پیام سپاهان - هزینه حداقل معیشت هر فرد در فروردین امسال حدود 3 میلیون و 157 هزار و 159 تومان است.

یک فرد برای جلوگیری از ابتلا به سوءتغذیه باید مقدار مشخصی از خوراکی‌های مختلف را در یک ماه مصرف کند. این سبد خوراکی برای یک ایرانی چند هزار تومان آب می‌خورد؟
تأمین تغذیه سالم برای هر فرد مستلزم مصرف منظم گروه‌های متنوع غذایی است تا از ابتلا به بیماری‌های ناشی از سوءتغذیه جلوگیری شود. هزینه تهیه این اقلام غذایی، به دلیل ارتباط مستقیم با سلامت جسمی، حتی در شرایط کاهش درآمد نیز معمولاً از سبد مصرفی خانوار حذف نمی‌شود. در همین راستا، مراکز علمی برجسته کشور از جمله انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی و دانشکده علوم تغذیه دانشگاه علوم پزشکی تهران، الگویی تحت عنوان «سبد غذایی بهینه» طراحی کرده‌اند که ترکیبی استاندارد از گروه‌های غذایی ضروری برای تأمین نیاز‌های روزانه بدن ارائه می‌دهد. قیمت این سبد در فروردین 1404 نسبت به مدت مشابه در سال قبل بیش از 45 درصد افزایش یافته است.

با وجود سهم بالای خوراکی در سبد مصرف خانوار، بر اساس داده‌های اخیر دسترسی به الگوی تغذیه‌ای استاندارد برای بخش قابل توجهی از جامعه، با دشواری‌های فزاینده‌ای همراه شده است. افزایش ماهانه قیمت کالا‌های اساسی و جهش هزینه‌های سبد غذایی در ماه‌هایی مانند دی و اسفند، فشار اقتصادی مضاعفی بر خانوار‌ها وارد کرده است.
با تحلیل داده‌های رسمی منتشر شده توسط مرکز آمار ایران، شاخصی ویژه برای محاسبه «هزینه ماهانه تأمین سبد غذایی مطلوب» توسعه داده است که نشان می‌دهد در اسفند ماه این هزینه برای هر فرد از سه میلیون تومان فراتر رفته است.
سبد پیشنهادی اکوایران مشتمل بر 13 گروه کالایی است که با هدف پوشش نیاز‌های تغذیه‌ای با حداقل هزینه طراحی شده است. برای کاهش هزینه‌ها، اقلام اقتصادی‌تر و پرمصرف‌تر همچون برنج وارداتی و حبوباتی مانند عدس و لپه در اولویت قرار گرفته‌اند. گرچه این سبد می‌تواند با اقلام مغذی‌تر تکمیل شود، اما در راستای حفظ حداقلی بودن هزینه‌ها، چنین توسعه‌ای مدنظر قرار نگرفته است؛ بنابراین سبد اکوایران به لحاظ اقلام جزئی تفاوت‌هایی با سبد انستیتو تغذیه دارد.
برای مثال، در سبد انستیتو گروه لبنیات و مقدار مصرف مطلوب آن ذکر شده در حالی که اکوایران لبنیات را به «شیر»، «ماست»، «پنیر» و «کره» تقسیم کرده و حجم مورد نیاز برای مصرف ماهانه لبنیات را بین این 4 مورد به شکل مساوی تقسیم کرده است.
تفاوت این سبد با «سبد شاخص قیمت مصرف‌کننده» مرکز آمار در دو بعد است: تمرکز بر تأمین حداقل نیاز‌های غذایی فردی و تفاوت در روند نوسانات قیمتی نسبت به تورم عمومی. این ویژگی‌ها، سبد غذایی را به معیاری مستقل برای سنجش فشار اقتصادی بر تغذیه خانوار‌ها تبدیل می‌کند.
طبق محاسبات و بر اساس گزارش «متوسط قیمت خوراکی‌های منتخب در مناطق شهری» مرکز آمار، در فروردین امسال تهیه لبنیات برای یک فرد حدود 900 هزار تومان هزینه داشته است. بر اساس آن چه که پیشتر به آن اشاره شد، گروه لبنیات در جدول انستیتو تغذیه به 4 نوع کالای لبنی پرمصرف تقسیم شده است.
بر اساس این تقسیم‌بندی، هر فرد باید 4.5 لیتر شیر، 3 کیلوگرم ماست، 750 گرم پنیر و 750 گرم کره در طول یک ماه مصرف کند. هزینه تامین دو مورد اول به ترتیب 197 هزار تومان و 181 هزار تومان بوده است. مبلغ مورد نیاز برای تامین پنیر و کره به مقدار اشاره شده نیز به ترتیب 121 هزار تمان و 447 هزار تومان است؛ بنابراین از بین کالا‌های لبنی مختلف، بیشترین هزینه به «کره» اختصاص دارد.
اما لبنیات تنها گروه خوراکی نبوده که در فروردین شاهد افزایش قیمت بوده و سهم بالایی از مخارج خوراکی هر فرد را به خود اختصاص داده است؛ گوشت، میوه‌جات و برنج نیز نقش مهمی در تورم خوراکی اول سال ایفا کرده‌اند.
طبق مقادیر توصیه شده، هر فرد باید در ماه 2 کیلو و 100 گرم برنج مصرف کند. اگر مبنا برنج خارجی درجه یک باشد، هزینه تامین این بخش از خوراک هر فرد در فروردین به 171 هزار تومان رسیده است. گوشت گاو یا گوساله نیز به ازای هر 900 گرم 541 هزار تومان هزینه ایجاد کرده است. از طرفی، هر فرد برای تامین 3 کیلوگرم پرتقال و 3 کیلوگرم سیب باید به ترتیب 185 هزار تومان و 234 هزار تومان هزینه کند.
با توجه به مقادیری که گفته شد، هر فرد در فروردین امسال برای تهیه این سبد خوراکی باید 3 میلیون و 157 هزار و 159 تومان هزینه کند.
این رقم نسبت به اسفندماه 4.93 درصد و نسبت به فروردین سال قبل 47.3 درصد رشد کرده است. بالاتر بودن رشد ماهانه قیمت این سبد نسبت به تورم ماهانه کل کشور (3.9 درصد) نشان می‌دهد که سرعت افزایش قیمت اقلام خوراکی اساسی و ضروری برای یک فرد از سرعت افزایش قیمت کل اقلام سبد مصرف یک خانوار در ابتدای امسال بالاتر بوده است.