پیام سپاهان

آخرين مطالب

چهارشنبه سوری و مساله حاکمیت قانون مقالات

چهارشنبه سوری و مساله حاکمیت قانون
  بزرگنمايي:

پیام سپاهان - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
محسن برهانی| یکی‌ از سنت‌های تاریخی و کهن در ایران، سنت چهارشنبه سوری است که در بخش‌های مختلف کشور در قالب‌های متفاوتی ظهور و بروز پیدا می‌کند. از اوایل دهه هفتاد شمسی ابتدا در شهرهای بزرگ و سپس در شهرهای کوچک، سه‌شنبه آخر سال با سر و صداهای ناشی از انفجار نارنجک‌های دست‌ساز عجین شد و فضای شهرهای مختلف کشور در بعد از ظهر و شام سه شنبه آخر سال بیشتر به میدان جنگ شبیه‌تر است تا یک مراسم سنتی در قالب پریدن از روی آتش یا قاشق‌زنی و ... و با کمال تاسف هر ساله تعداد قابل توجهی از شهروندان دچار آسیب‌های جسمی و بعضا آسیب‌های جانی می‌شوند. سال‌ها تلاش شد با تهدید و اقدامات پلیسی از فروش و استفاده از ترقه‌ها و نارنجک‌ها جلوگیری به عمل آید که وضعیت فعلی به روشنی این حقیقت را به اثبات می‌رساند که در موضوعات فرهنگی، مداخلات پلیسی- قضایی مفید فایده نیست و مشکل را حل نمی‌کند و اگر متولیان امر از همان دهه هفتاد به جای برخورد‌های سلبی ضمن پذیرش و تقویت سنت‌ها و مراسمات تاریخی، ابزارهای سالم و در عین حال هیجان‌برانگیز را در اختیار جامعه قرار می‌دادند شاید با وضعیت بغرنج فعلی مواجه نبودیم. صرف‌نظر از تحلیل اجتماعی موضوع و چرایی ایجاد این وضعیت، چهارشنبه‌سوری دارای ابعاد حقوقی است که این یادداشت به اختصار به این امر خواهد پرداخت. آیا استفاده از ترقه و نارنجک می‌تواند مشمول عنوان کیفری قرار گیرد؟ باید میان دو وضعیت تفکیک قائل شد: 
بازار
اول. صرف استفاده از نارنجک و پرتاب ترقه نمی‌تواند دارای عنوان کیفری باشد...
چراکه ترساندن سایرین و ایجاد سروصدا در نظام حقوقی ایران دارای عنوان کیفری نیست. برخی از افراد برای برخورد کیفری به ماده 618 تعزیرات استناد می‌کنند و تصور می‌نمایند که این ماده می‌تواند مستندی جهت برخورد کیفری باشد. این ماده مقرر می‌دارد: «هرکس با هیاهو و جنجال یا حرکات غیر متعارف یا تعرض به افراد موجب اخلال نظم و آسایش و آرامش عمومی گردد یا مردم را از کسب و کار باز دارد به حبس از 3 ماه تا یک سال و تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد».
چنانچه ملاحظه می‌شود در این ماده رفتار مجرمانه عبارت است از «حرکات غیر متعارف». برای شناخت متعارف بودن یا نبودن یک موضوع، بایستی به عرف رایج مراجعه کرد. به نظر می‌رسد که استفاده از ترقه و سایر وسایل مشابه در عصر و شام روز سه‌شنبه آخر سال امری غیرمتعارف نیست بلکه متأسفانه این اقدامات -که زمانی غیر متعارف محسوب می‌شد- امروزه و‌ براساس عرف موجود، امری رایج و متعارف است (لازم به ذکر است که خوب بودن و بد بودن یا پسندیده و ناپسندیده بودن امری هستند و متعارف و غیرمتعارف بودن امری دیگر که با یکدیگر ملازمه ندارند کمااینکه میان «هست و باید» ملازمه برقرار نیست) .
بنابراین صرف استفاده از ترقه و نارنجک در سه‌شنبه آخر سال مشمول این ماده قانونی قرار نمی‌گیرد.
دوم. اگر استفاده از مواد محترقه و مواد منفجره باعث آسیب به سایرین شود این موضوع قطعا جرم است اگر آسیب مالی باشد در قالب جرم تخریب، و اگر جسمی یا جانی باشد در قالب جنایت قابل پیگرد است. به‌نظر می‌رسد در بسیاری از موارد چنین جنایاتی از شمول تعریف جنایات عمدی موضوع ماده 390 قانون مجازات اسلامی خارج است و چنین جنایاتی در قالب جنایت شبه‌عمد موضوع بند الف و ج ماده 291 قانون مجازات اسلامی قابل پیگرد هستند و مرتکب علاوه بر پرداخت دیه به حبس مندرج در ماده 614 و 616 تعزیرات محکوم خواهد شد.
نکته قابل تأمل آن است که به علت وضعیت اجتماعی حاکم بر سه شنبه آخر سال، در بسیاری از موارد مرتکب جنایت مشخص نمی‌شود و معلوم نیست کدام نارنجک باعث جرح یا مرگ شده است. در اینگونه موارد به استناد ماده 487 قانون مجازات اسلامی و رای وحدت رویه شماره 790 دیه افراد آسیب‌دیده بایستی از بیت‌المال پرداخت شود و حضور آسیب‌دیده در خیابان یا یک جمع خاص مسوولیت بیت‌المال را منتفی نمی‌سازد.
 اما اگر خود مرتکب باعث آسیب به خود شده باشد مثلا در حال بستن نارنجک مواد منفجره در دست وی منفجر و باعث آسیب به او شده باشد، این رفتار مشمول «قاعده اقدام» است و بیت‌المال هیچگونه مسوولیتی نسبت به وی ندارد.
نکته نهایی آنکه در سال‌های اخیر شهروندان تهدید می‌شوند که اگر چنانچه از داخل خودرو نارنجک و ترقه به بیرون پرتاب شود این اقدام منجر به توقیف خودرو خواهد شد. این ادعا فاقد هرگونه مستند قانونی است و نمی‌توان ادعا کرد که خودرو وسیله ارتکاب جرم پرتاب ترقه است چراکه اولا چنانچه در بالا توضیح داده شد پرتاب ترقه و نارنجک دستی -در صورت عدم ایراد خسارت مالی یا جانی- فاقد عنوان مجرمانه است ثانیا بر فرض مجرمانه بودن، خودرو ابزار و وسیله ارتکاب این جرم محسوب نمی‌شود و نمی‌توان اقدام به توقیف خودرو نمود.
امید که امسال، کمترین آسیب‌ها متوجه شهروندان گردد و به‌جای خط و‌نشان کشیدن و تهدید به استفاده از ابزارهای کیفری و پلیسی، به «مدیریت ریسک» پرداخت تا آسیب‌های کمتری را شاهد باشیم.

لینک کوتاه:
https://www.payamesepahan.ir/Fa/News/948556/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

برج فناوری نخبگان شاهدو ایثارگر آماده بهره برداری شد

پنجاه و نهمین شماره نشریه خط زندگی منتشر شد

پای هفت‌سین نوروزی شبکه چهار با «سرزمین نوروز، سرزمین شعر»

آماده‌باش نوروزی جایگاه‌داران در سراسر کشور/ تعداد کارت‌های آزاد بیشتر می‌شود

مشکلات صنف نانوایان بهارستان ساماندهی می‌شود

پیش بینی آب و هوای اصفهان در 24 ساعت آینده امروز سه‌شنبه 28 اسفند

اشتباهات رایج در چیدن سفره هفت‌سین / در روزهای قمر در عقرب اسفند 1403 سفره هفت‌سین نچینید!

انفجار ترقه درسده لنجان 3 مصدوم داشت

هفت سین بربام نخجیر / راهنمای سفر از قم تا خوانسار

برنامه سینماهای اصفهان، امروز سه‌شنبه 28 اسفند + ساعت‌ اکران دایناسور

مرگ نویسنده‌ برجسته

فراخوانی ChatGPT در گوشی‌های سامسونگ ساده‌تر شد

سونی در ژاپن و انگلستان پلی‌استیشن 5 اجاره می‌دهد

سرمقاله جام جم/ مرگ مغزی سازمان ملل زیر تیغ یاغی‌گری

در سوریه چه خبر است؟

حق بیمه شخص ثالث اعلام شد

ریزش سنگین بورس در آخرین روز کاری 1403

تمهیدات اداره غله و تعزیرات آرد و نان کیش برای ایام نوروز وماه رمضان

مسابقه زندگی با آیه‌ها در قم؛ سوال روز هفدهم و پاسخ روز شانزدهم

آلودگی هوای اصفهان، امروز سه‌شنبه 28 اسفند + شاخص کیفی به تفکیک مناطق

را اندازی محل‌های صرف غذا برای گردشگران در ناژوان اصفهان

ورود معاون اول رئیس جمهور به مسئله زاینده‌رود؛ اصلاح سیاست‌گذاری‌ها و برداشت‌های غیرقانونی

راه‌اندازی محل‌های صرف غذا برای گردشگران در ناژوان اصفهان

آخرین وضعیت سد زاینده‌رود؛ ورودی آب به سد نصف شد

اعلام محدودیت‌های ترافیکی در شب‌های قدر در اصفهان

افزایش تخفیف‌ها در نوروز 1404/هتل‌ها بین 10 تا 40 درصد تخفیف می‌دهند

گشت‌و‌گذار در شهر شاهکار معماری ایران/ سفری از زاینده رود تا چهارباغ

بهشتی پنهان در دل کوهای زنجان

پیام تبریک نوروزی رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان

شاعرانه/ هرکه با ما بود ما را عاقبت تنها گذاشت

آرزوهای بزرگ به همین دلیل عملی نمی شوند!

تراشه هواوی Kirin X90 مخصوص کامپیوترهای شخصی برای اولین بار مشاهده شد

قیمت گذاری گلکسی S25 اج سامسونگ شاید سبب شکست آن شود

ماهواره «گوگل» برای نظارت بر آتش‌سوزی جنگلی پرتاب شد

سرمقاله کیهان/ سال افتخار

سرمقاله شرق/ ژئوپلیتیک حوزه نوروز

سرمقاله اطلاعات/ خودتان هر چه صلاح می‌دانید!

135 واحد تولیدی راکد در استان اصفهان به چرخه تولید بازگشت

پایان چهارمین اردوی تیم ملی هندبال پسران در اصفهان

حرکت کاروان شادی استقبال از نوروز در فریدونشهر

خسارت سالانه 50 میلیارد ریالی پرتاب ترقه به تابلوهای شهر اصفهان

پیام تسلیت رییس بنیاد شهید و امور ایثارگران در پی درگذشت پدر شهیدان والامقام «بخشی‌زاده»

پایش 9000 هکتار از مناطق هم مرز با شهرستان سمیرم

سوال روز هفدهم مسابقه «زندگی با آیه‌ها» در مرکزی؛ برنده روز شانزدهم

نرخ هتل‌ها در نوروز افزایش نمی‌یابد/ تخفیف 10 تا 40 درصدی هتل‌ها

مسابقه زندگی با آیه‌ها در همدان؛ سوال روز هفدهم

پیش‌‌بینی 20 برنامه توسط نوروزگاه 1404 کاشان

رامین رضاییان ناجی تیم فوتبال استقلال تهران شد؛ طلسم هفت ساله فولادشهر پابرجا ماند

همسر قاتل در گلپایگان کمتر از 24 ساعت دستگیر شد

موزه هنرهای معاصر، فضایی برای حضور و فعالیت همه هنرمندان باشد