پیام سپاهان - بازار سهام در یک سال‌اخیر بار‌ها در معرض ریسک سیستماتیک ناشی از تنش‌های منطقه‌ای و داخلی قرار گرفته است و این موارد اثر منفی خود را بر جریان معاملات بورس تهران گذاشته‌اند.

شاخص کل بورس تهران در تیرماه با رشد 6.27 درصدی همراه شد و صدرنشین بازدهی ماهانه بازار‌های دارایی لقب گرفت.
معاملات تالار شیشه‌ای قبل از انتخابات از رونق چندانی برخوردار نبود. بازار سهام در دو روز ابتدایی پس از مشخص شدن تکلیف نتایج انتخابات ریاست جمهوری با رشد قابل توجهی همراه شد؛ اما این رشد ادامه‌دار نبود و در ادامه بازار در مدار نزولی قرار گرفت. در بازه چهار ماهه سپرده بانکی رتبه اول را در بین بازار‌ها دارد و بازدهی دلار هم در تیرماه و هم در بازه چهارماهه منفی ثبت شده است.
در جریان معاملات روز گذشته بورس تهران، نماگر اصلی بازار سهام با افت 0.92‌ درصدی همراه شد. چنین افتی در شاخص‌کل بورس از دهم تیرماه در شاخص‌کل ثبت نشده بود. البته در واپسین دقایق معاملات دیروز، صندوق‌های اهرمی با رنج مثبت همراه شدند که باید دید اثر این موضوع در معاملات روز دوشنبه چگونه نمایان خواهد شد.
برخی اوضاع و احوال نابسامان بازار در شرایط فعلی را به مشخص نبودن تیم اقتصادی دولت چهاردهم نسبت می‌دهند، برخی نرخ بهره بالا را عامل این موضوع می‌دانند، بعضی از افراد بروز مجدد تنش‌ها در خاورمیانه را عامل این موضوع در نظر می‌گیرند و گروهی دیگر نیز عملکرد دور از انتظار و ضعیف شرکت‌ها در بهار را عامل وضعیت کنونی تلقی می‌کنند.
بازار از دریچه آمار
به مانند روز شنبه، در جریان معاملات روز یکشنبه نیز ارزش معاملات خرد در مقادیر کمتر از 2‌ هزار‌ میلیارد‌ تومان قرارگرفت. در معاملات روز یکشنبه، ارزش معاملات رقم‌هزار و 887‌ میلیارد تومان را ثبت کرد. همچنین در روز گذشته، 226‌ میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شد. شاخص هموزن نیز در جریان معاملات دیروز با افت 1.11‌ درصدی همراه شد که این موضوع فشار عرضه را در نماد‌های کوچک بازار نشان می‌دهد.
ریسک منازعه خاورمیانه
بازار سهام در یک سال‌اخیر بار‌ها در معرض ریسک سیستماتیک ناشی از تنش‌های منطقه‌ای و داخلی قرار گرفته است و این موارد اثر منفی خود را بر جریان معاملات بورس تهران گذاشته‌اند. ابتدای سال‌جاری، مقارن با حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق بود که سبب شد بازار سهام با افت قابل‌توجه شاخص‌ها همراه شود.
اوج واکنش بازار به این موضوع، یک روز قبل از پاسخ متقابل ایران به اسرائیل بود که شاخص‌کل با افت 50‌ هزار‌ واحدی همراه شد، پس از آن نیز با سقوط بالگرد حامل رئیس‌جمهور و همراهان، بازار گرفتار بلاتکلیفی در وضعیت سیاسی و متعاقبا اقتصادی شد و این مسیر مبهم منجر به کاهش ارتفاع شاخص‌ها شد. پیش‌بینی می‌شد که با مشخص‌تر‌ شدن تکلیف انتخابات ریاست‌جمهوری، بازار سهام وضعیت متعادل تری به خود بگیرد که این مهم نیز محقق نشد. اخیرا که تنش‌ها بین اسرائیل و یمن در خاورمیانه شدت‌گرفته، این موضوع از سوی برخی از کارشناسان به‌عنوان یکی از ریسک‌های بازار سهام مطرح می‌شود.

عملکرد ضعیف در بهار
با گذشت یک ماه از تابستان، صورت‌های مالی سه‌ماهه نخست سال‌جاری اکثر شرکت‌ها در کدال منتشر شده‌است و بررسی‌های آن‌ها حاوی نکات قابل‌توجهی برای سرمایه‌گذاران است. نگاهی به‌عملکرد شرکت‌ها در بهار سال‌جاری نشان می‌دهد که در اکثر صنایع، اوضاع طبق پیش‌بینی‌ها پیش‌نرفته و عملکرد‌های ضعیفی به‌ثبت رسیده‌است. در کنار سایر ریسک‌های حاکم بر بازار سهام، عملکرد دور از انتظاری که در بهار امسال به‌ثبت رسیده نیز سبب‌شده تا بازار این‌چنین گرفتار رکود شده و در مدار نزولی قرار بگیرد. بررسی حاشیه سود فصلی کل بازار سهام نشان می‌دهد در بهار سال‌جاری، این نسبت به 14‌درصد رسیده‌است که از پاییز سال‌1401 بی‌سابقه است. می‌توان گفت در کنار همه خطراتی که در این مدت بازار را احاطه کرده‌بود، مساعدنبودن اوضاع بنیادی شرکت‌ها نیز بازار را از سمت و سویی دیگر در تنگنا قرار داده‌است.
قیمت‌گذاری دستوری و سرکوب نرخ‌ها، دستکاری هزینه خوراک و انرژی، قطعی گاز در زمستان و قطعی برق در تابستان و سیاست‌های ضد‌ تولید از جمله عواملی بوده که سبب‌شده تا حاشیه سود‌های بازار در معرض تهدید قرار بگیرد و با افت همراه شود. برای مثال بررسی در گروه فلزات اساسی، شرکت فولاد خوزستان که در بهار 1402 حاشیه سود 36‌ درصدی را به‌ثبت رسانده بود، در بهار سال‌جاری حاشیه سود 23‌ درصدی داشته‌است.
دلیل افت قابل توجه حاشیه سود در این شرکت عمدتا به‌خاطر افزایش هزینه‌های سربار بوده‌است. در بهار سال‌جاری در این شرکت، هزینه‌های سربار 64‌ درصد افزایش داشته‌است که این موضوع شامل 130‌درصد افزایش در هزینه انرژی، رشد 40‌ درصدی حقوق و دستمزد و رشد 57‌ درصدی هزینه حمل بوده‌است.
در شرکت‌های پتروشیمی، با نرخ‌های جدید یوتیلیتی و کاهش اسپرد‌ها در بهار امسال برخی شرکت‌ها با افت سودآوری همراه بوده‌اند. در گروه دارویی نیز برخی از شرکت‌ها با وصول بخشی از مطالبات، بعد از زمستان سختی که تجربه کردند، اوضاع و احوال بهتری نسبت به زمستان پیدا کردند.