پیام سپاهان - اصفهان، شهری با تاریخ کهن و فرهنگی غنی با پیوستن به شبکه شهرهای خلاق یونسکو، ثابت کرده است که هنرهای سنتی می‌تواند در کنار نوآوری و فناوری رشد کند؛ این شهر با صنایع دستی بی‌نظیر، معماری خیره‌کننده و نوآوری در هنرهای دیجیتال، الگویی برای توسعه پایدار و جهانی شدن فرهنگ ایرانی است.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، شهرهای خلاق به‌عنوان کانون‌هایی برای نوآوری، فرهنگ، و توسعه پایدار شناخته می‌شود و این مفهوم که توسط یونسکو در سال 2004 معرفی شد، به شهرهایی اطلاق می‌شود که با بهره‌گیری از خلاقیت و نوآوری، به رشد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دست پیدا می‌کنند.
شهر خلاق مفهومی است که توسط یونسکو برای شهرهایی تعریف شده که از خلاقیت و نوآوری در حوزه‌های فرهنگی و اقتصادی برای توسعه پایدار استفاده می‌کند؛ این شهرها به‌جای تکیه بر منابع طبیعی یا صنایع سنگین، از ظرفیت‌های هنری، فرهنگی و فکری خود بهره می‌برند.
تمرکز بر صنایع خلاق همچون سینما، موسیقی، طراحی، و هنرهای دیجیتال، حمایت از نوآوری و کارآفرینی، ایجاد فضاهای مشترک کاری، مراکز نوآوری، و استارتاپ‌ها، حفظ و ترویج فرهنگ بومی و استفاده از هنر و سنت‌ها در برنامه‌های شهری، توسعه پایدار شهری با رویکردی متعادل برای رشد اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی و مشارکت فعال شهروندان با تشویق مردم به مشارکت در برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی از ویژگی‌های شهر خلاق محسوب می‌شود.
یونسکو شهرهای خلاق را بر اساس فعالیت اصلی آن‌ها به هفت حوزه از جمله ادبیات، فیلم، موسیقی، صنایع دستی و هنرهای بومی، طراحی، هنرهای رسانه‌ای و خوراک‌شناسی تقسیم کرده است.
مزایای شهر خلاق شامل رشد اقتصادی پایدار، افزایش تعاملات فرهنگی، بهبود کیفیت زندگی و جذب سرمایه و گردشگر می‌شود، زیرا توسعه صنایع خلاق موجب ایجاد فرصت‌های شغلی جدید می‌شود، افزایش تعاملات فرهنگی موجب افزایش تبادل فرهنگی و گردشگری خواهد شد، هنر و فرهنگ در فضای شهری حس هویت و شادی را تقویت می‌کند و شهرهای خلاق مقصد جذابی برای گردشگران فرهنگی و سرمایه‌گذاران هستند.
چالش‌های شهر خلاق شامل مواردی از جمله نیاز به سرمایه‌گذاری پایدار در زیرساخت‌های فرهنگی، ایجاد تعادل بین توسعه اقتصادی و حفظ فرهنگ بومی و افزایش مشارکت شهروندان در برنامه‌های خلاقانه می‌شود که مقابله با تجاری‌سازی بیش از حد که ممکن است اصالت فرهنگی را تهدید کند.
شهر اصفهان با صنایع خلاق می‌تواند به تنهایی قطب رفع مشکل بیکاری کشور شود محمدعلی ایزدخواستی، مدیر دفتر نمایندگی کمیسیون ملی یونسکو در استان اصفهان در این باره به خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: سال 1394 بود که اصفهان به‌طور رسمی به عضویت شبکه شهرهای خلاق جهان در آمد و شبکه شهرهای خلاق مستقیماً زیرنظر یونسکو است و جزئی از ساختار سازمان فرهنگی ملل متحد یونسکو و یکی از معتبرترین شبکه‌های شهری جهان به حساب می‌آید.
وی ادامه می‌دهد: رویکرد این شبکه ترغیب شهرهای جهان به‌ویژه شهرهای دارای کارکرد تأثیرگذار در حوزه‌های فرهنگی پیرامون خودشان هستند، است و هر شهری به عضویت این شبکه در نمی‌آیند و شهرهای مهم و تأثیرگذار که مبنایی در خلاقیت و نوآوری دارند و خلاقیتشان موتور محرک توسعه خودشان باشد در شبکه شهرهای خلاق جهان قرار می‌گیرند و براساس چند دسته‌بندی همچون صنایع دستی، معماری، موسیقی، هنرهای نمایشی، غذا، ادبیات می‌توانند به عضویت در آیند.
مدیر دفتر نمایندگی کمیسیون ملی یونسکو در استان اصفهان تاکید می‌کند: به‌عنوان مثال برای شیراز به دلیل حضور شاعران نامدار، زمینه‌سازی جذب گردشگر صورت گرفته است و این قابلیت را دارد که به‌عنوان شهری که ادبیات موتور محرک توسعه آن بوده است به‌عنوان شهر خلاق شناخته شود.
ایزدخواستی می‌گوید: سال 1394 اصفهان به‌عنوان اولین شهر در کشور به عضویت شهرهای خلاق درآمد و آن زمان موضوع اساسی صنایع دستی و هنرهای سنتی بود و اصفهان جزو معدود شهرهای جهان بود که از چند موضوع می‌توانست به عضویت شبکه در آید.
وی اضافه می‌کند: این وضعیت بسیار ویژه‌ای است که اصفهان دارد و اصفهان در طول تاریخ به‌عنوان یک شهر پیش‌ساز تمدنی فرهنگی نقش‌آفرین بوده است و کوله‌بار تاریخی قوی دارد.
مدیر دفتر نمایندگی کمیسیون ملی یونسکو در استان اصفهان خاطرنشان می‌کند: اصفهان در حوزه صنایع دستی و هنرهای سنتی در سطح جهان بسیار شاخص است و تعدد رشته‌ها نیز در این زمینه مؤثر است و 196 رسته در این بخش در اصفهان وجود دارد که بسیاری از آن‌ها هنوز زنده و فعال است.
ایزدخواستی می‌گوید: در آن زمان که مسئولیت شهر خلاق صنایع دستی به مرکز خلاقیت و نوآوری سپرده شد، در درجه نخست ادبیات شهر خلاق بومی‌سازی شد و مبنایی برای نظام برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری شهر اصفهان شد و نتیجه آن ده‌ها جلد کتاب در حوزه شهر خلاق بود.
وی ادامه می‌دهد: دومین گام ریشه‌شناسی و تحلیل دقیق صنایع دستی اصفهان و حرکت از صنایع دستی به سمت صنایع خلاق بود که دستاورد آن تنظیم لایحه‌ای در حوزه شهر خلاق صنایع دستی در شورای شهر بود.
صنعت خلاق یکپارچه و یکی از رکن‌های آن خود صنایع دستی است
مدیر دفتر نمایندگی کمیسیون ملی یونسکو در استان اصفهان تاکید می‌کند: مسئله اساسی که با آن موجه هستیم این است که شهری همچون اصفهان که دارای چنین قدرتی در صنایع دستی است، دیگر امروز یک صنایع مولد قدرتمند برای او نیست.
ایزدخواستی می‌گوید: صنایع دستی که وارد چرخه صنایع خلاق شده است، باید الزامات صنعت خلاق نیز به آن اضافه شود و این الزامات موجب می‌شود صنایع دستی بتواند در جایگاه بالاتری وارد کار شود و بتواند تجارت بزرگی را به دست بگیرد.
وی اضافه می‌کند: امروز دیگر دوره بازارهای سنت‌زده صنایع دستی گذشته است و برای ورود به بازارهای جهانی دیگر نمی‌توان تنها به صنایع دستی سنتی تکیه کرد، آنچه که حد تعالی شهر خلاق است، جور دیگری است و صنایع دستی وقتی در قالب صنایع خلاق درآمد می‌توانیم بگوییم که مهمترین موتور محرک توسعه شهر اصفهان است.
مدیر دفتر نمایندگی کمیسیون ملی یونسکو در استان اصفهان خاطرنشان می‌کند: صنایع دستی اصفهان اگر می‌خواهد در جهان حرفی برای گفتن داشته باشد، باید به صنایع دستی خلاق تبدیل شود و در دو سالی که من مسئولیت داشتم، مهمترین اتفاقی که رقم زدیم، چیستی و چگونگی صنایع دستی خلاق بود اینکه چطور صنایع دستی می‌تواند به جرگه صنایع خلاق بپیوندند و این مسئله خیلی مهم است که به چگونگی رهیافت صنایع دستی اصفهان به صنعت خلاق پیشرو برسیم که اسناد آن نیز در مرکز خلاقیت موجود است.
ایزدخواستی با بیان اینکه مسئله بیشتر در زمینه اقدام است، نه قانون‌گذاری می‌گوید: برای مثال حمایت‌های دولتی، تراکنش‌های مالی و سایر موارد باید به کمک صنایع دستی بیاید.
وی ادامه می‌دهد: شهر اصفهان می‌تواند به تنهایی قطب رفع مشکل بیکاری شود و کارخانه‌های صنایع سنگین را خاموش کرده و صنایع خلاق را جایگزین آن کند و چرخش‌های مالی را نیز به‌وجود بیاورد یکی از مهمترین رهیافت‌های ما برای وضعیت کنونی خواهد بود.
مدیر دفتر نمایندگی کمیسیون ملی یونسکو در استان اصفهان خاطرنشان می‌کند: مسئله این است که دولت باید زیرساخت‌های اساسی را مهیا کند، زیرا صنعت خلاق یکپارچه بوده و یکی از رکن‌های آن خود صنایع دستی است و دیگر ارکان خارج از این بحث است و اگر چند رکن آن فعال شود مشکلات رفع می‌شود، اما اصلاً فعال کردن این ارکان کار هنرمند نیست، وسعت نگاه هنرمند بسیار بالاتر است و نیاز است سرمایه‌گذاری بیشتری انجام شود، پس نیاز است حاکمیت ورود کند.
ایزدخواستی می‌گوید: این خیلی فرق دارد با نگاهی که می‌گفت دولت باید اثر هنرمند را بخرد یا به او کمک مالی کند؛ دولت باید زیرساخت را مهیا کند، شبکه‌های تجارت شکل بگیرد و با هنرمند متصل شوند، مهمترین کار دولت این می‌تواند باشد که شبکه داخلی خود را بسازند و اتصال درونی داشته باشند که تولید کلان صنایع دستی رقم بخورد.
وی اضافه می‌کند: برای مثال اگر هزار کارگاه در اصفهان وجود دارد، بتوانند شبکه شوند، از یک نفر فرمان بپذیرند و اگر نیاز به یک محصول واحد بود، همه با هماهنگی یکدیگر آن محصول را به‌طور کلان تولید کنند و این وظیفه جامعه هنرمندان صنایع دستی است، اما حلقه‌های دیگر مثل زمینه سازی ورود بخش خصوصی، وظیفه دولت و حاکمیت است.
اصفهان در سال 1394 عضو شبکه شهرهای خلاق یونسکو شد مرتضی نصوحی، مدیر پژوهش، خلاقیت و فناوری‌های نوین شهرداری اصفهان در این باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: شهر اصفهان از سال 1394 عضو شبکه شهرهای خلاق یونسکو است که این شبکه به موضوعاتی می‌پردازد که به توسعه پایدار شهری می‌تواند کمک کند.
وی می‌افزاید: رشته‌های صنایع‌دستی، طراحی، معماری، موسیقی، مدیا و رسانه و غذا مواردی هستند که وقتی جمعیت شهر به آن را انجام می‌دهند، نیازمند استفاده از منابع انرژی زیادی نخواهند بود و انجام این رشته‌ها تبعات آلودگی زیست‌محیطی ندارد.
مدیر پژوهش، خلاقیت و فناوری‌های نوین شهرداری اصفهان با اشاره به اینکه 600 بسته صنایع‌دستی در دنیا شناخته شده است، تصریح می‌کند: 200 رشته صنایع‌دستی در شهر اصفهان فعالیت دارد، این در حالی است که برخی صنایع دیگر در حال انقراض هستند.
نصوحی می‌گوید: اصفهان به‌واسطه رسته صنایع‌دستی عضو شبکه خلاق یونسکو شده است، این در حالی است که در دنیا 30 شهر عضو این رسته هستند و 5 شهر خلاق نیز در کشور ما فعالیت می‌کنند.
وی با بیان اینکه برندها می‌توانند در جذب گردشگران بیرونی و یا هنرمندان داخلی مؤثر باشند، تأکید می‌کند: مجموعه‌ای از رویدادها و اتفاقات مختلف از جمله برگزاری نمایشگاه‌ها، کارگاه‌های آموزشی و جلسات هم‌افزایی باید در دستور کار قرار گیرند تا برندهای شهر اصفهان حفظ شوند.
مدیر پژوهش، خلاقیت و فناوری‌های نوین شهرداری اصفهان ادامه می‌دهد: شیوع بیماری کرونا در کشور موجب شد آسیب‌های زیادی به حوزه گردشگری، هنر و صنایع‌دستی کشور وارد شود، این در حالی است که جمعیت حوزه صنایع‌دستی ما در حال پیر شدن است و جمعیت جوان‌ها نیز به این حوزه علاقه‌مندی زیادی نشان نمی‌دهند.
نصوحی تأکید می‌کند: برای اینکه بتوانیم سن جمعیت شاغل در حوزه صنایع‌دستی را پایین بیاوریم باید با کمک و همکاری آموزش‌وپرورش رویدادهای مشترکی برگزار کنیم.
وی می‌گوید: بعضی رویدادها در تاریخ ملی ما ثبت شده‌اند که این نام‌گذاری‌ها ما را به سمت و سویی سوق می‌دهد تا برای این ایام و مناسبت‌ها برنامه‌ریزی‌های مشخصی داشته باشیم، در این راستا مقرر شد با کمک و حمایت شورای اسلامی شهر اصفهان در محل پارک هشت‌بهشت گذر صنایع‌دستی افتتاح شود و پیش‌بینی‌شده است برای رونق این گذر، امکانات مختلفی همچون نیمکت و فضای المانی دوردرختی در نظر گرفته شود و در راستای معرفی انواع صنایع‌دستی، سایبان‌هایی نیز از بسته محصولات صنایع‌دستی ایجاد شود.
مدیر پژوهش، خلاقیت و فناوری‌های نوین شهرداری اصفهان ادامه می‌دهد: برنامه‌ریزی‌هایی برای جذب شهروندان و گردشگران شده است تا با کمک صنف، اتحادیه و هنرجویان در این گذر، رویدادهای مختلفی به‌صورت هفتگی برگزار شود.
خلاقیت؛ مسیری به سوی پایداری فرزاد مؤمنی، کارشناس شهرسازی در این باره به خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: یکی از مهمترین شاخص‌های رونق و شکوفایی شهر و تسهیل در دسترسی به توسعه پایدار، خلاقیت است؛ این خلاقیت در ابعاد مختلف از ابعاد اجتماعی گرفته تا ابعاد اقتصادی و فرهنگی، همینطور ابعاد کالبدی قابل تصور است.
وی ادامه می‌دهد: شهر خلاق همواره در مسیر رفع مسائل و مشکلات و پویایی هرچه بیشتر شهر راهکارهای به‌روز و نوین دارد.
کارشناس شهرسازی خاطرنشان می‌کند: خلاقیت در حوزه مدیریتی و در حوزه اجرایی قابل توجه است، به طور مثال ایجاد و گسترش پاتوق‌های شهروندی یک نوع خلاقیت در حوزه اجتماعی است، یا طرح موضوع شهر الکترونیک نوعی خلاقیت در حوزه اجرایی مدیریت شهری است.
مؤمنی تصریح می‌کند: ایجاد خلاقیت در شهرهای امروزی چه در حوزه مدیریتی و چه در حوزه اجتماعی یک ضرورت است زیرا اگر ساختارهای مدیریتی به همان شیوه سنتی به پیش برود، با توجه به سرعت بالای پیشرفت جوامع در حوزه‌های فناوری، علاوه بر اینکه هزینه‌های زیادی بر مدیریت شهری تحمیل می‌شود، تطابق با شرایط و توسعه پایدار شهری نیز دشوار خواهد بود.
وی اضافه می‌کند: برای دستیابی به اهداف مورد نظر علاوه بر ساختارهای خلاقانه و وجود مدیرانی توانمند و خلاق، داشتن شهروندانی خلاق و هوشمند نیز ضرورت دارد.
کارشناس شهرسازی می‌گوید: وجود و حضور مدیران خلاق و توانمند قطعاً زمینه‌ساز ایجاد بسترهای مناسب و شهروندانی خلاق خواهد بود، بنابراین داشتن مدیریتی منسجم و یکدست بسیار اهمیت دارد و پیش شرط رسیدن به شهری هوشمند و خلاق است.
مؤمنی ادامه می‌دهد: در کنار وجود چنین مدیرانی، پیش شرط دستیابی به شهری خلاق و هوشمند مشارکت و همراهی شهروندان در حوزه‌های اجرایی و در سطوح مختلف شهری است و البته این مهم نیازمند فرهنگ‌سازی و ایجاد بسترهای مناسب برای آموزش شهروندی است که به دست مدیریت یک شهر و در سطح کلان به دست مدیران ارشد کشور ممکن می‌شود.
به گزارش ایمنا، شهرهای خلاق نقش مهمی در توسعه پایدار، افزایش اشتغال و بهبود کیفیت زندگی ایفا می‌کنند که با برنامه‌ریزی مناسب و حمایت از خلاقیت و نوآوری، شهرها می‌تواند به مراکز پویای اقتصادی و فرهنگی تبدیل شود.
کد خبر 839756
http://www.sepahannews.ir/fa/News/942253/«شهرهای-خلاق»-الهام‌بخش-استراتژی‌های-نوین-شهری-در-جهان