پیام سپاهان

آخرين مطالب

سرمقاله ایران/ روابط ایران و روسیه در پرتو معاهده مشارکت جامع راهبردی سیاسی

سرمقاله ایران/ روابط ایران و روسیه در پرتو معاهده مشارکت جامع راهبردی
  بزرگنمايي:

پیام سپاهان - ایران / «روابط ایران و روسیه در پرتو معاهده مشارکت جامع راهبردی» عنوان یادداشت روز در روزنامه ایران به قلم کاظم جلالی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
حوادث، تحولات و روندهای راهبردی جهان در سال 2024، به وضوح نشان می‌دهد که سیستم جهانی وارد یک مرحله‌گذار ساختاری از یک نظم «تک‌قطبی» به نظمی با مختصات «چندقطبی» شده است؛ ترکیبی پیچیده از اتحادها و رقابت‌ها در سطوح دو و چند جانبه. این پویایی‌ همراه با تعداد بیشتری از کشورهایی که در سال 2024 نسبت به هر سال دیگری در تاریخ اخیر به پای صندوق‌های رأی رفتند، احتمال شگفتی‌های ژئوپلیتیکی را در سال 2025 افزایش می‌دهد.
افزایش نبردهای بزرگ، جنگ‌های تجاری، جنایت علیه بشریت، وقوع نسل‌کشی، معضل پناهجویان و آوارگان، مسائل زیست‌محیطی، ناامنی در قلمروهای اقتصاد، سلامت، انرژی و غذایی، به‌دوران «جهانی‌شدن با الگوی امریکایی»، پایان داده است. بی‌تردید، این تحول تاریخی در جغرافیای قدرت که با ماهیتی اقتصادی و ژئواکونومیک شروع شده است، تبعات سیاسی و امنیتی گسترده‌ای در ابعاد مختلف برای آینده نظم جهانی خواهد داشت.
اگرچه در چنین محیطی، نهادهای چندجانبه با مدل غربی همچون سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)، سازمان تجارت جهانی، صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی و...، همچنان به عملکرد ناکارآمد خود ادامه خواهند داد، اما سازوکارهای منطقه‌ای و بین‌المللی جدید با هنجارهای بعضاً پساغربی از جمله سازمان همکاری شانگهای، گروه بریکس و اتحادیه اقتصادی اوراسیا به‌عنوان الگوی جایگزین در دستورکار بازیگران نوظهور، مستقل و جنوب جهانی قرار خواهد گرفت.
با این اوصاف، در جهانی که تحولات ژئوپلیتیکی به‌سرعت در حال وقوع است، بازیگرانی موفق خواهند بود که بتوانند همکاری‌های خود را ساختارمند کنند تا از آسیب‌های احتمالی در امان بمانند. این ساختارمندی نه تنها شامل توافقات اقتصادی، سیاسی و دفاعی می‌شود، بلکه به حوزه‌های فرهنگی، زیست محیطی، علمی و فناوری نیز قابل تسری است. تحت این شرایط، تمایل به ایجاد و اجرای یک چهارچوب قانونی، عملی و به لحاظ زمانی بلندمدت برای همکاری‌های آتی جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه با عنوان «معاهده مشارکت جامع راهبردی»، نشان دهنده درک عمیق نخبگان اجرایی هر دو کشور از شرایط پیچیده و متغیر جهانی است. پیش‌تر نیز تهران و مسکو، توافق مشابهی را در تاریخ 22 اسفند 1379 (برابر با 12 مارس 2001) با عنوان «معاهده اساس روابط متقابل و اصول همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه» امضا کرده بودند.

1. راهبرد «نگاه متوازن» در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران
در جهان امروز، قدرت‌های نوظهور و سازوکارهای جدید بین‌المللی، نظم نوین را رقم می‌زنند که در آن، واحدهای مستقل با تأکید بر منافع خود و تعامل چندجانبه، به دنبال جایگاهی رفیع در معادلات جاری و آتی جهانی هستند. تحت این شرایط،جمهوری اسلامی ایران در چهارچوب رهیافت تعامل هوشمند با جهان بویژه شرکای آسیایی با تأکید بر سیاست نگاه به شرق، راهبرد «نگاه متوازن» در سیاست خارجی را پیگیری کرده است.
در پرتوی این راهبرد، تهران از تلاش برای همکاری صرف با کشورهای غربی فراتر رفته و طلوع شرق را مورد توجه و تأمل ویژه قرار داده است. همکاری‌های چندجانبه با قدرت‌هایی همچون روسیه، چین و هند و تعامل سازنده و البته فعال با سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی جدید از جمله سازمان همکاری شانگهای، گروه بریکس و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، گامی بلند در مسیر تأمین منافع ملی ایران و باز تعریف جایگاه ایران در نظم جهانی قلمداد می‌شود.
در چنین مسیری،جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر دیپلماسی چندجانبه و همکاری با شرکای آسیایی، نه تنها به مقاومت در برابر فشارهای ظالمانه غرب پرداخته، بلکه به دنبال ایجاد فرصت‌های جدید برای پیشرفت در یک نظم جهانی با ماهیتی چندقطبی و عادلانه است. برای مثال رفت‌و‌آمدهای بسیار میان مقامات عالی‌رتبه ایران و فدراسیون روسیه در سال 2024 و به موازات آن سفر جناب آقای دکتر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری محترم ایران به مسکو در اوایل سال 2025، گویای همین مسأله مهم است.
2- معاهده مشارکت جامع راهبردی ایران و روسیه؛ گامی بلند در تقویت روابط دو جانبه
روابط جمهوری اسلامی ایران با کشور دوست و همسایه، فدراسیون روسیه، همواره و با عنایت به ظرفیت‌های عظیم موجود در دو کشور در اکثر حوزه‌ها رو به گسترش بوده و رهبران دو کشور از اراده جدی برای توسعه هرچه بیشتر آن برخوردارند.
اکنون، ایران و روسیه در آستانه تحولی تاریخی قرار دارند که با سفر رسمی جناب آقای دکتر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری محترم ایران به مسکو در روز 28 دی ماه 1403 (برابر با 17 ژانویه 2025) و امضای «معاهده مشارکت جامع راهبردی» از سوی سران دو کشور، روابط تهران و مسکو وارد فاز جدیدی از همکاری‌های استراتژیک در قلمروهای اقتصادی و تجاری، حمل‌و‌نقل، انرژی، مباحث مرتبط با حوزه‌های زیست محیطی، فناوری و پزشکی خواهد شد.
بنابراین، توافقنامه مذکور به‌عنوان یک نقطه عطف در روابط ایران و روسیه، نقشه راهی برای تقویت روابط دو جانبه در قلمروهای موضوعی مختلف است.
شایان ذکر است که «معاهده مشارکت جامع راهبردی» با توجه به شرایط محیطی و با توجه به سطح و گستره روابط میان دو کشور، به نوعی تکمیل کننده، تشریح کننده و به روزرسانی توافقنامه قبلی با عنوان «معاهده اساس روابط متقابل و اصول همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه» در تاریخ 22 اسفند 1379 (برابر با 12 مارس 2001) است.
از آنجایی که هر دو کشور با چالش‌های مشترکی در محیط بیرونی مواجه هستند، «معاهده مشارکت جامع راهبردی» پیامدهای گسترده‌ای بویژه در قلمروهای اقتصاد و تجارت، حمل‌و‌نقل و انرژی خواهد داشت.
یکی از ارکان مرکزی این مشارکت در بخش اقتصاد، تجارت و حمل‌ونقل، توسعه «کریدور شمال - جنوب» و به موازات آن امضای موافقتنامه اجرایی«طرح مشترک دو کشور برای ساخت راه‌آهن رشت – آستارا» است که یک پروژه زیرساختی حیاتی است که تجارت بین ایران، روسیه و چندین شریک منطقه‎ای و بین‎المللی (برای مثال هند) را تسهیل و تقویت می کند. این سرمایه‌گذاری راهبردی در شبکه‌های تجاری و حمل‌و‌نقل به وضوح نشان دهنده نیت تهران و مسکو برای تقویت روابط تجاری و تأمین منافع متقابل در سال‌های پیش‌رو و مقابله هوشمندانه و هدفمند با تحریم‌های غرب به رهبری امریکا است.
«طرح انتقال گاز روسیه به ایران» از دیگر موضوعات محوری مشارکت در بخش انرژی است. با تحریم‌هایی که دسترسی به بازارهای غربی را محدود کرده است، هر دو کشور به‌دنبال راه‌های جایگزین برای تقویت بخش انرژی خود هستند که می‌تواند به تقویت جایگاه دو کشور در بازار انرژی منطقه‌ای و جهانی کمک کند.
در کنار روابط دو جانبه، «تعامل ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا» نیز به مرحله جدیدی رسیده است. در اجلاس اخیر این اتحادیه در سن‌پترزبورگ در 6دی ماه 1403(برابر با 26 دسامبر 2024)، تصمیم اعطای وضعیت ناظر به جمهوری اسلامی ایران به تصویب اعضا رسید. این تصمیم، در کنار موافقتنامه تجارت آزاد میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، مسیر را برای گسترش تجارت و همکاری‌های اقتصادی میان ایران و پنج کشور عضو این اتحادیه (یعنی روسیه، ارمنستان، بلاروس، قزاقستان و قرقیزستان) هموار می‌کند. به بیان الکسی اورچک، معاون نخست‌وزیر فدراسیون روسیه: ما انتظار داریم که موافقتنامه تجارت آزاد در سال 2025 اجرایی شود که توافقی منحصر به فرد است، زیرا حدود 90درصد تبادلات تجاری را تسهیل می‌کند و فرصت‌های بسیار خوبی برای رشد تجارت ایجاد خواهد کرد.
3. ملاحظات و چشم‌اندازها
 تحلیلگران حوزه روابط بین‌الملل، رقابت راهبردی امریکا، چین و روسیه را مهم‌ترین چالش از منظر تأثیرات و نتایج آن بر نظم بین‌الملل امروز و آینده دانسته‌اند. زیرا ماهیت این رقابت از یک‌سو، تقابل جدی میان دو دیدگاه با مدل و هویتی متضاد است و از دیگرسو، مسائل واگرایانه متعددی در روابط جاری سه کشور وجود دارد که بالقوه می‌تواند فرآیندهای کلان بین‌المللی را متأثر ساخته و بر موقعیت واحدهای برتر نظام و آزادی عمل آنها در ثبات‌بخشی به نظمی مطلوب تغییراتی شگرف بر جای بگذارد. مهم‌ترین چالش و تهدید برای امریکا در دوران کنونی، ارتقای سطح همگرایی و اتحاد بین ایران، روسیه و چین در محیط بیرونی خواهد بود. از نقطه‌نظر نخبگان امریکایی، تهران، مسکو و پکن می‌توانند در میان‌مدت، قدرت اقتصادی، دیپلماتیک، نظامی و فناوری خود را برای اعمال چالشی پایدار بر نظم جهانی با الگوی غربی، تجمیع کرده و متعاقب آن موجب تغییر در ساخت نظم آتی با ماهیتی چندقطبی، عادلانه و دموکراتیک شوند.
اکنون مناسبات جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه بر پایه دو عنصر کلیدی همسایگی، رویکردهای مشترک در قبال پدیدارهای سیاسی و امنیتی منطقه‌ای - جهانی و مبارزه با تروریسم، در مسیر رو به رشد در حال حرکت است. بدیهی است نزدیکی هر چه بیشتر تهران و مسکو و متعاقب آن شکل‌گیری بلوک‌های جدید منطقه‌ای، بویژه با حضور دیگر قدرت‌های نوظهور آسیایی، نوید بخش تقویت و تثبیت روندهای چندجانبه‌گرایی در سطح جهانی خواهد بود؛ امری که در تقابل مستقیم و معنادار با منافع و خواسته‌های دولت جدید امریکاست که شعار «اول امریکا» و به بیان دیگر یکجانبه‌گرایی و سلطه بر جهان را سرلوحه سیاست‌های جهانی خود قرار داده است. در نتیجه، روابط تهران و مسکو فراتر از مبادلات اقتصادی صرف است زیرا به یک مشارکت راهبردی جامع تبدیل شده که نشان دهنده منافع مشترک دو کشور در ثبات منطقه‌ای و مقابله با نفوذ غرب است.
برخلاف فضاسازی‌های رسانه‌های غربی، محتوای «معاهده مشارکت جامع راهبردی ایران و روسیه»، صرفاً مبتنی بر توسعه روابط دو جانبه و همکاری منطقه‌ای و بین‌المللی است و علیه هیچ طرف سومی تنظیم نشده است. حتی تمایل طرفین برای همکاری نزدیک‌تر در بخش امنیتی-دفاعی نیز، بیانگر تعامل در راستای برقراری صلح و امنیت و مبارزه با تروریسم در سطوح منطقه‌ای و جهانی است.
درحوزه اقتصادی، طی چند سال گذشته همکاری ایران و روسیه، از یک روند افزایشی برخوردار بوده و حجم مبادلات تجاری افزایش مناسبی داشته است؛ حجم مبادلات تجاری دو کشور در سه سال گذشته دارای جهش قابل توجهی، بویژه در صادرات کالای ایرانی به روسیه بوده است. بر اساس آمار گمرک روسیه، مجموع کل مبادلات تجاری ایران و روسیه در سال 2022 رقم قابل تأمل 4.7 میلیارد دلار بوده است که بالاترین رقم در تاریخ روابط دو کشور به شمار می‌رود. روابط فیمابین در پایان سال 2023 از لحاظ صادرات ایران به روسیه از رشد قابل قبولی برخوردار بود به نحوی که صادرات ایران با 8/15 درصد رشد به 3/1 میلیارد دلار رسید. شایان ذکر است که به بیان معاون نخست‌وزیر فدراسیون روسیه، الکسی اورچک «حجم مبادلات تجاری دو کشور در 9 ماه اول سال 2024 نسبت به مدت مشابه سال گذشته 14.7درصد بیشتر شده و به 3.3 میلیارد دلار رسیده است. پیش‌بینی می‌شود که آمار رسمی مبادلات تجاری در سال 2024 بین 4.5 تا 5 میلیارد دلار باشد. بنابراین، رشد 15 درصدی تجارت ایران و روسیه در کنار اجرای موافقتنامه تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، نشان دهنده گسترش روابط اقتصادی و تجاری دو کشور است. در نتیجه، «معاهده مشارکت جامع راهبردی ایران و روسیه» با ایجاد فرصت‌های جدید، می‌تواند به تعمیق همکاری‌های اقتصادی و افزایش حجم تجارت بین دو کشور در سال‌های پیش‌رو منجر شود.
سخن آخر اینکه؛
ایران امروز با اتکا به ظرفیت‌های عظیم موجود و تعامل متوازن هوشمند، فعال و سازنده با سایر قدرت‌های نوظهور و مستقل جهان، همه مقدمات لازم را برای‌گذار ملت ایران به آینده‌ای درخشان در نظمی چندقطبی و عادلانه [نفی هرگونه سلطه‌جویی و سلطه‌پذیری] تدارک دیده است.

لینک کوتاه:
https://www.payamesepahan.ir/Fa/News/931291/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

معتکفین با صحیفه سجادیه مانوس شوند

آلودگی هوای اصفهان امروز چهارشنبه 26 دی + شاخص کیفی به تفکیک مناطق

10 کیلو تریاک در خودروی دنا در اصفهان کشف شد

اعتکاف تجربه‌ای معنوی و اجتماعی؛دورهمی دهه هشتادی‌ها در مساجد اصفهان

سارقان 600 میلیارد طلا در اصفهان دستگیر شدند

اعتکاف، نماد گرایش نسل جوان به تدین و دینداری است

تهیه و توزیع یکصد بسته معیشتی برای نیازمندان توسط خادمیاران کانون خدمت رضوی الغدیر کاشان

حفاظت از زیربناها به اندازه توسعه آنها حائز اهمیت است

اولین کارخانه زباله‌سوز راه‌اندازی می‌شود

روزهای سیاه سهام‌داران فولاد کاوه /سقوط 73 درصدی سود خالص

بلیط فروشی بازی پرسپولیس و سپاهان آغاز شد + لینک سایت خرید بلیط footballeticket.ir

دستگیری سارقان طلاهای 600 میلیاردی در اصفهان

اعلام داوران هفته دوازدهم لیگ برتر فوتبال بانوان

پیش بینی بارش برف و باران دربرخی استان‌های کشور

سد ماندگان؛ مسیر ضدمحیط زیستی برای انتقال آب به اصفهان

تولید 350 موشن‌گرافیک در اداره فضای مجازی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان

«ترور»؛ روایتی از قضاوت و تروریسم روی صحنه تئاتر اصفهان

افسون های این زن بی‌آبرو مغازه داران را خام کرد

مهمترین هدف موزه دفاع مقدس انتقال ارزشهای این دوران است

بحران خشکسالی در سرچشمه زاینده‌رود و کارون + فیلم

بازدید شهردار قرچک از تعریض حدفاصل خیابان 24 متری و 12 متری زیباشهر

پیش بینی آب و هوای اصفهان در 24 ساعت آینده امروز چهارشنبه 26 دی

اختصاص 1000 تن قیر مازاد به آسفالت روستایی نطنز

رسیدگی دوباره به ورزشگاه فولادشهر

اجرای طرح آرامش اردستان/ دستگیری 51 خرده‌فروش و معتاد

وز تو جهان پر است و جهان از تو بی خبر

دو خط کتاب/ خانه‌ی تو آنجایی نیست که در آن متولد می‌شوی

نویسنده معروف، اتهامات اخلاقی را رد کرد

عرضه یک‌کتاب «خیلی محرمانه» در بازار نشر؛ از روزهای تاریک ترور تا زندگی با ضدانقلاب

گوشی تاشو نوبیا فلیپ 2 معرفی شد

وزیر ارتباطات: آمار کاربران استارلینک در ایران گمانه‌زنی است

قابلیت جدید ChatGPT می‌تواند کارهای شما را یادآوری کند

بازی تتریس وارد یک فایل PDF شد و حالا می‌توانید آن را روی مرورگر اجرا کنید

سرمقاله رسالت/ قلب دنیای اسلام!

سرمقاله وطن امروز/ جهش تعداد تلفات اسرائیل در نوار غزه

بایدن، قهرمان طبقه کارگر یا رئیس‌جمهور فراموش‌شده؟

ماجرای اشتیاق ترامپ برای تصاحب گرینلند

سرمقاله صبح نو/ حقیقت مقاومت

سرمقاله فرهیختگان/ آقای بایدن! ساعت خواب

پایان منفی بورس با خبر استیضاح همتی

گاز 3 منطقه اصفهان برای تکمیل عملیات عمرانی قطع می‌شود

هواشناسی؛ بارش برف و باران در برخی استان‌ها + امروز 26 دی‌ماه

قطعی برق، زنجیره فولاد ایران را 8.5 میلیارد دلار متضرر کرد

اطلاعیه قطع گاز یکشنبه 30 دی 1403 / گاز این مناطق یک روز قطع می‌شود

اطفای حریق در کارگاه تولید پلاستیک در اصفهان

اقامتی متفاوت از شمال تا تبریز؛ بهترین انتخاب‌ها برای سفری خاطره‌انگیز

سرمایه‌گذاری 4000 میلیارد تومانی کارخانه زباله‌سوز در اصفهان

اعزام 298 مورد تیم‌های اطفا و امدادونجات در اصفهان

تعادل هزینه و درآمد اولویت اصلی شهرداری اصفهان در ایام پایانی سال است

اصفهانی‌ها میزبان بازی بزرگ هفته هجدهم لیگ بسکتبال