرفه‌جویی و در جهت سلامت دیگران در مدیریت برق دولت را همراهی کنند، امید است در مدیریت برق بتوانیم زمستان امسال را با کمترین خاموشی سپری کنیم.
هوای پاک حق همه شهروندان است شینا انصاری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با اعلام این خبر در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «هوای پاک حق همه شهروندان است. امیدوارم تلاش دولت برای رفع ناترازی انرژی در آینده‌ای نزدیک به بار بنشیند.»
«خاموشی منظم» جایگزین «تولید سم» فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت در واکنش به دستور پزشکیان درباره توقف مازوت سوزی در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: می‌توان برای مدت محدودی، «خاموشی منظم» را جایگزین «تولید سم» برای عموم شهروندان کرد.
سخنگوی دولت تاکید کرد: «‏شرط عدالت نیست برای تولید برق، بخشی از جامعه با جان خود هزینه آن را پرداخت کند، از همین رو به دستور رئیس‌جمهور مازوت‌سوزی در سه نیروگاه اراک، کرج و اصفهان که شرایط ویژه‌ای دارند، متوقف می‌شود.
دستور رئیس‌جمهور برای توقف مازوت‌سوزی شجاعانه است علی ربیعی، دستیار اجتماعی رئیس‌جمهوری با اشاره به دستور رئیس جمهوری برای توقف مازوت‌سوزی در سه نیروگاه کشور در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: هیچ سیاستی بدون سنجش تأثیر آن و در نظر گرفتن منفعت مردم اتخاذ نخواهد شد.
«مسئولیت اجتماعی یعنی هرکسی آثار مفید و زیان‌بار کنش خود را محاسبه و سپس تصمیم‌گیری کند.
با وجود فشار زیادی که بر دستگاه‌های دولتی وارد خواهد شد، دستور شجاعانه‌ای از سوی پزشکیان رئیس جمهوری مبنی بر متوقف شدن مصرف سوخت مازوت در اراک و شازند صادر شد، هیچ سیاستی نیز بدون سنجش تأثیر آن و در نظر گرفتن منفعت مردم اتخاذ نخواهد شد، مسئولیت اجتماعی یعنی مراقبت از مردم در قبال هر تصمیم.»

مشعل‌های مازوت سوزی نیروگاه اصفهان پلمب است منصور شیشه‌فروش، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان درباره مازوت سوزی در فصول سرد سال به خبرنگار ایمنا می‌گوید: با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در پاییز سال جاری تاکنون مازوت مصرف نشده است، البته نظارت محیط زیست نیز در این زمینه به صورت پایش آنلاین وجود دارد و با حکم دادستان استان اصفهان مشعل‌های مازوت سوزی پلمب است.
وی در پاسخ به این سوال که آیا نظارتی برای بازگشایی نشدن پلمب‌ها وجود دارد، می‌افزاید: کارگروه کاهش آلودگی هوا به دبیری اداره کل محیط زیست استان اصفهان با پیگیری استاندار و مجموعه مدیریت استانی از مجموعه بالادست و رئیس جمهور موضوع مازوت سوزی پیگیر شد و تاکنون پلمب مشعل‌های مازوت باز نشده است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان تصریح می‌کند: با توجه به آلودگی هوای اصفهان به ویژه در فصل سرد سال به دلیل پدیده وارونگی هوا در این فصل و جریان‌های هوای سرد که به طور معمول به علت انباشت آلودگی‌های ناشی از منابع ثابت و متحرک ایجاد می‌شود، شاهد ایجاد شرایط آلودگی هوا در پاییز و زمستان هستیم، بنابراین تاکید شد که مازوت سوزی نداشته باشیم و نظارت این موضوع نیز برعهده محیط زیست است که به طور مرتب باید پیگیری‌های لازم را انجام دهد.
وی در پاسخ به این سوال که ادامه فعالیت نیروگاه چگونه خواهد بود؟ عنوان می‌کند: در حال حاضر در نیروگاه گاز مصرف می‌شود و هماهنگی با شرکت ملی گاز و مسئولان کشوری انجام شده است تا نیروگاه مازوت سوزی نداشته باشد و به طور مستمر گاز نیروگاه تأمین شود، همچنین نظارت محیط زیست و کارگروه کاهش آلودگی هوا و دادستانی در این راستا به صورت مستمر است.
شیشه‌فروش خاطرنشان می‌کند: تدبیر شده است تا با مصرف بهینه و صرف‌جویی برق و گاز و اعمال محدودیت در بعضی بخش‌ها بتوان به صورت پایدار، گاز نیروگاه را تأمین کرد تا در شرایط خاص مجبور به استفاده از مازوت نشویم.

توقف مصرف مازوت اقدامی صحیح و مطلوب است رسول شریفی، دکتری تخصصی جغرافیا و عضو انجمن آموزش محیط‌زیست و توسعه پایدار ایران، توقف مازوت‌سوزی در سه نیروگاه اصفهان، اراک و کرج را اقدام صحیح و مطلوب می‌داند و به خبرنگار ایمنا می‌گوید: با افزایش انواع منابع آلاینده صنعتی، نیروگاه‌ها، کارخانه‌ها و وسایل نقلیه، مشکلات تنفسی در شهرهای بزرگ همچون اصفهان تشدید شده است، از این‌رو فعالیت نیروگاه‌ها به دلیل حجم بالای سوخت به ویژه مازوت‌سوزی یکی از منابع اصلی آلودگی هوا شناخته می‌شود، بنابراین ممنوعیت مصرف مازوت در نیروگاه‌ها از منظر علمی اقدامی صحیح است.
وی با بیان اینکه تکنولوژی نیروگاه اصفهان به دهه‌های کهن بازمی‌گردد، می‌افزاید: بی‌گمان احداث نیروگاه منتظری در سال‌های گذشته با موقعیت و وسعت شهر اصفهان و شاهین‌شهر اقدام توجیه‌پذیری بوده است، اما اکنون با گستردگی شهرها و استقرار این نیروگاه در محدوده کلانشهر و افزایش آلایندگی‌ها، دستور توقف نیروگاه و خروج فعلی آن از مدار مازوت‌سوزی با هدف کاهش آلودگی هوا و حفظ سلامت مردم به ویژه رفع مشکلات تنفسی به عنوان اولویت نخست، امری مهم و مطلوب است.
دکتری تخصصی جغرافیا و عضو انجمن آموزش محیط‌زیست و توسعه پایدار ایران پیرامون اینکه اکنون در دومین فصل پاییز قرار داریم که با رسیدن زمستان ضمن افزایش سرما و افت دمای هوا با پدیده طبیعی وارونگی دما مواجه هستیم، بنابراین وضعیت آلایندگی‌ها خطرناک‌تر و آسیب‌پذیرتر است، می‌گوید: اقدام توقف سوخت مازوت در نیروگاه‌ها در شرایط فعلی، ذهن‌های اذهان عمومی را برای فصل زمستان آماده می‌کند که در زمان کاهش تولید و ناترازی برق راهکاری مصارف بهینه انرژی در کوتاه مدت به صورت صحیح اجرایی کنند، چرا که ممکن است در فصل زمستان با قطعی برق مواجه شویم.
وی استفاده بهینه از انرژی را تضمین استمرار حیات و توسعه پایدار جامعه می‌داند و عنوان می‌کند: بهینه‌سازی مصرف انرژی یعنی؛ انتخاب الگوها و بکارگیری روش‌هایی درست در مصرف انرژی است، بنابراین فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی به عموم مردم از طریق رسانه‌های دیداری، شنیداری، سایبری و مدارس یکی از نکات کلیدی در مصارف صحیح انرژی است،
شریفی استفاده از لامپ کم مصرف را یکی از راهکاری مناسب برای کاهش مصرف برق بیان می‌کند و می‌افزاید: در این مسیر مسؤولان مرتبط برای آگاهی و سهولت زندگی شهروندان باید جدول خاموشی‌ها را در دسترس عموم قرار دهند.
وی بهره‌وری از انرژی‌های پاک و سبز را یکی دیگر از راهکارهای مهم در کاهش آلایندگی‌های شهرهای بزرگ می‌داند و می‌گوید: ایران به جهت برخورداری از منابع مختلف انرژی، جز یکی از غنی‌ترین کشورها به شمار می‌رود، به طوری که بعضی از شهرها به ویژه اصفهان سالانه 300 روز ظرفیت استفاده از انرژی خورشیدی را دارد، از این‌رو با موقعیت جغرافیایی نصف جهان، طی سنوات گذشته شهرداری اصفهان از انرژی تجدیدپذیر تابشی و جایگزینی آن با نصب نیروگاه‌های خانگی بهره‌مند شده است.
دکتری تخصصی جغرافیا و عضو انجمن آموزش محیط‌زیست و توسعه پایدار ایران خاطرنشان می‌کند: مصارف بهینه منابع انرژی و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر خورشیدی به موازات یکدیگر در مراکز دولتی، ادارات، بخش خانگی و صنعتی می‌تواند به کاهش آسیب‌هایی ناشی از افزایش آلایندگی‎‌‎‌ها کمک کند.
بر این اساس، نتایج تحقیقات نشان داده است که اگر نیروگاه شهید منتظری اصفهان با تمام توان 1600 مگاواتی خود کار کند، روزانه حدود 9300 تن مازوت مصرف خواهد کرد و 560 تن دی‌اکسید گوگرد به هوا منتشر می‌کند که 25 برابر نرخ انتشار تمام خودروهای اصفهان و شهرهای اطراف آن است، وقتی این نیروگاه از سوخت مازوت استفاده می‌کند، غلظت دی‌اکسید گوگرد و خروجی آن به ppm 1200 می‌رسد که بیش از هشت برابر استاندارد نیروگاه‌های قدیمی در اروپا است.
با این اوصاف؛ آلودگی هوا معضل حل نشده و تکراری کلانشهرها است و توقف مازوت سوزی امیدی برای تنفس هوای پاک شهرهای گرفتار در چنگال آلودگی هوا است.
کد خبر 809943