چاپ

پیام سپاهان - اکو ایران /متن پیش رو در اکو ایران منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
در بحبوحه تهاجم شورشیان سنی در سوریه، ایران در مقطع حساسی قرار دارد و باید واقعیت‌هایی از جمله تضعیف حزب‌الله و پیچیدگی‌های حضور در یک بازی قدرت ژئوپلیتیکی که شامل بازیگران رقیب متعدد است را مدیریت کند.
در وهله اول، ایران با هشدار در مورد شورشیان در سوریه پاسخ داده است، جایی که حضور فعالی برای حمایت از متحد خود، بشار اسد دارد.
به نوشته المانیتور، عباس عراقچی وزیر امور خارجه روز جمعه در گفتگوی تلفنی با همتای سوری خود، فیصل مقداد گفت: «این یک توطئه صهیونیستی- آمریکایی است».
عراقچی به عملیات برق آسایی اشاره داشت که در آن ائتلافی از شبه نظامیان سنی به سرعت به شهر حلب، بزرگترین مرکز اقتصادی و فرهنگی سوریه نزدیک شدند.
به گفته این دیپلمات ارشد ایرانی، آمریکا و اسرائیل پس از «شکست‌های رژیم صهیونیستی در لبنان و فلسطین»، شورشیان را دوباره فعال کرده‌اند. وی بر تعهد ایران برای حمایت از دمشق در مبارزه با تروریسم و حفظ ثبات منطقه تاکید کرد.
تهاجم به حلب که از سال 2016 تحت کنترل رژیم است، پس از آن آغاز شد که ارتش سوریه شهر ادلب تحت کنترل شورشیان را در اوایل ماه جاری هدف قرار داد. ستیزه جویان مخالف ادعا می‌کنند که ارتش سوریه و حامیان ایرانی و روسی آن به طور مکرر به مناطقی که در چارچوب روند صلح آستانه به عنوان مناطق کاهش تنش تعیین شده‌اند، حمله کرده‌اند.
فاکتور حزب الله
جنبش حزب الله لبنان ، بخشی از محور مقاومت، نقشی اساسی در محافظت از دولت اسد در برابر فروپاشی ایفا کرده است. حزب‌الله در درگیری‌های 2016 بر سر حلب به ویژه در بازپس‌گیری شهر از شورشیان مؤثر بود.
با این حال، بخشی از قدرت رزمی و شبکه‌های لجستیکی این گروه تا حد زیادی تحلیل رفته و زنجیره فرماندهی آن در طول ماه‌ها حملات بی‌امان اسرائیل و ترورهای هدفمند تضعیف شده است.
و بسیاری از کارشناسان در ایران استدلال می‌کنند که با این حمله، شورشیان از همین خلاء سوء استفاده می‌کنند. خبرگزاری تسنیم حملات شورشیان را «مرحله جدیدی» در کمپین پیچیده واشنگتن علیه حزب‌الله توصیف کرد و گفت که ایالات متحده به دنبال برهم زدن برنامه‌های سازماندهی مجدد این گروه در جریان آتش‌بس فعلی است.
رسانه‌های ایران همچنین گزارش داده‌اند که اسرائیل با حملاتش از پیشروی شورشیان حمایت می‌کند و در یک کارزار گسترده‌تر برای از بین بردن نفوذ تهران در سوریه، مسیرهای لجستیکی حزب‌الله را مسدود می‌کند.
رقابت ایران و ترکیه در معرض آزمون
حمایت ترکیه از جناح های مخالف اسد مدت هاست که محل اختلاف با تهران بوده است. تهران و آنکارا با وجود همکاری آشکار در روند صلح آستانه - یک ابتکار دیپلماتیک با هدف ثبات در سوریه - به دنبال برنامه‌های متفاوتی در این کشور ویران شده از جنگ هستند.
ایران گفته است که حمله شورشیان «دستاوردهای» توافق آستانه را به خطر می‌اندازد، توافقی که روسیه نیز در آن دخالت دارد و حلب را به عنوان منطقه کاهش تنش تعیین کرده است.
هم محافظه‌کاران و هم اصلاح طلبان در سراسر طیف سیاسی ایران مستقیماً انگشت اتهام را به سمت ترکیه نشانه می‌روند. علی مطهری، نایب رئیس سابق مجلس، در پستی در ایکس نوشت که آنکارا از این تهاجم استفاده می‌کند و زمان کوتاه آغاز آن پس از آتش بس لبنان تصادفی نبوده است. وی از همکاری رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه و بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل در طرحی برای جلوگیری از تحکیم موضع حزب الله در منطقه سخن گفت.
در حالی که حزب‌الله تضعیف شده و روسیه مشغول اوکراین است، برخی رسانه‌ها در ایران می‌گویند که ترکیه که از این فرصت برای پیشبرد منافع خود استفاده می‌کند، و در مورد اتحاد «مخفی» بین ترکیه و اسرائیل برای منزوی کردن ایران و متحدان منطقه‌ای آن گمانه‌زنی می‌کنند.
گزینه‌های تهران
در تمام طول جنگ داخلی سوریه، تهران این روایت داخلی را دنبال کرده است که «اگر در سوریه با تروریست‌ها نجنگیم، باید در تهران با آن‌ها بجنگیم». در همین حال، سوریه به عنوان دارایی کلیدی سیاسی و جغرافیایی ایران در اجرای سیاست منطقه‌ای تهران تلقی می‌شود.
با این حال، در بحبوحه جنگ اسرائیل و حماس، نیروی قدس سپاه تحت فشار زیادی قرار گرفته و چندین افسر عالی رتبه خود را در حملات هدفمند اسرائیل در سوریه از دست داده است.
هفت مقام ارشد سپاه قدس در ماه آوریل در یک حمله هوایی به کنسولگری ایران در دمشق ترور شدند که منجر به یک چرخه حملات مستقیم بین ایران و اسرائیل شد.
طبق گزارش‌ها، کمپین اسرائیل، ایران را مجبور کرده است تا حضور پرهزینه خود در سوریه را که اکنون با حمله شورشیان پیچیده‌تر شده است، مجددا ارزیابی کرده و کاهش دهد.
نیروی قدس روز پنجشنبه تایید کرد که یکی از فرماندهان آن، سردار کیومرث پورهاشمی در نزدیکی حلب در آنچه «حمله تروریست‌های مزدور» توصیف شد به شهادت رسید.
از آنجایی که ممکن است این آخرین مورد نباشد، اگر بحران حلب عمیق‌تر شود، آسیب‌پذیری‌هایی را نشان خواهد داد که نیروهای ایران در جدیدترین دور درگیری سوریه با آن مواجه هستند.
بسته به اینکه سایر بازیگران، عمدتاً روسیه متحد و ترکیه رقیب، چگونه درگیر شوند، تهران ممکن است برای مقابله با پیشروی شورشیان، تصمیم به استقرار تازه در سوریه بگیرد.
در مقابل، ممکن است گزینه دوم، محدود کردن محتاطانه عملیات در سوریه، حداقل به طور موقت، برای جلوگیری از فشار بیش از حد بر نیروهای خود را بررسی کند و بنابراین حمایت از اسد را به محکومیت‌های سیاسی محدود کند. اما با انجام این کار، ایران ممکن است در خطر از دست دادن یک متحد کلیدی و به خطر انداختن موقعیت منطقه‌ای خود باشد، روندی که از زمان آغاز جنگ اسرائیل و حماس تشدید شده است.
در مدت انتظار و مشاهده، ایران مجبور خواهد شد چالش‌های پیش روی جاه‌طلبی‌های منطقه‌ای خود در یک چشم‌انداز ژئوپلیتیکی در حال تغییر را دوباره ارزیابی کند، جایی که ممکن است استراتژی‌های سنتی‌اش دیگر با دستور کارش همسو نباشد.

دانیال دلاوری