پیام سپاهان - بیماری ام اس یکی از پیچیده‌ترین بیماری‌های خودایمنی است که علت دقیق آن هنوز به‌طور کامل مشخص نشده، این بیماری به‌طور عمده ناشی از ترکیب چند عامل مختلف است و عوامل ژنتیکی نقش مهمی در ایجاد زمینه‌های بروز ام اس دارد، البته سابقه خانوادگی نیز می‌تواند خطر ابتلا به ام اس را افزایش دهد.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، ام اس، نوعی بیماری مزمن سیستم عصبی مرکزی و نوعی اختلال خود ایمنی است که در آن، بدن به اشتباه به خودش حمله می‌کند، این بیماری، قابل پیش‌بینی نیست و افراد مختلف را به طور متفاوتی تحت تأثیر قرار می‌دهد، در صورت بروز این بیماری، ارتباط بین مغز و سایر قسمت‌های بدن مختل می‌شود، ام اس یک بیماری عصبی فلج کننده مغز و نخاع است، در بیماری ام اس سیستم ایمنی بدن به غلاف محافظ (میلین) بافت عصبی حمله کرده و موجب اختلال در ارتباط بین مغز و دیگر مناطق بدن می‌شود، در نهایت این بیماری منجر به تخریب موقت و یا آسیب دائمی به اعصاب می‌شود.
ام اس بیماری با علائم غیرقابل پیش‌بینی است که شدت آن می‌تواند در افراد مختلف متفاوت باشد، در حالی که بعضی افراد دچار خستگی و بی‌حسی هستند، در موارد شدید علائم اولیه ام اس می‌تواند باعث فلج شدن، کاهش بینایی و کاهش عملکرد مغز شو،. برخی افراد ممکن است توانایی وضوح دید، نوشتن، صحبت کردن یا راه رفتن خود را از دست بدهند. این بیماری به ندرت مهلک است و اکثر افراد امید به زندگی عادی دارند.
در واقع علائم ام اس، به میزان واکنش التهابی و مکان و گستردگی پلاک‌ها وابسته است و در ساقه مغز و مخچه، که وظیفه تعادل و هماهنگی حرکت را بر عهده دارند و همچنین نخاع و اعصاب بینایی ظاهر می‌شود، علائم ام اس اغلب غیرقابل پیش بینی هستند و ممکن است خفیف یا شدید، کوتاه مدت یا طولانی‌مدت باشند، با توجه به ناحیه‌ای از سیستم عصبی که دچار آسیب شده است، ممکن است علائم مختلفی ظاهر شود.
سیر طبیعی ام اس برای هر فردی متفاوت است و پیش‌بینی آن کار دشواری است، شروع و مدت زمان علائم ام اس به نوع خاص آن بستگی دارد و ممکن است طی چند روز آغاز شده و به سرعت از بین برود یا به کُندی و به تدریج طی سالیان متمادی ایجاد شود، به طور قطعی نمی‌توان گفت که ام اس بیماری ارثی است، با این حال، در صورت بیمار بودن یکی از اعضای خانواده، احتمال ابتلاء به آن بیشتر می‌شود، تحقیقات حاکی از آن است که در جمعیت عمومی احتمال ابتلاء به ام اس 10 درصد است، اما اگر خواهر، برادر یا والدین فردی به این بیماری مبتلا باشند، این احتمال به 2/5 تا 5 درصد می‌رسد، در دوقلوهای همسان، در صورت ابتلای یک قل، احتمال ابتلای دیگری 25 درصد است.
آمار شیوع بیماری ام اس در مقایسه با کشورهای دیگر محمدرضا نجفی، متخصص مغز و اعصاب درباره میزان شیوع بیماری ام اس در استان اصفهان به خبرنگار ایمنا می‌گوید: منابع مختلفی را مطالعه کردم که نشان می‌دهد میزان بروز و شیوع بیماری ام اس در استان اصفهان به طور قابل توجهی بالاتر از میانگین ملی و حتی جهانی است، وقتی صحبت از آمار می‌شود از لحاظ همه‌گیر شناسی باید میزان شیوع و بروز را در نظر بگیریم، میزان شیوع یعنی مواردی که در حال حاضر موجود است و میزان بروز مواردی است که در یک بازه زمانی اتفاق می‌افتد، میزان شیوع بر اساس مطالعاتی که داشته‌ایم نشان می‌دهد شیوع بیماری ام اس در استان اصفهان از 5 در هر 100 هزار نفر در دهه‌های گذشته به رقم 60 در هر 100 هزار نفر رسیده است و در سال 1400 شیوع بیماری ام اس در استان اصفهان به 183.9 مورد در هر 100 هزار نفر جمعیت افزایش پیدا کرده است و این آمار نسبت به گذشته و در مقایسه با کشورهای منطقه و جهان رقم بالایی است.
وی می‌افزاید: علت افزایش آمار بیماری ام اس در استان اصفهان باید مورد بررسی و مطالعه قرار بگیرد، اما در زمینه عوامل مؤثر در افزایش شیوع این بیماری در استان می‌توان به مواردی اشاره کرد یکی بحث شرایط جغرافیایی و آب و هوایی اصفهان است که در منطقه خشک و کم باران قرار دارد و میزان تابش آفتاب هم در آن زیاد است و یکی از عوامل مساعد کننده ابتلاء به بیماری ام اس کمبود ویتامین دی است، کمبود ویتامین دی به دلیل کمبود تابش آفتاب نیست بلکه به دلیل این است که مردم کمتر در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند یا محدودیت‌های فرهنگی و مسائل اجتماعی وجود دارد و همه این موارد از عوامل خطر بروز این بیماری در استان اصفهان محسوب می‌شود.
متخصص مغز و اعصاب تصریح می‌کند: دومین نکته بحث آلودگی هوا است با توجه به اینکه اصفهان یکی از شهرهای صنعتی ایران و با آلودگی هوای شدید مواجه است، جای تأسف دارد که وضعیت آلودگی هوا روز به روز در اصفهان شدیدتر هم می‌شود و خطر ابتلاء به بیماری‌های التهابی و خود ایمنی مانند ام اس را زیاد می‌کند، روزهایی که هوای اصفهان بسیار آلوده می‌شود همه ادارات و مدارس تعطیل می‌شود و این اتفاق به دلیل صنعتی بودن اصفهان است، دلیل دیگر بروز این بیماری مربوط به ژنتیک بوده و عوامل ژنتیکی موجب می‌شود که شیوع این عارضه به خصوص شیوع خانوادگی بیماری ام اس در اصفهان بیشتر از سایر مناطق است.
وی خاطرنشان می‌کند: حدود 20 درصد از بیماران ام اس در اصفهان سابقه خانوادگی دارند یعنی یکی از اعضای خانواده آنها مبتلا به این بیماری بوده است که نشان دهنده نقش مهم عوامل ژنتیکی در ابتلای به این بیماری است، همچنین، تغییر سبک زندگی افراد نیز در بروز این عارضه بسیار مهم است، کاهش فعالیت‌های بدنی، داشتن رژیم‌های غذایی نامناسب و افزایش استرس‌های محیطی از عوامل مؤثر در افزایش شیوع بیماری ام اس در اصفهان محسوب می‌شود.
نجفی ادامه می‌دهد: اگر بخواهیم بیماری ام اس را در اصفهان با سایر مناطق ایران مقایسه کنیم شیوع ام اس در ایران به طور کلی 111 بیمار در هر 100 هزار نفر جمعیت است و این رقم در اصفهان تقریباً مشابه این ارقام است و در حقیقت استان اصفهان به یکی از مناطق با شیوع بالا تبدیل می‌شود و در کل ایران از شهرهایی که شیوع بالای بیماری ام اس در آن وجود دارد می‌توان اصفهان، تهران و شیراز را نام برد که در شرایط فعلی بیشترین آمار ثبت شده بیماران ام اس را به خود اختصاص دادند.
وی در خصوص تصریح می‌کند: بر اساس آمارهای رسمی که وجود دارد بیش از 12 هزار بیمار مبتلا به ام اس در اصفهان ثبت شدند، اما احتمال دارد جمعیت مبتلایان به بیماری ام اس در اصفهان بالاتر از آمار رسمی باشد یعنی استان اصفهان به دلیل ترکیبی از عوامل محیطی، ژنتیکی و تغییرات سبک زندگی یکی از مناطق با شیوع و بروز بالای بیماری ام اس در ایران و جهان است، برای کاهش این آمار مهم‌ترین راهکار افزایش آگاهی عمومی و بهبود سبک زندگی و اقدامات پیشگیرانه است مانند مصرف ویتامین دی و کاهش آلودگی هوای اصفهان است، در واقع خشک شدن زاینده رود و مازوت سوزی یکی از مهم‌ترین عوامل افزایش بیماری ام اس در اصفهان بوده و کاهش آلودگی هوای اصفهان تا حدودی می‌تواند به کنترل این بیماری کمک کند.
روند درمان طولانی مدت و مشکلات بیماران ام اس متخصص مغز و اعصاب عنوان می‌کند: شیوع این بیماری در زنان بیشتر از مردان است دو سوم مبتلایان بیماری ام اس خانم‌ها و یک سوم آنها آقایان هستند و در سنین بالاتر ابتلای به بیماری ام اس 30 درصد در مردان بیشتر از زنان است، مبتلایان به این عارضه با مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کنند و این گروه از بیماران به دلیل ناتوانی که دارند دچار ناتوانی فیزیکی، تعادلی، حرکتی و گفتار هستند و به علت همین ناتوانی‌ها کیفیت زندگی آنها افت پیدا می‌کند.
وی خاطرنشان می‌کند: در حال حاضر بیماری ام اس در بین جوانان بسیار شایع است یعنی در دهه دوم و سوم زندگی افراد شیوع بالایی دارد، در حقیقت جمعیتی که از نظر فعالیت بدنی توانمند هستند به دلیل درگیری با بیماری ام اس ناتوان می‌شوند و این اتفاق فاجعه‌ای است که با بروز این عارضه به وجود می‌آید، بنابراین به دلیل اینکه ابتلای به بیماری ام اس در بین جوانان است که فعالیت‌هایی زیادی از عهده آنها بر می‌آید و این جمعیت جوان به دلیل ابتلاء به بیماری ام اس نمی‌توانند این فعالیت‌ها را انجام دهند و به طور طبیعی مشکلات آنها در زندگی روزمره رو به افزایش است.
نجفی اظهار می‌کند: ام اس در بین انواع بیماری‌ها همیشه یک بیماری پر سر و صدا و مساله دار بوده است و مهم‌ترین دلیل اینکه بیشتر قشر جوان جامعه را درگیر می‌کند، روند درمان این بیماری طولانی مدت است اما با توجه به پیشرفت‌هایی که صورت گرفته نسبت به سالهای قبل وضعیت بهتری پیدا کرده است و در حال حاضر داروهای زیادی برای استفاده بیماران با پوشش بیمه‌ای وسیع وجود داد و با دارو درمانی بیماران به سمت بهبودی پیش می‌روند و روند تهاجمی این بیماری کاهش پیدا می‌کند و حداقل 40 درصد بیماران با مصرف داروها به شکل قابل توجهی از مداخلات درمانی سود می‌برند و به سمت بهبودی پیش می‌روند.
وی به خانواده‌های درگیر با بیماران ام اس توصیه می‌کند: خانواده‌ها نقش بسیاری مهمی در درمان بیماری فرد مبتلا به ام است دارند، باید خانواده‌ها سعی کنند به بیماری ام اس به چشم یک بیماری هولناک و فاجعه آمیز نگاه نکنند و باید بدانند که بیماری ام اس هم مانند سایر بیماری‌ها بوده و بیماران با مصرف داروها رو به بهبودی پیش می‌روند، این بیماری اگر زودهنگام تشخیص داده شده و مداخلات درمانی به شکل منطقی انجام گیرد به میزان قابل زیادی قابل کنترل بوده و از روند پیشرفت این بیماری جلوگیری می‌شود، خانواده‌ها باید کانون آرامش برای بیماران ام اس باشند، خانواده‌های پرتنش که میزان استرس در آنها زیاد است نمی‌توانند کانون مناسبی را برای بیماران ام اس فراهم کنند، باید خانواده‌ها بدانند ایجاد استرس و هیجان در تشدید علائم بیماری ام اس اثر می‌گذارد.
تنوع و طیف‌هی مختلف بیماری مرموز ام اس فریبرز خوروش، متخصص مغز و اعصاب فلوشیپ سردرد درباره تنوع و طیف‌های بیماری ام اس به خبرنگار ایمنا می‌گوید: درباره بیماری ام اس یک بیماری همراه با ایجاد ضایعات در سیستم عصبی مرکزی در مغز، نخاع و افت عصب بینایی است که نتیجه آن بروز یک سری از علائم و عوارض برای بیمار است، در بیماری ام اس مغز و نخاع و عصب بینایی بیمار درگیر این عارضه می‌شود و با توجه به تنوع و محل‌هایی که در مغز انسان وجود دارد به همین شکل بیماری ام اس هم یک طیف بسیار وسیعی از علائم با تنوع بالا را می‌تواند داشته باشد.
وی می‌افزاید: از شایع‌ترین علائم بیماری ام اس کاهش بینایی انسان، دوبینی، علائم حسی، اختلالات حرکتی، اختلال ادراری، سرگیجه و اختلال در تعادل است و این عارضه در بیماران طیف وسیعی از علائم را بروز می‌دهد که شروع علائم در هر بیماری می‌تواند متفاوت و متنوع باشد، شایع‌ترین سن بروز بیماری ام اس در گروه سنی 20 تا 40 سال است و این روند بدان معنا نیست سنین بالاتر از 40 سال مبتلا به این بیماری نشوند، حتی بروز بیماری ام اس در اطفال هم وجود دارد و در سنین بالای 50 سال هم بروز بیماری ام اس وجود دارد و نیازمند بررسی‌های بیشتری است و بروز بیماری ام اس در خانم‌ها سه برابر بیشتر از آقایان است.
متخصص مغز و اعصاب فلوشیپ سردرد در خصوص شیوع این بیماری در استان اصفهان تصریح می‌کند: از نظر آماری تقسیم بندی که سازمان بهداشت جهانی درباره شیوع این بیماری می‌کند بر مبنای تعداد در 100 هزار نفر است که رقم زیر 5 در هر 100 هزار نفر شیوع پایین این بیماری است و بین 5 تا 30 در هر 100 هزار نفر شیوع متوسط بیماری ام اس را نشان می‌دهد و و آمار بالاتر از 30 نفر در هر 100 هزار نفر شیوع بالای این بیماری را عنوان می‌کند.
وی ادامه می‌دهد: تحقیقات نشان می‌دهد که شیوع این بیماری در منطقه خاورمیانه را به طور عموم با شیوع پایین این بیماری تقسیم بندی کرده است اما به طور یقین آمارهایی که در کشور وجود دارد حاکی از آن است که شیوع این بیماری در کشور به مراتب از 30 نفر در هر 100 هزار نفر بالاتر است و مطابق آخرین آماری که بنده در ذهنم دارم که انجمن ام اس ایران ارائه کرده است تعداد 170 نفر در هر 100 نفر بوده است که این آمار نشان می‌دهد که شیوع این بیماری به شدت در سطح کشور افزایش پیدا کرده است و متناسب با این آمار استان اصفهان یکی از استان‌هایی بوده که شیوع بیماری ام اس در آن زیاد شده است و سه استان تهران، مرکزی فارس، و اصفهان شیوع بالایی از بیماری ام اس را دارند.
خوروش با اشاره به روند تشخیص بیماری ام اس در بین بیماران اظهار می‌کند: روش تشخیص این بیماری مانند همه بیماری‌ها بر مبنای شرح حال، علائم بالینی و معاینه بیمار است و پزشک متخصص به وجود این عارضه در بدن بیمار شک می‌کند و نکته‌ای که در همه مراجع مغز و اعصاب وجود دارد اینکه تا تشخیص بیماری توسط پزشک قطعی نشده است به دلیل تبعات اجتماعی، روحی و روانی و ذهنیتی که در مورد این بیماری در جامعه وجود دارد، نباید اسم این بیماری برای بیمار گفته شود.
وی خاطرنشان می‌کند: بسیاری از اوقات وقتی که این بیماری تشخیص داده شده و به بیمار اطلاع داده می‌شود همان موقع فرد به این می‌اندیشد که با ابتلاء به این بیماری دیگر ناتوان و کارافتاده شده است در حالی که در واقعیت این‌طور نیست و بسیاری از بیماران زندگی فعالی دارند و برای ادامه زندگی مشکلی پیدا نمی‌کنند، هنگامی که پزشک معالج با گرفتن شرح حال و علائم بالینی بیمار متوجه بروز ام اس در بدن او می‌شود باید مسیر تشخیص پاراکلینیک برای او در نظر گرفته شود.
تأثیر 4 عامل مؤثر در ایجاد و تشدید بیماری ام اس استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان عنوان می‌کند: مهم‌ترین مرحله آن گرفتن ام آر ای تخصصی از سر و گردن بیمار با ماده حاجب توسط پزشک معالج است و تشخیص نهایی بیماری توسط پزشک با مجموعه علائم بالینی و گرفتن ام آر ای تخصصی از بیمار انجام می‌گیرد و اگر باز هم شک و تردید در مورد بروز این عارضه وجود داشته باشد پزشک معالج بررسی معاینه مغزی و نخاعی را با در نظر گرفتن پارامترهای خاص انجام داده و تشخیص نهایی را در زمینه بروز این بیماری در فرد انجام می‌دهد.
وی در مورد تأثیر چهار عامل مؤثر در ایجاد و تشدید بیماری ام اس می‌گوید: عوامل ویروسی، تشدید استرس‌ها و مصرف سیگار و دخانیات در بروز این عارضه در بین بیماران بسیار مؤثر است، به طور یقین دوری کردن از این موارد در پیشگیری و کاهش بروز بیماری ام اس در بین افراد بسیار تأثیر دارد و افرادی که بیماری ام اس دارند اگر این موارد را رعایت کنند به بهبود بیماری آنها کمک می‌کند، برای مثال افرادی که کمبود ویتامین دی دارند در الگوی درمان آنها حتماً اصلاح ویتامین دی در نظر گرفته می‌شود.
خوروش در خصوص روند درمان بیماری ام اس تصریح می‌کند: بیماری ام اس یک بیماری خود ایمنی است و سیستم عصبی مرکزی درگیر این بیماری می‌شود یعنی سیستم ایمنی علیه بدن فعال می‌شود و مصرف داروها تعدیل کننده سیستم ایمنی بدن هستند یا بر ضد سیستم ایمنی بدن عمل می‌کنند و در درمان و کنترل بیماری ام اس بسیار مؤثر هستند، جای خرسندی دارد که در شرایط فعلی ایران جزو کشورهای پیشرو در تولید داروهای بیماری ام است، در حقیقت در این زمینه موفق عمل کرده است و حتی بعضی از داروهای بیماری ام اس که در تک کمپانی‌ها در دنیا تولید می‌شود در حال حاضر این داروها در ایران تولید می‌شوند و به طور قطعی می‌توان گفت در شرایط فعلی در زمینه داروهای بیماری ام اس کمبودی در کشور برای بیماران وجود ندارد.
در حقیقت ام اس نوعی بیماری مختل‌کننده است که علائم آن می‌توانند بدون هشدار قبلی شعله‌ور شوند یا بدتر شوند، بیماری ام اس به طور مستقیم با سلول‌ها و بافت‌های عصبی در ارتباط است و می‌تواند سیستم عصبی مرکزی یعنی مغز و نخاع را ناتوان کند، علائم این بیماری زمانی بروز می‌کند که سیستم ایمنی بدن به اشتباه رشته‌های عصبی و غلاف میلین (ماده‌ای تشکیل شده از چربی که رشته‌های عصبی سالم را احاطه کرده است) را مورد هدف قرار می‌دهد.
بیماری ام اس یک بیماری مربوط به سیستم عصبی است که می‌تواند مغز و نخاع را تحت تأثیر قرار دهد. این بیماری باعث ایجاد طیف وسیعی از علائم بالقوه از جمله مشکلات بینایی، مسائل مربوط به حرکت دست یا پا و مشکلات احساسی می‌شود. ام اس بیشتر در افراد بین 20 تا 30 سال تشخیص داده می‌شود اما ممکن است در هر سنی رخ دهد، زنان دو تا سه برابر بیشتر از مردان دچار این بیماری می‌شوند.
تشخیص زودهنگام ام اس بسیار مهم است زیرا سرعت پیشرفت بیماری را کاهش می‌دهد، با این حال علائم بیماری ام اس و شدت آنها در افراد مختلف بسیار متفاوت هستند، تشخیص بیماری ام اس براساس علائم فرد و بررسی نتایج آزمایش‌های مختلف پزشکی که ممکن است شامل ارزیابی عصبی حرکت و هماهنگی فیزیکی، بینایی، تعادل و عملکرد ذهنی، آزمایش خون برای رد سایر بیماری‌ها، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) برای تشخیص ضایعات مغزی معمول ام اس و آزمایش مایع نخاعی (LP) باشد.
کد خبر 845956