پیام سپاهان - ورودی هر شهر دروازه‌ای به جهان ناشناخته آن است؛ جایی که نخستین نگاه مسافران را به تاریخ، فرهنگ و فضای شهر پیوند می‌زند؛ طراحی درست این نقطه به عنوان مفصل های پیوند دهنده فضای طبیعی بیرونی با فضای مصنوعی داخل شهر می‌تواند شهری را به یادماندنی و تصویری جاودان در ذهن هر رهگذر حک کند.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، ورودی هر شهر به‌عنوان یکی از نقاط کلیدی طراحی شهری به بازدیدکنندگان نخستین تصویر از هویت، فرهنگ و فضای آن شهر را منتقل می‌کند؛ این ورودی‌ها همچون دروازه‌های شهر است که از طریق آن مسافران و بازدیدکنندگان با حال و هوای شهر آشنا می‌شوند و طراحی درست و متناسب ورودی تأثیر زیادی بر احساسات افراد نسبت به شهر داشته و می‌تواند به هویت شهر را به احساس افراد القا کند.
یکی از مهم‌ترین اصول در طراحی ورودی شهر، استفاده از المان‌های طبیعی، فرهنگی و تاریخی است؛ عناصری نظیر درختان بومی، فضای سبز، و آثار هنری که از تاریخ و فرهنگ شهر الهام گرفته است می‌تواند به بازتاب هویت بومی آن کمک کند؛ بسیاری از شهرها در جهان با استفاده از این عناصر، هویتی منحصربه‌فرد به ورودی‌های خود بخشیده‌اند تا بازدیدکنندگان در همان نگاه اول متوجه ویژگی‌های خاص شهر شوند.
علاوه بر هویت‌بخشی، ورودی شهر باید از نظر دسترسی و هدایت‌پذیری نیز طراحی مناسبی داشته باشد؛ تابلوهای راهنمای روشن و قابل‌فهم، سیستم‌های نورپردازی و علائم راهنمایی می‌توانند به بهبود تجربه ورود به شهر کمک کند؛ این موارد برای کاهش استرس مسافران و تسهیل حرکت آن‌ها به سمت مقاصد مختلف شهر نقش بسزایی دارد و احساس اطمینان بیشتری برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کند.
از سوی دیگر بعضی شهرها با بهره‌گیری از فناوری‌های جدید نظیر تابلوهای دیجیتال و سیستم‌های هوشمند، توانسته‌اند تجربه‌ای مدرن و تعاملی در ورودی‌های خود ایجاد کند؛ این فناوری‌ها نه‌تنها به ارائه اطلاعات و راهنمایی کمک می‌کند، بلکه می‌توانند پیام‌های خوش‌آمدگویی و فرهنگی نیز به نمایش بگذارد و جذابیت ورودی را افزایش دهد.
به‌عنوان مثال اصفهان به‌عنوان شهری تاریخی و فرهنگی، نیازمند ورودی‌هایی است که به‌درستی نمایانگر هویت خاص و منحصربه‌فرد آن باشد؛ ورودی‌های این شهر باید به گونه‌ای طراحی شود که بازدیدکنندگان با عبور از آن به‌سرعت با تاریخ غنی، معماری اصیل و فرهنگ دیرینه این شهر با عظمت آشنا شوند و احساسی از ورود به یک شهر باستانی و ارزشمند را تجربه کنند.
با این حال، برخی معتقدند که ورودی هر شهر، به ویژه در مسیرهای اتصال به شهرهای دیگر می‌تواند تلفیقی از هویت هر دو شهر باشد تا پیوند فرهنگی و اجتماعی بین آن‌ها را نیز به نمایش بگذارد؛ این دیدگاه می‌تواند به ایجاد حس تعامل و ارتباط فرهنگی بین شهرها کمک کند، اما همچنان مهم است که هویت خاص هر شهر در این تلفیق به وضوح نمایان باشد و نقش برجسته خود را حفظ کند.
ورودی‌های شهر اصفهان باید اصالت و هویت آن را نشان دهد محمد نورصالحی، رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه در گذشته شهرداری اصفهان اهمیت زیادی برای ساماندهی ورودی‌های شهر قائل بود، اظهار می‌کند: زمانی که مسئولیت معاونت شهرسازی را بر عهده داشتم، از شرکت مشاوره‌ای «پارس آرایه» دعوت به همکاری کردیم تا روی حدود 11 ورودی کلان‌شهر اصفهان مطالعاتی را انجام دهد؛ این مشاور بسته به اهمیت هر ورودی، پیشنهادهایی را برای ساماندهی ارائه داد و در سال‌های بعد نیز در این حوزه فعالیت‌هایی صورت گرفت.
وی می‌افزاید: یکی از مواردی که در گذشته بر آن تمرکز شد، ورودی شهر از سمت فرودگاه بود که هم‌اکنون به‌عنوان «محور شهید آیت‌الله رئیسی» نام‌گذاری شده است؛ پیش از این، این محور با نام «محور تشریفات» یا «محور فرودگاه» شناخته می‌شد که برای آن مشاوری گرفته و تمرکز ویژه‌ای بر آن گذاشته شد، به‌طوری که هم‌اکنون مراحل اجرایی آن در حال انجام است، همچنین به‌تازگی با استاندار جدید اصفهان درباره این پروژه صحبت شده است و آمادگی لازم برای پیشبرد این طرح‌ها وجود دارد.
رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان تصریح می‌کند: به‌دلیل اینکه این پروژه‌ها در ورودی شهر قرار دارد و اغلب بخشداری‌ها و فرمانداری‌ها نیز به نوعی در آن دخالت دارند، انجام هماهنگی‌های لازم بین دستگاه‌های مختلف به‌ویژه هنگامی که این پروژه‌ها در حریم شهر بعدی یا روستاهای مسیر قرار می‌گیرد، گاهی چالش‌برانگیز است.
نورصالحی خاطرنشان می‌کند: در حال حاضر تمرکز اصلی ما بر دو ورودی شهر از جمله «محور آیت الله رئیسی» (یا همان محور فرودگاه) و دیگری «ورودی خلیج فارس» است که به آن بزرگراه خلیج فارس یا محور بهارستان نیز گفته می‌شود؛ با توجه به مذاکرات جدید، مقرر شد این دو ورودی به‌صورت متمرکز و ویژه ساماندهی شود تا بتواند به‌عنوان الگویی برای سایر ورودی‌ها عمل کند.
وی تاکید کرد: هدف ما از این اقدامات جلوگیری از بی‌نظمی‌ها و کارهای بدون برنامه و ضابطه در ورودی‌های شهر است تا هر فردی وارد شهر اصفهان می‌شود، با هویت و اصالت شهر مواجه شود و برای او ملموس باشد کند که به شهری با فرهنگ و پیشینه‌ای غنی وارد شده است.
لزوم طرحی فرایندگرا برای محورهای ورودی کلان‌شهر اصفهان فریبا حسین‌بالام، رئیس اداره طرح‌های منطقه‌ای معاونت شهرسازی و معماری شهرداری اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: در دهه اخیر، توجه به منظر و تصویر ذهنی شهرها از موضوعات مهم و مورد توجه بوده است.
وی می‌افزاید: خیابان‌ها، مسیرها و جاده‌های شهری به‌عنوان عناصر مهم و اساسی در شکل‌گیری تصویر ذهنی شهر نقشی تعیین‌کننده دارد و محورهای ورودی و دروازه‌های شهری، به‌عنوان بخش‌های کلیدی این مسیرها تأثیر بسزایی در کیفیت تصویر ذهنی شهر در ذهن مخاطب بر جای می‌گذارد.
رئیس اداره طرح‌های منطقه‌ای معاونت شهرسازی و معماری شهرداری اصفهان تصریح می‌کند: در گذشته به‌دلیل مسائل امنیتی، محدوده کوچک شهرها و نبود نیاز به ساخت‌وساز گسترده در خارج از دروازه‌ها، شهرها اغلب دارای دروازه‌های شاخص و ورودی‌های متمایز بودند؛ با توسعه شهرها و کاهش نقش دروازه‌ها به‌عنوان ورودی اصلی، فضاهای ورودی به‌تدریج در اطراف مسیرهای ورودی شکل گرفت و این نقاط ورودی تبدیل به فضاهای ورودی خطی و محوری شد.
حسین‌بالام اضافه می‌کند: این فضاها با وجود نقش مؤثر خود امروزه از کیفیت بصری مناسبی برخوردار نیست؛ دروازه‌های زیبا و خاطره‌انگیز شهرهای ایرانی که در سفرنامه‌ها و خاطرات گردشگران بارها به توصیف درآمده‌اند، جای خود را به مسیرهایی نازیبا و بدون کیفیت بصری داده است و تأثیر منفی بر تصویر ذهنی شهر و نحوه شکل‌گیری آن در ذهن بیننده دارد.
وی خاطرنشان می‌کند: اصفهان به‌عنوان شهری تاریخی و پایتخت فرهنگی ایران از گذشته دارای دروازه‌های زیبا و ورودی‌های خاطره‌انگیز بوده که بارها توسط گردشگران توصیف شده است، اما توسعه‌های چند دهه اخیر همچون بسیاری دیگر از شهرها موجب از دست رفتن کیفیت محیطی محورهای ورودی اصفهان شده و مشکلات متعددی از جمله ساخت‌وسازهای نامطلوب، فعالیت‌ها و خدمات نامناسب و آلودگی‌های بصری را به همراه داشته است.
برای بهبود وضعیت کریدورها و محورهای ورودی شهری، طرحی فرایندگرا مورد نیاز است
رئیس اداره طرح‌های منطقه‌ای معاونت شهرسازی و معماری شهرداری اصفهان ادامه می‌دهد: بررسی متون تاریخی و نقشه‌های قدیمی نشان می‌دهد که محورهای ورودی اصفهان از چه قدمت تاریخی و نقش مؤثری در تحولات کالبدی شهر برخوردار بوده است و آگاهی از این تاریخچه می‌تواند به کیفیت‌بخشی و ساماندهی این محورها کمک شایانی کند.
حسین‌بالام عنوان می‌کند: برای بهبود وضعیت کریدورها و محورهای ورودی شهری، طرحی فرایندگرا مورد نیاز است؛ از آنجا که این محورها متشکل از تعداد زیادی پلاک کوچک، متوسط و بزرگ با کاربری‌های متنوع و مالکیت‌های مختلف است، ضرورت دارد طرح‌ها با شناختی دقیق از شرایط محیطی، اهداف چشم‌انداز، طرح‌های موضعی و پروژه‌های ویژه ارائه شود.
وی می‌افزاید: این طرح‌ها باید در فرایندی تدریجی، با احترام به نظرات و خواست‌های مالکان و ساکنان، به تدریج کالبد مطلوب را شکل دهد و به اهداف تعیین‌شده دست پیدا کند.
رئیس اداره طرح‌های منطقه‌ای معاونت شهرسازی و معماری شهرداری اصفهان با بیان اینکه این معاونت به همین منظور و با هدف ارتقای کیفیت بصری، بهبود کیفیت محیطی و ایجاد فضای شهری مطلوب در ورودی‌های شهر اصفهان، مطالعات پایه‌ای و انتخاب مشاور را از سال‌های گذشته آغاز کرده است، می‌گوید: در نخستین مطالعات کلان 11 محور ورودی اصلی و فرعی اصفهان از جمله ورودی‌های فرودگاه، جی، آبشار، دستجردی، ذوب آهن، آتشگاه، کهندژ، استقلال، کاوه، دولت آباد و زینبیه شناسایی شد و نام هر محور با توجه به کاربری‌ها و نقش عملکردی آن تعیین شده است.
حسین‌بالام می‌گوید: به‌عنوان نمونه در خصوص محور شهید آیت‌الله رئیسی (محور فرودگاه)، به‌دلیل قرارگیری بخشی از این محور در خارج از حریم شهر اصفهان، هماهنگی‌های لازم با اداره کل راه و شهرسازی صورت گرفته است و امید می‌رود که با تعامل و همراهی دستگاه‌های اجرایی دیگر اقدامات مؤثری در جهت ساماندهی و خواناسازی محورهای ورودی اصفهان انجام پذیرد.
ضرورت هماهنگی کالبدی ورودی‌های شهر اصفهان با اصول معماری ایرانی-اسلامی علی‌محمد ظهرابی، دکترای برنامه‌ریزی شهری در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به مسئله تغییرات در ورودی‌های شهر اصفهان اظهار می‌کند: این دروازه‌های زیبای شهر ایرانی که در گذشته در تصاویر و متون سفرنامه‌ها و خاطرات سیاحان و گردشگران توصیف شده امروز جای خود را به مسیرهایی نابسامان و فاقد کیفیت بصری داده است.
وی با بیان اینکه این وضعیت اثرات نامطلوبی بر تصویر ذهنی شهر و نحوه شکل‌گیری آن در ذهن بیننده گذاشته است می‌افزاید: اصفهان، شهری تاریخی و پایتخت فرهنگی ایران از دیرباز دارای دروازه‌های زیبا و خاطره‌انگیزی بوده که ورودی‌های آن توسط گردشگران مختلف توصیف شده و در ذهن‌ها باقی مانده است، با این حال توسعه شتابان این شهر طی چند دهه اخیر موجب شده است که کیفیت محیطی محورهای ورودی کاهش پیدا کند و ا اصفهان با مشکلات متعددی در این زمینه روبه‌رو شود.
دکترای برنامه‌ریزی شهری اضافه می‌کند: به مرور زمان شکل‌گیری بناهای نامناسب، فعالیت‌های ناسازگار، آلودگی‌های بصری، رشد بافت‌های حاشیه‌ای خدماتی و کارگاهی بدون برنامه‌ریزی، و نبود وجود ضوابط مشخص در معماری و جداره‌سازی موجب ایجاد بی‌نظمی‌های عمده در محورهای ورودی شهر شده است؛ این شرایط سیمای بصری ناخوشایندی در مبادی ورودی شهر به نمایش می‌گذارد که تصویر ذهنی شهر را مختل می‌کند، زیرا این محورها که در شکل‌گیری تصویر ذهنی و هویت شهر نقش ویژه‌ای دارد نیازمند توجهی خاص است، چرا که در نخستین نگاه و تجربه از شهر برای مسافران تأثیر بسزایی دارد.
ظهرابی می‌گوید: از سوی دیگر اتصال شهرهای مجاور همچون نجف‌آباد، درچه و خمینی‌شهر به اصفهان و قرار گرفتن محورهای ورودی و خروجی در فاصله‌ای دورتر از مرکز شهر، همچنین وجود اراضی ارزان‌تر پیرامون این محورها موجب بروز ناهماهنگی‌های کالبدی و پیچیدگی بافتی در این مناطق شده است؛ این ناهماهنگی‌ها که به‌دلیل ساخت‌وسازهای پراکنده و نبود سیاست‌های توسعه‌ای و نظارت کافی به وجود آمده به نوعی به توسعه‌نیافتگی در این مناطق منجر شده است.
وی با تاکید بر اینکه یکی از کاستی‌های مدیریتی و طراحی شهری امروز، نبود توجه به ورودی‌های شهر است، بیان می‌کند: ورودی شهر از نظر مدیریت شهری و معماری اهمیت بالایی دارد و باید خوانایی، تشخص، سرزندگی و پذیرندگی داشته باشد؛ هر کسی انتظار دارد در ورود به یک شهر حس خوشایندی را تجربه کند، بنابراین ورودی آن شهر نمایانگر هویت و خصوصیات آن است.
دکترای برنامه‌ریزی شهری می‌گوید: در منظر ورودی شهرها بهتر است نمادهایی از هویت ایرانی-اسلامی وجود داشته باشد و در بستر طبیعی، با فضایی بدون عوامل مزاحم بصری و حس خوش‌آمدگویی و خاطره‌انگیز، طراحی شود؛ به‌علاوه نورپردازی مناسب شب‌ها می‌تواند این حس خوشایند را تقویت کند.
ظهرابی ادامه می‌دهد: ساماندهی و ارتقای کیفیت ورودی‌های شهر اصفهان می‌تواند به تقویت سیما و منظر شهری، افزایش هویت‌بخشی به ورودی‌ها، ایجاد حس تعلق شهروندان به شهر، ارتقای منزلت کالبدی و اجتماعی منطقه ورودی و القای حس دعوت‌کنندگی به شهر کمک کند.
وی تصریح می‌کند: در طراحی ورودی‌های شهری با توجه به اصول شهرسازی و معماری ایرانی-اسلامی، معیارهایی نیز مدنظر قرار گرفته است، از جمله اینکه ورودی باید ارتباط فیزیکی میان شهر و پیرامون آن را به خوبی برقرار کند و هدایت کننده به بخش‌های مهم شهر باشد، همچنین ورودی باید خوش‌آمدگو، دعوت‌کننده و دارای جذابیت بصری باشد و ارتباط مطلوبی با مسافران برقرار کند.
دکترای برنامه‌ریزی شهری می‌افزاید: ورودی‌ها باید هویت‌بخش، دارای نقش مشخص و القاکننده حس مکانی قوی باشد و به مسافران خدمات لازم را ارائه دهد؛ به‌عنوان مدخل و دروازه شهر، ورودی‌ها باید حس ورود، تغییر و گذار را ایجاد و مسافر را برای حضور در فضای جدید آماده سازد؛ چنین فضاهایی باید پویا، انعطاف‌پذیر، فعال و در زندگی روزمره شهر حضور داشته باشد.
ظهرابی ادامه می‌دهد: مناظر دلپذیر و عناصر متنوع نیز باید در فضای ورودی به چشم بیاید تا در بدو ورود، تصویر ذهنی مثبت و ماندگاری از شهر در ذهن مسافر ایجاد شود.
به گزارش ایمنا، ورودی هر شهر نه‌تنها مکانی برای استقبال از مسافران است، بلکه یکی از مهم‌ترین عناصر هویت‌بخشی و جذابیت بصری آن شهر به‌شمار می‌آید. طراحی درست و اصولی این فضا می‌تواند تأثیری ماندگار بر ذهن افراد بگذارد و به تقویت هویت و فرهنگ بومی کمک کند؛ یک ورودی مناسب باید بتواند پیامی از تاریخ، فرهنگ و ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن شهر را منتقل کند و فضایی دلنشین و دعوت‌کننده فراهم آورد.
در عین حال، ایده‌ی ترکیب هویت‌ها در ورودی‌های شهرهای همجوار می‌تواند به پیوند فرهنگی و تعامل بین شهرها کمک کند، هرچند باید مراقب بود که هویت اصلی هر شهر در این ترکیب گم نشود؛ برای شهری همچون اصفهان بزرگ که دارای سابقه تاریخی غنی است، طراحی ورودی‌های متناسب با هویت و شکوه فرهنگی آن اهمیت دوچندانی دارد، چنین طراحی‌هایی می‌تواند نخستین گام در جذب گردشگران و آشنا کردن آن‌ها با ارزش‌های این شهر باشد و تجربه‌ای به‌یادماندنی از ورود به شهری تاریخی به آن‌ها ارائه دهد.
کد خبر 808002