بزرگنمايي:

پیام سپاهان - صبح نو / «مذاکره هسته‌ای و اعراب خلیج فارس» عنوان یادداشت روز در روزنامه صبح نو به قلم کیهان برزگر است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر، کویت، و بحرین (و مصر) همگی از مذاکرات هسته‌ای جاری بین ایران و آمریکا حمایت کردند و ثمربخش بودن این گفت‌وگوها را برای امنیت و ثبات منطقه‌ای حیاتی دانستند. موضع مثبت سعودی‌ها و سایر اعراب منطقه خلیج فارس نسبت به مذاکرات هسته‌ای (برخلاف دور گذشته) حاکی از تغییر استراتژی سیاست خارجی آنها و نزدیکی هم‌زمان آنها به ایران و آمریکا به منظور سازگاری با محیط جدید ژئوپلیتیک منطقه‌ای به‌ویژه پس از وقایع 7 اکتبر 2023 و جنگ غزه است. 
تغییر استراتژی اعراب خلیج فارس بیش از هر چیز به اتخاذ سیاست هژمونی‌طلبانه و پادگانی رژیم اسرائیل در منطقه بعد از تحولات وقایع اکتبر برمی‌گردد که امنیت مطلق را صرفا در توسل به عملیات نظامی در کل جغرافیای جهان عرب (از جمله اشغال بخشی از خاک سوریه) در شرایط هرج‌ومرج می‌بیند. در این وضعیت، اعراب منطقه به‌ویژه سعودی‌ها بهترین سیاست برای مدیریت و خنثی‌سازی رویکرد انحصارگرایانه و مخرب تل‌آویو را «موازنه‌سازی» در صحنه سیاست منطقه‌ای و جهانی می‌دانند. پیش از این هم عربستان برای مدیریت سیاست منفعت‌محور و دوپهلوی آمریکا نسبت به خود، از جمله عدم واکنش واشنگتن به حمله نظامی به آرامکو در سپتامبر 2019، به موازنه‌سازی سیاسی و امنیتی در روابط فرامنطقه‌ای (نزدیکی به روسیه و چین) و منطقه‌ای خود روی آورد که یکی از نتایج آن تقویت همکاری‌ها با ایران (و ترکیه) بود.
برخی از دیدگاه‌ها در داخل کشور ما، سعودی‌ها و اعراب خلیج فارس را همواره ادامه سیاست آمریکا در منطقه دانسته و خواهان برخورد با آنها به‌عنوان نقطه آسیب‌پذیر این کشور در منطقه در شرایط وقوع احتمالی جنگ بین ایران و آمریکا هستند؛ اما شرایط منطقه‌ای اکنون تغییر کرده و اعراب خلیج فارس با تغییر استراتژی، متمرکز بر موازنه‌سازی در سیاست خارجی برای تأمین منافع و امنیت ملی خود شده‌اند. آنها دیگر بین ایران و آمریکا یا چین و آمریکا انتخاب نمی‌کنند و روابط با همه کشورها را برای موازنه‌سازی در سیاست خارجی و پرهیز از هرگونه تنش و بی‌ثباتی ضروری می‌دانند. به همین دلیل، در مذاکرات هسته‌ای جاری می‌توان از نقش اعراب خلیج فارس به‌ویژه سعودی‌ها در جهت چانه‌زنی هم‌زمان با آمریکا و اسرائیل استفاده کرد.
به‌عنوان نمونه، سعودی‌ها با اعضای کابینه و نزدیکان ترامپ از جمله ویتکاف و کوشنر روابط اقتصادی و دوستی نزدیکی دارند. آنها می‌توانند دولت آمریکا را تشویق به همکاری با ایران به نفع صلح و امنیت منطقه‌ای کرده و برای جبران این امر قول سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی هم در ایران و هم در آمریکا بدهند. رشد و توسعه فزاینده اقتصادی سعودی و به تبع تثبیت جایگاه قدرت بزرگ منطقه‌ای از طریق اجرای طرح‌های جاه‌طلبانه محمد بن سلمان، نیاز به ثبات در منطقه و مهم‌تر اتصال زنجیره اقتصادی و ترانزیتی کالاها دارد. به این لحاظ، سعودی‌ها نقش هژمونی‌طلبانه و جنگ‌طلبانه فعلی رژیم نتانیاهو در جغرافیای جهان عرب را دقیقا در جهت خلاف منافع خود محاسبه می‌کنند. از نظر ریاض، بهترین سیاست برای خنثی‌سازی و منزوی کردن رویکرد هژمونی‌طلبانه اسرائیل، رجوع به سیاست موازنه‌سازی و کاربرد دیپلماسی است.
بازار
یکی از حساس‌ترین بخش‌های این دور از مذاکرات هسته‌ای بین ایران و آمریکا مربوط به کلیت و منطق ورود به مذاکره و تأثیرات آن بر جایگاه منطقه‌ای و جهانی کشورمان در شرایط گذار ژئوپلیتیک کنونی است. تجربه تاریخ روابط بین‌الملل به ما می‌آموزد که دولت‌های تمدنی (همچون ایران) در وضعیت هرج‌ومرج تلاش می‌کنند تا با اتخاذ رویکردهای تعاملی و با استفاده از ابزار دیپلماسی فعال، جایگاه نقش و قدرت خود را با محیط پویای ژئوپلیتیک منطقه‌ای و جهانی سازگار کرده و از این طریق منافع و امنیت ملی خود را با کمترین هزینه تأمین کنند. بی‌شک، یک توافق معقول هسته‌ای عیار قدرت منطقه‌ای را بالا می‌برد و با متوازن کردن روابط بین‌المللی ایران به‌ویژه با روسیه، چین و اروپا بر ارزش استراتژیک آن در سیاست جهانی می‌افزاید. مهم‌تر اجماع منطقه‌ای اعراب در مورد چنین توافقی خود گام مهمی در تقویت گرایش به «اتحاد منطقه‌ای» برای دستیابی به صلح و امنیت از طریق موازنه‌سازی در روابط با قدرت‌های فرامنطقه‌ای به حساب می‌آید که می‌تواند اهداف هژمونی‌طلبانه و نظامی‌گرایانه کنونی رژیم اسرائیل در منطقه را تا حدود زیادی خنثی کند.
به واقع، مذاکرات هسته‌ای فرصت خوبی برای تجمیع منافع ایران و اعراب خلیج فارس در موضوعات منطقه‌ای برای خنثی‌سازی تهدید اسرائیل و مدیریت نقش منافع محور آمریکا فراهم کرده است. نگرانی سنتی دولت‌های عربی چالش وجود نیروهای شبه‌نظامی مورد حمایت ایران برای رژیم‌های آنها بود. اما اکنون اکثر این نیروها در حال ادغام در ساختار نظامی و امنیتی دولت‌های خود و بازبینی نظری در نقش منطقه‌ای خود هستند. در این وضعیت، نگرانی اصلی اعراب منطقه اکنون متمرکز به نقش هژمونی‌گرایانه اسرائیل و تبعات زیان‌بار آن برای ثبات و امنیت منطقه‌ای شده که از تکنولوژی و مصونیت آمریکا هم بهره‌مند است. از این زاویه، اعراب منطقه خلیج فارس به جای ارائه تهدید، یک فرصت چانه‌زنی خوب برای ایران در روند مذاکرات هسته‌ای جاری هستند.