چاپ

پیام سپاهان - طبق بند چهارم مصوبات آخرین جلسه شورای عالی محیط‌زیست که نیمه اردیبهشت امسال به ریاست رئیس جمهوری فقید سید ابراهیم رئیسی به تصویب رسید، سطح حفاظتی 31 هکتار از منطقه شکار ممنوع پادنا با بخشی از دنا در سمیرم اصفهان در مجموع به مساحت 61 هزار و پانصد هکتار به منطقه حفاظت شده پادنا ارتقا یافت و مقرر شد این عرصه توسط اداره کل محیط‌زیست اصفهان حفاظت شود.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
این مصوبه سی‌ام خرداد توسط محمد مخبر سرپرست وقت دولت سیزدهم به سازمان حفاظت محیط‌زیست ابلاغ و رسانه‌ای شد اما با گذشت هفت ماه از ابلاغ این مصوبه و با توجه به تغییر و تحولاتی که در دولت و سازمان محیط‌زیست رخ داده، حفاظت از پادنای سمیرم در پس حواشی به وجود آمده ضعیف‌تر از گذشته و در شرایطی بلاتکلیف رها شده است.
این مدت با مسکوت نگه داشتن این مصوبه در معاونت طبیعی جدید سازمان حفاظت محیط‌زیست، این سازمان حتی دستوری صادر نکرده که اداره محیط‌زیست کهگیلویه و بویراحمد مدیریت حفاظت پادنا را تحویل محیط‌زیست اصفهان دهد و همچنان حفاظت بخش دنای شمالی در سمیرم اصفهان با محیط‌زیست کهگیلویه و بویراحمد بوده و محیط‌زیست استان اصفهان با گشت سیار امکان نظارت در پادنا را دارد.
بلاتکلیفی در صیانت از زیستگاه‌های غنی از تنوع زیستی و البته شکننده پادنای سمیرم در شرایطی است که برغم مصوبه قانونی مبنی بر ارتقا این منطقه از شکار ممنوع به حفاظت شده، ساخت پاسگاه محیط‌بانی و تأمین تجهیزات و خودرو و نیروی محیط‌بان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. مهر ماه امسال احمدرضا لاهیجان‌زاده مدیرکل وقت حفاظت محیط‌زیست اصفهان به استناد ابلاغ قانونی مصوبه شورای عالی محیط زیست، رئیس منطقه حفاظت شده پادنا را منصوب کرد اما اکنون مدیریت این منطقه وضعیت مشخصی ندارد و مانند یک منطقه شکار ممنوع با چهار محیط‌بان به صورت گشت سیار تحت نظارت محیط‌زیست اصفهان است.
ارتقای پادنا ایجاد یک سپر حفاظتی برای پارک ملی دنا است
در همین پیوند حشمت‌الله انتخابی نماینده شورای هماهنگی تشکل‌های مردم نهاد محیط‌زیست استان اصفهان می‌گوید: ارتقای منطقه شکار ممنوع پادنا به منطقه حفاظت شده و متصل شدن آن به منطقه حفاظت شده دنا، یک سپر حفاظتی برای حفاظت از پارک ملی دنا ایجاد می‌کند و باید توجه داشت که این موضوع تغییر مرز سیاسی و تقسیمات کشوری نیست اما متأسفانه این مصوبه را به گونه‌ای در بین افکار عمومی جلوه دادند که گویی بخشی از مرزهای سیاسی تغییر کرده است.
وی با اشاره به اینکه پادنا دستکم از یک هزار سال پیش جزو سمیرم و استان اصفهان بوده است، خاطرنشان می‌کند: طی سالیان گذشته مدیریت پارک ملی دنا با استان همسایه بوده است اما به دلیل اینکه مأموران آنجا نمی‌توانستند خیلی به این منطقه برسند معمولاً بسیار مورد تعرض قرار می‌گرفت درحالی که دو منطقه شکار ممنوع در پادنا برای محافظت بهتر، قرار شد به منطقه حفاظت شده ارتقا یابد.
نماینده شورای هماهنگی تشکل‌های مردم نهاد محیط‌زیست استان اصفهان خاطرنشان می‌کند: چندین مأمور محیط‌زیست اصفهان طی سالیان اخیر با شکارچیانی درگیر شدند که برای شکار به منطقه دنای شمالی می‌آمدند و مأموران محیط‌زیست استان کهگلیویه در این منطقه نبودند.
انتخابی تصریح می‌کند: ارتقای پادنا به منطقه حفاظت شده و تأمین پاسگاه و مأمور محیط‌بان دائمی برای این منطقه سبب حفاظت بهتر و یک سپر دفاعی برای پارک ملی دنا می‌شود که مدیریت آن با استان کهگیلویه و بویراحمد است.
وی می‌افزاید: نمی‌دانیم مخالفت‌ها با ارتقای این منطقه چه بوده چرا که باعث حفاظت بهتر دنا خواهد شد اما به نظر می‌رسد برخی افراد که می‌خواهند به قوم‌گرایی دامن بزنند، از این موضوع برعکس نتیجه‌گیری کردند.
پادنای سمیرم در جنوب این شهرستان به عنوان منطقه سپر پارک ملی و منطقه حفاظت شده دنا در ضلع شمالی این منطقه و رودخانه ماربر قرار گرفته و زیستگاه حیات وحش کل و بز، گراز، خرس قهوه‌ای، گرگ و روباه، گورکن و انواع پرندگان و پرندگان شکاری و گونه‌های گربه سان پلنگ و سیاهگوش است.
وجود ضعف‌های حفاظتی در دنا
از ابتدای تأسیس و شکل گیری مجموعه پارک ملی و منطقه حفاظت شده دنا که مدیریت آن بر عهده استان کهگیلویه و بویر احمد بوده، بخش شمالی این مجموعه که کامل در جغرافیای سیاسی و در داخل مرز استان اصفهان واقع شده به علل مختلف از جمله بُعد زیاد مسافت، بسته بودن گردنه بیژن طی فصول طولانی سرد سال، نبود تناسب و همسویی موقعیت جغرافیایی منطقه و مدیریت در دو استان و در نتیجه احراز نشدن مقبولیت اجتماعی، فقدان و یا تأمین نشدن نیروی کافی و زیرساخت‌های لازم و نبود پوشش حفاظتی مناسب و غیره، بخش شمالی زیست بوم ارزشمند دنا با ضعف‌های حفاظتی جدی روبرو بوده و در برابر تغییر کاربری‌ها، دست اندازی‌ها، شکار غیر مجاز، تصرف اراضی، تخریب بستر رودخانه‌ها، برداشت غیر مجاز منابع طبیعی و آب، چرای بی رویه دام، گردشگری بی ضابطه به شدت آسیب پذیر بوده است.
تقویت حفاظت از زیست‌بوم دنا مطالبه مردمی است
از این رو ساماندهی این وضعیت، پیشگیری از تخریب و دست اندازی و تقویت حفاظت از زیست بوم دنا مطالبه عمومی مردم و سمن‌ها و تاکید و خواسته جدی مراجع قضائی و نظارتی از تمامی دستگاه‌های اجرایی بود و سازمان حفاظت محیط زیست و اداره کل استان از طرف شورای حفظ حقوق بیت المال استان اصفهان مکلف به ارتقای سطح حفاظت پادنا و پیگیری مدیریت بخش شمالی دنا واقع در جغرافیای اصفهان شد ضمن اینکه به دلایل یاد شده و به ویژه نبود امکان دسترسی استان همسایه به عمق اراضی واقع در استان اصفهان و محدودیت بودجه و نیرو و خودرو، بنا بر مستندات موجود مکاتبات رسمی متعددی در سال‌های 1389،1397، 1398 و1400 بین دو استان صورت گرفته و یا در مصاحبه و جلسات متعدد مشترک، اداره کل حفاظت محیط زیست استان کهگیلویه و بویر احمد، تقاضا کرده است که مدیریت و حفاظت آن بخش از دنا که هم اکنون به دنای شمالی مشهور شده و در اراضی استان اصفهان واقع شده است به استان اصفهان محول شود.
اما اکنون با وجود مصوبه قانونی واگذاری حفاظت بخشی از منطقه حفاظت شده دنا در استان اصفهان به محیط‌زیست این استان، در سکوت سازمان حفاظت محیط زیست، پادنا و دنا بی دفاع تر از گذشته مورد تعرض سوداگران طبیعت قرار گرفته است به طوری که طی هفته‌های اخیر از قلب پارک ملی دنا به طور غیرقانونی برای کارخانه‌های سیمان خاک برداشت می‌شده است.
گسترده‌تر شدن چتر حفاظتی دنا با ارتقای پادنا به منطقه حفاظت شده
در همین ارتباط، منصور کمیلی کنشگر و مستندساز محیط‌زیست می‌گوید: بی تردید هر منطقه‌ای که به عنوان منطقه حفاظت شده تصویب شود جدای از اینکه ما امکانات لجستیکی اعم از نیروی محیط بان، خودرو و پاسگاه‌های محیط بانی داشته باشیم یا نه، ذاتاً اتفاق مثبتی است، چرا که چتر حفاظتی را چه به لحاظ حقوقی و چه فیزیکی بزرگ‌تر می‌کند و منطقه حفاظت شده پادنا هم از این قاعده مستثنی نیست.
وی می‌افزاید: این منطقه می‌تواند به وسعت مناطق حفاظت شده در پارک ملی دنا افزوده و به حفظ زیستگاه در مجموع کمک کند و هیچ فعال محیط زیستی به این نکته نقدی ندارد زیرا کلاً دست اندازی به منابع طبیعی از قبیل فعالیت‌های معدنی، احداث جاده، تخریب مراتع و … در شرایطی که ما یک منطقه حفاظت شده داشته باشیم به مراتب سخت‌تر است تا اینکه مناطق آزاد باشند. از سوی دیگر در این‌گونه موارد هم سازمان حفاظت محیط زیست و هم مردم می‌توانند به طور قانونی ورود کنند و جلوی تخریب‌ها را بگیرند.
کنشگر و مستندساز محیط‌زیست خاطرنشان می‌کند: در مورد اینکه کیفیت حفاظت ما چطور باشد هدف حفظ تنوع زیستی است و متعاقب آن، مسئله شکار غیر مجاز، یک نکته مهم است و اینکه در شرایطی که بین دو استان که از قومیت‌های مختلفی هم هستند چنانچه اختلافات و مناقشاتی باشد، بی تردید نمی‌توانیم حفاظت مطلوبی (چه مشارکتی و چه غیر مشارکتی) داشته باشیم زیرا اصولاً حفاظت از محیط زیست جایی که شما با جوامع محلی سر و کار دارید قبل از اینکه یک کار فنی و نظامی‌گری باشد یک امر فرهنگی است.
تجربه‌های موفق حفاظت مشترک در پارک‌های ملی گلستان، موته و سیاهکوه
کمیلی می‌افزاید: به عنوان مثال ما در پارک ملی گلستان و در روستاهای اطراف آن رنگین کمانی از اقوام را داریم. این پارک در تقاطع مرزهای جغرافیایی سه استان گلستان، سمنان و خراسانی شمالی است اما آنجا با توجه به اینکه مسائل و معضلات اجتماعی کمتر بوده و البته با مدیریت و مردم‌داری درخشان چند سال اخیر محیط‌بان تیموری، این مسئله تبدیل به الگوی موفق برای دیگر زیستگاه‌ها در سایر استان‌ها شده است.
کمیلی اضافه می‌کند: در مورد مدیریت پارک ملی و منطقه حفاظت شده دنا که اکنون منطقه حفاظت‌شده پادنا را نیز در کنار داریم، مشخص نیست طراحان حفاظت چطور می‌خواهند این مسئله را مدیریت کنند اما آنچه به نظر من می‌رسد این است که مسئولان برای مدیریت مطلوب منطقه دنا، ابتدا باید مناقشات آبی به وجود آمده را به خوبی و به آرامی مدیریت کنند وگرنه آنچه که قربانی می‌شود، جنگل‌ها و مراتع و حیات وحش ما خواهد بود.
منبع: مهر