چاپ

پیام سپاهان - فرهیختگان / «صدای آمریکا به مقصد نمی‌رسید» عنوان یادداشت روز در روزنامه فرهیختگان به قلم صادق امامی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
ایلان ماسک شمشیرش را از رو بسته است. او نشان داده حاضر است برای اصلاحات مدنظر دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا، جان‌فشانی کند. تازه‌ترین هدف وزیر بهینه‌سازی آمریکا، «اداره توسعه جهانی ایالات متحده USAID» است. او به تازگی در شبکه اجتماعی خودش (ایکس) چندین پست علیه USAID را بازنشر کرده، اما پیش از این، دست به اقدام علیه این اداره هم ‌زده و به برخی از اعضای تیمش دستور داده تا وارد ساختمان مرکزی USAID در واشنگتن شوند و به اطلاعات محرمانه دسترسی پیدا کنند. ممانعت دو مقام ارشد امنیتی برای ورود تیم ماسک، باعث شد تا کمی بعد، از کار برکنار شوند. ترامپ مشی این اداره را «دیوانه افراطی» خوانده و از برکناری «مدیران ارشد» آن تا زمان «تصمیم‌گیری در آینده» خبر داده است. فعلاً این آینده نزدیک 90 روزه تعیین شده است. با این حال با توجه به رشته پیام‌های ماسک در ایکس که این اداره را «سازمانی جنایت‌کار» دانست که «کارش از بازسازی گذشته و باید تعطیل شود» و همچنین با ادعای «تأمین مالی» بودجه تحقیقات تسلیحات بیولوژیکی مانند «کرونا» از سوی USAID، بعید به نظر می‌رسد چرخ این اداره با گردش مالی قابل توجه بتواند یک بار دیگر بچرخد.
رئیس‌جمهور آمریکا پیش از این دستور توقف اکثر کمک‌های این اداره را صادر کرد و باعث شد صد‌ها کارمند این اداره اخراج شوند یا به مرخصی اجباری بروند. با این حال ایلان ماسک پستی را در صفحه خود بازنشر داده که بر مبنای داده‌های اطلاعاتی مدعی است USAID با وجود دستور ترامپ مبنی بر توقف پرداخت‌ها، از این دستور سرپیچی کرده و بیش از 6 میلیون دلار قرارداد در روز جمعه تصویب کرده است. این اداره که به آن آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده نیز گفته می‌شود، بودجه سالانه‌ای بیش از 50 میلیارد دلار دارد.

USAID قرار بوده چه پروژه‌ای را برای دولت آمریکا به اجرا بگذارد که اکنون ترامپ و هم‌فکرانش خواهان قطع بودجه آنند؟ تا پیش از این دعوای پرسروصدا، رسانه‌های آمریکایی، USAID را یک نهاد «غیردولتی آمریکایی» معرفی می‌کردند اما این آژانس درواقع تحت فرماندهی شورای عالی امنیت ملی آمریکا و نهاد‌های بالادستی واشنگتن فعالیت می‌کرده و وظیفه داشته با اعطای کمک‌های خارجی به سازمان‌های موسوم به مردم‌نهاد به «پیشبرد منافع سیاست خارجی آمریکا در گسترش دموکراسی و بازار آزاد» در قبال کشور‌های ناهمسو با آمریکا کمک کند. درواقع آژانس توسعه جهانی ایالات‌متحده و مؤسسات وابسته، بازوی اصلی قدرت نرم آمریکا در جهان به شمار می‌روند و از همین رو نیز در هر کشور برمبنای یک دستورالعمل مشخص که در واشنگتن تعیین می‌شود، فعالیت می‌کنند. در این مسیر، اصلی‌ترین هدف تمرکز بر کشور‌های ناهمسو و در تقابل با آمریکاست. به عنوان نمونه در سال 2014 افشا شد که این آژانس به صورت محرمانه یک شبکه اجتماعی شبیه توییتر را برای ایجاد ناآرامی در کوبا به راه‌انداخته است.
یکی از محل‌های هزینه‌کرد این آژانس، به ایران مربوط می‌شود. USAID یکی از اصلی‌ترین تأمین‌کننده‌های مالی شبکه اپوزیسیون ایرانی است. در کنار اپوزیسیون ایرانی، این آژانس از بنیادی تحت عنوان «اوراسیا» نیز حمایت ویژه مالی می‌کند. بنیاد اوراسیا از سال 1380 تلاش داشته تحت پوشش اقداماتی همچون «توانمندسازی زنان، تقویت جامعه مدنی و ترویج مشارکت شهروندی» به شبکه‌سازی اجتماعی در ایران برای تشکیل گروه‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد همسو با غرب با همکاری برخی سازمان‌های ایرانی با هدف ایجاد گرو‌ه‌های قدرتمند خارج از حاکمیت، برای فراهم کردن زمینه اعمال فشار‌های فرهنگی و اجتماعی و تغییر در ساختار سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران دست بزند. البته بنیاد اوراسیا به جز ایران، اقدامات قابل توجهی در راستای بی‌ثبات‌سازی کشور‌ها و دولت‌های ناهمسو با سیاست‌های آمریکا در منطقه انجام داده است. جدی‌ترین پروژه این آژانس در ایران، از سال 2011 و با تأسیس مدارس آنلاین آموزش شهروندی آغاز شد تا از این طریق الگو‌های موردنظر خود را به معلمان آموزش دهد تا این تعالیم به سادگی در اختیار دانش‌آموزان قرار گیرد.
اما آنچه باعث شده تا دولت آمریکا فعالیت USAID را برای یک بازه محدود متوقف کند، به هزینه‌کرد منابع مالی آن بازمی‌گردد. هفته گذشته مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا در یک مصاحبه مطبوعاتی گفت فاندبگیران ایرانی از هر «یک دلاری» که می‌گرفتند، «88 سنت» آن را در جیب خودشان می‌گذاشتند و فقط 12 سنتش را خرج اهداف آمریکا می‌کردند. اما همه‌چیز محدود به اپوزیسیون ایرانی نیست و مثل اینکه در سایر نقاط جهان و حتی در درون USAID نیز در بر همین پاشنه می‌چرخیده. در یکی از پست‌هایی که ماسک آن را بازنشر داده اظهارات افراد مختلف آمده است. جان کلام این افراد آن است که تقریباً هیچ‌یک از پول‌های تخصیص‌یافته به جایی که تعلق دارد، نمی‌رسد. البته بخشی از این نزاع، به سیاست داخلی آمریکا بازمی‌گردد. منتقدان USAID می‌گویند این آژانس از گروه دادستان‌های مترقی که مخالفان سیاسی همچون ترامپ را هدف قرار می‌دهند، حمایت مالی کرده و از این طریق از وجوه مالیات‌دهندگان سوءاستفاده و برای قانون سیاسی ایجاد مشکل کرده است. ترامپ و هم‌فکرانش می‌گویند USAID باید به جای تأمین مالی سازمان‌های غیرانتفاعی مشکوک که مسائل جناحی را دنبال می‌کنند، پاسخگو باشد که پول‌هایش کجا و چرا می‌رود.