چاپ

پیام سپاهان - رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در سفر خود به اصفهان اعلام کرد که مشکلات اصلی امروز استان اصفهان، نتیجه توسعه‌های ناپایدار در سال‌های گذشته است؛ واگذاری‌های بی‌رویه و توسعه‌های نامناسب باعث شده که برداشت بی‌رویه از منابع آب صورت گیرد. ظاهرا تصور می‌کردیم که منابع آب نامحدود هستند و می‌توانیم هر چقدر خواستیم از آن‌ها استفاده کنیم.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
.
به گفته شینا انصاری، در حوضه آبریز زاینده‌رود و سایر مناطق؛ صنایع و کشاورزی با مصرف زیاد آب توسعه یافته‌اند، آن‌هم در حالی که اکنون در کشور با مشکل جدی کمبود آب مواجه هستیم. اما همانطور که رییس محیط زیست اعلام کرده است این مشکل نه فقط در اصفهان، بلکه در سایر نقاط کشور نیز وجود دارد و اگرچه کشور ما اولین کنوانسیون جهانی تالاب‌ها (رامسر) را به نام خود ثبت کرده است، اما متاسفانه اکنون 43 درصد از تالاب‌های کشور در معرض خشکی قرار دارند و به کانون‌های گرد و غبار تبدیل شده‌اند. این وضعیت یکی از بحران‌ها و چالش‌های بزرگ کشور است.
نتیجه این وضعیت در سال‌های گذشته منجر به خشکی تالاب‌ها و مرگ موجودات زنده شده است. رئیس سازمان محیط زیست معتقد است؛ تالاب‌ها گنجینه‌های تنوع زیستی هستند و از دست دادن این ذخایر اکولوژیکی، تأثیرات منفی زیادی دارد. تالاب‌ها هوا را تصفیه و گرد و غبار را کنترل می‌کنند و معیشت جوامع محلی را بهبود می‌بخشند به دلیل بی‌توجهی به موضوع محیط زیست در دهه‌های گذشته، اکنون با وضعیت بحرانی مواجه شده‌ایم. به گفته انصاری، نه‌تن‌ها در اصفهان، بلکه در مجموع 31 استان کشور بجز گیلان، با مشکل فرونشست دست و پنجه نرم می‌کنیم. استان کرمان و دشت رفسنجان بیشترین میزان فرونشست را دارند که از نظر گستردگی، استان خراسان رضوی و از نظر دربرگیری محدوده‌های سکونتگاهی و شهری، استان اصفهان در صدر خطرخیزی قرار دارند.
تالاب‌هایی که خشک نشده‌اند هم در معرض خشکی قرار دارند
در همین رابطه محمد درویش، فعال محیط زیست در گفتگو با «توسعه ایرانی» با اشاره به وضعیت نامناسب تالاب‌های کشور گفت: مرجع رسمی تخصصی اعلام وضعیت تالاب‌ها دفتر تالاب‌ها در سازمان حفاظت محیط زیست است. عدد 43 درصد تالاب‌های کشور هم که این دفتر اعلام کرده در معرض خشکی قرار دارند عدد بسیار بالایی است و مهم این است که وضعیت بحرانی است و تالاب‌هایی که خشک نشده‌اند در معرض خشکی قرار دارند یعنی حجم تالاب به شدت کاهش پیدا کرده است.
باید برای احیای تالاب‌ها به برنامه پنج‌ساله چهارم اقتدا کنیم
وی درباره راهکار‌های موثر برای پیشگیری از افزایش خشکی تالاب‌ها گفت: راهکار موثر برای مقابله با این بحران این است که ما به برنامه پنج‌ساله چهارم اقتدا کنیم. براساس برنامه پنج‌ساله چهارم باید وزارت نیرو به تعهدی که داشت مبنی بر اینکه حقابه تالاب‌ها را بعد از آب شرب و قبل از تخصیص کشاورزی و صنعت بپردازد، عمل کند.
این فعال محیط زیست تصریح کرد: وزارت نیرو رسما بی‌قانونی می‌کند و می‌گوید که، چون من ذینفعانی در حوزه کشاورزی و صنعت دارم نمی‌توانم حقابه تالاب‌ها را بپردازم و این کاملاً خلاف نقض قانون است و سازمان حفاظت محیط هم ظاهراً زورش به وزارت نیرو نمی‌رسد و دستگاه‌های نظارتی و مجلس شورای اسلامی که این قوانین را تصویب کرده است باید به کمک سازمان محیط زیست بیایند و اجازه ندهند این ماجرا ادامه پیدا کند.
خشک شدن تالاب‌ها یعنی افزایش چشمه‌های تولید گرد و خاک
درویش خاطرنشان کرد: خشک شدن تالاب‌ها یعنی افزایش چشمه‌های تولید گرد و خاک، افزایش ذرات کوچکتر از 10 میکرون، افزایش خطر ابتلای مردم به سرطان و ناراحتی ریوی که خسارت‌های آن به مراتب بیشتر از مزیت‌های اقتصادی اختصاص آب به کشاورزی و صنعت است. براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ما سالانه بیش از 12 میلیارد دلار از آلودگی هوا خسارت می‌بینیم اگر به این گزارش با دقت نگاه کنیم می‌بینیم که این رقم، رقم بسیار قابل توجهی است؛ بنابراین باید وزارت نیرو را وادار کرد که از آب‌فروشی صرف نظر کند و آب را به عنوان حقابه تالاب در نظر بگیرد.
وی ادامه داد: در استان اصفهان حقابه تالاب گاوخونی چیزی حدود 175 تا 178 میلیون متر مکعب در سال است که به راحتی می‌توانند این رقم را بعد از جدا کردن آب شرب مردم اصفهان اختصاص بدهند، اما هر بار به بهانه اینکه کشاورز‌ها در استان اصفهان و استان چهارمحال بختیاری در بالا دست در منطقه سامان حقابه دارند و یا اینکه کشاورزان در شرق اصفهان دارند، حقابه گاوخونی را نمی‌پردازند و این کاملا غیرقانونی است.
این فعال محیط زیست تصریح کرد: قوه قضاییه باید به موضوع حقابه تالاب‌ها ورود کند و متخلفان را به سزای عملشان برساند، در عین حال الان حاکمیت و دولت راهکار‌های دیگری در این زمینه ارائه داده‌اند از جمله اینکه گفته شده که ما باید 30 میلیارد متر مکعب مصرف آب را در بخش کشاورزی کم کنیم و در حوزه شرب و خدمات 15 میلیارد مترمکعب صرفه جویی کنیم تا بتونیم ناترازی را در افق 1411.45 میلیارد متر مکعب کاهش دهیم.
درویش با اشاره به سند ملی امنیت غذایی گفت: الان سند ملی امنیت غذایی وجود دارد بنابراین مستمسک قانونی برای اجرای آن وجود دارد و قوه قضاییه باید ورود کند و کسانی که ترک فعل می‌کنند و این قوانین را اجرا نمی‌کنند به سزای عملشان برساند تا متوجه شوند که این قوانین شوخی نیست و باید اجرا شود. همچنین رسانه‌ها باید مرتباً اجرای سند ملی امنیت غذایی را از وزیر جهاد کشاورزی و وزیر نیرو مطالبه کنند. با توجه به اینکه سالانه قرار است مطابق این سند بین 6 تا 7 میلیارد متر مکعب صرفه‌جویی اتفاق بیافتد باید این مطالبه صورت بگیرد که در حال حاضر که سال اول این سند تمام شده چرا هنوز وزارت جهاد کشاورزی گزارش عملکرد اجرای سند را منتشر نکرده است و باید پاسخگو باشند که چرا این عملکرد منتشر نشده و چرا سکوت کرده‌اند و مماشات صورت می‌گیرد.
بدترین وضعیت تالاب‌ها در استان خوزستان است
وی درباره وضعیت تالاب‌ها در کشور گفت: بدترین وضعیت تالاب‌ها در استان خوزستان است که مهمترین و ارزشمندترین تالاب‌های ایران را داراست. تالاب‌های این استان الان در وضعیت بسیار نگران‌کننده‌ای قرار دارند. تالاب هورالعظیم تقریبا خشک شده است، همچنین 30 درصد تالاب شادگان خشک شده و به دلیل فعالیت‌های نفتی بخش دیگری از آن در حال از بین رفتن است. تالاب‌های شین بار، بامدژ و میانگران در وضعیتی بسیار نگران‌کننده قرار دارند. بعد از استان خوزستان، تالاب‌ها در استان‌های آذربایجان غربی، شرقی و کردستان یعنی در قلمرو حوضه آبخیز دریاچه ارومیه وضعیت بسیار بحرانی دارند بعد آن استان فارس است که تالاب‌های بختگان، تشت، ارژن، پریشان، مهارلو و کافتر تقریبا خشک شده‌اند و چیزی از آن‌ها باقی نمانده است. همچنین در استان گلستان تالاب‌های آلماگل، آلاگل و آجی گل تقریبا خشک شده اند.
به ندرت می‌توان تالابی را دید که سرحال و زنده باشد
وی ادامه داد: همچنین در استان کرمان و سیستان بلوچستان که جازموریان تقریبا کامل خشک شده در بخش سیستان هم در واقع تالاب‌های سه‌گانه هامون و پوزک تقریبا خشک شده‌اند و همچنین در استان گیلان تالاب بین‌المللی انزلی وضعیت به شدت نگران‌کننده‌ای دارد و تالاب گمیشان در استان گلستان یک کیلومتر عقب‌نشینی کرده و وضعیت آن بسیار بسیار نگران کننده است. وضعیت حوض سلطان و کویر نمک دریاچه نمک قم در جنوب تهران بسیار نگران کننده است، چون در مسیر تمام رودخانه‌های منتهی به این تالاب یعنی جاجرود، کرج و قمرود و... سد‌های متعددی ساخته شده و عملا هیچ آبی به آن‌ها نمی‌رسد و همین روزهاست که در تهران براثر انفجار چشمه‌های تولید گرد و خاک در جنوب خود، دیگر نفسی برای مردمش باقی نماند و شرایطی شبیه یزد پیدا کند. به ندرت می‌توان تالابی را دید که سرحال و زنده باشد مثل تالاب کم جان در استان فارس که آن هم به همت فعالان محیط زیست و افرادی مانند سیروس زارع و یارانش بوده‌اند که برای حفظ تالاب جنگیده‌اند و زندان رفته‌اند و توانسته‌اند حقابه تالاب را بگیرند و در برابر قلدری‌ها مقاومت کنند و در غیر اینصورت همه جا شبیه گاو خونی در پایاب زاینده رود است.